Günlerdir, okuyuculardan, ‘sigorta primlerine af geliyormuş, bizi de kapsıyor mu, nasıl yararlanacağız?’ çokça soru alıyorum.
Bağ-Kur’lusu da soruyor, isteğe bağlı sigorta yaptıranlar da, işverenler de, ev hizmetlerinde çalışan da; soruyor.
Doğru; bir af var, aslında af değil de yeniden yapılandırma dersek daha doğru olur. Meclis’te görüşülen istihdam teşviklerini içeren kanun teklifine yeni bir madde eklenerek, vergi borçlarından sosyal güvenlik primlerine; idari para ve gecikme cezalarına kadar çok geniş alanda yapılandırma imkanı tanındı. Kanun tasarısı Meclis’te görüşülüyor, eli kulağında önümüzdeki günlerde çıkar. Bu kapsamda da Bağ-Kur’lusundan, işçi statüsünde çalışana, genel sağlık sigortası kapsamında prim borcu olanlara kadar birçok kesimin sosyal güvenlik borçları yeniden yapılandırılacak. Peki, kimler bu imkandan yararlanacak, yapılandırma nasıl olacak? Madde madde hepsini anlatayım.
36 AY TAKSİT İMKÂNI
Önce, yapılandırma kapsamına hangi borçlar girecek, ondan başlayayım. Kanun yasalaşırsa, tüm sosyal güvenlik primleri, emeklilik keseneği, işsizlik sigortası prim, sosyal güvenlik destek prim, isteğe bağlı sigortalıların ödedikleri primler, Bağ-Kur’luların durdurulan sigortalılık sürelerine ilişkin primler ve genel sağlık sigortası primleri ile bunlara bağlı gecikme cezası, gecikme zammı yeniden yapılandırılacak. Özetle, SGK’ya tüm borcu olanlar bu borçlarını yeniden yapılandırarak, haklarını geri alabilecekler ki, buna devletin sunduğu sağlık sigortasına olan prim borçları da dahil. Bu kapsamda, yaklaşık 1.2 milyon kişi, sadece sosyal güvenlik sistemine yönelik borçlarından dolayı yapılandırmadan yararlanacak.
Gelelim, yapılandırmanın nasıl olacağına. Yapılandırmada milat, 31 Ağustos 2020 tarihi. Bu tarihe kadar olan borçlar yapılandırma kapsamında olacak. Borçlarını yapılandırmak isteyenler, kanun çıktıktan sonra, yılsonuna kadar başvurarak, yapılandırma yapacak. Bu durumda kişilere iki seçenek sunulacak; biri peşin ödeme, diğeri borcunu taksitlendirme imkanı. Borcunuzu, 2021’nin şubat ayına kadar peşin ödemeyi tercih ederseniz asıl borcunuzun, yani anaparanın, tamamını yatırmanız halinde gecikme faizi ve cezaların yüzde 90’ını silinecek. Borcunuzun tamamını 2021’nin nisan ayına kadar öderseniz gecikme faizi ve cezaların yüzde 50’si silinecek.
Borcunuzu taksitlendirmek isterseniz yıl sonuna kadar yapılandırmak için başvuracaksınız ve 6, 9, 12 ve 18 ay taksit imkanından yararlanacaksınız. Taksitler ise 2 ayda bir ödenecek. Böylece 12 aylık taksiti seçenler, iki ayda bir ödeneceğinden, borcunu, 24 ayda ödemiş olacak. 18 ayı tercih edenler 36 ayda borcunu ödeyecek. Tabi, taksit seçeneğinden yararlanılırsa ana borcun üzerine enflasyon farkı eklenecek. Yani, taksitle ödemenin bir maliyeti olacak. Yapılandırma yapanların ilk taksit ödemesi de 2021’nin şubat ayında başlayacak. Şunu da belirteyim, borçlarını yapılandırmak isteyenlerin dava yoluna gitmemeleri, geçmişte açılan davalar varsa da bunlardan da vazgeçmeleri gerekecek.
BAĞ-KUR’LUYA MÜJDE!
Yasada, kendi adına çalışanlar, yani Bağ-Kur’lular ile de ilgili düzenleme yer alıyor. Meclis’te görüşülen tasarı yasalaştıktan sonra iki ay içinde borcu olan Bağ-Kur’luların, borçlarını ödemeleri ya da yapılandırmaları gerekiyor. Ödenmez ve yapılandırma yapılmazsa ne olacak? O zaman sigortalılıkları durdurulacak, borçlu oldukları dönem sigortalılıktan, yani emeklilik hesabından sayılmayacak. Çalışan Bağ-Kur’luların 1 Kasım 2020 tarihinden itibaren sigortalılıkları yeniden başlatılacak. Daha önce sigortalılık süreleri durdurulmuş olan Bağ-Kur’lular ve hak sahipleri, yasa çıktıktan sonra iki ay içinde borçlarını ödemeleri halinde sigortalılık süreleri durdurulmamış sayılacak ve emeklilik hesabına katılabilecek.
SAĞLIK BORCUNA ÖZEL İMKÂN
Mecliste görüşülen yasa tasarısı ile genel sağlık sigortasına prim borcu olanlara da ciddi kolaylıklar getiriliyor. Birincisi, bugüne kadar gelir testine girmeyenlere 31 Mart 2021 tarihine kadar süre tanınıyor. Bu tarihe kadar gelir testine girecekler ve genel sağlık sigortası primleri, gelir testi sonucuna göre ilk tescil tarihinden itibaren başlayacak. Tabi, gelir testinin sonucuna göre bu kişilerin primlerini devlet karşılayabilir.
İkincisi, geçmişten genel sağlık sigortası prim borcu olanlar bu borçlarını 2021’in nisan ayına ödemeleri halinde sadece anapara alınacak, faiz, enflasyon farkı gibi borçlar sıfırlanacak, alınmayacak. Noyan Doğan
