Son bir kaç yıldır ülke olarak ciddi sıkıntılar yaşıyoruz. 15 Temmuz darbe girişimi, sonrasında ülke ekonomimize yönelik başlayan ve halen devam eden iç - dış kaynaklı saldırılardan şirketlerimiz başta olmak üzere hemen herkes büyük zarar gördü. Bilançolarda kur farkı ve yüksek faiz kaynaklı zararlar oldukça arttı, şirketler bu nedenle yüksek tutarlarda zarar beyan ettiler.
Arkasından gelen ve tüm dünyayı etkileyen pandemi de, bu zararları katlayarak büyüttü. Alınan tüm önlemlere rağmen, bu olumsuzluklar tam olarak giderilebilmiş değil. Banka kredilerinin geri ödenmesinde ciddi zorluklar yaşanmaya başladı, ertelenenler dahil vergi ve SGK borçları ödenemiyor, tedarikçilere olan borçlar çek ve senet verilerek uzun vadeye yayılmaya çalışılıyor.
Kamuya olan borç, 500 milyar TL civarında!
Kamuya ödenemeyen borçlar 500 Milyar TL civarında. Bunun 250 Milyar TL.si vergi borçları, yaklaşık 130 Milyar TL.si SGK prim borcu ve cezaları, kalan kısmı ise gümrük vergisi, emlak vergisi ve diğer borçlara ilişkin. Yani, vergi ve SGK borçlarında yapılandırma artık kaçınılmaz bir hale geldi.
Borç yapılandırma düzenlemesi bu hafta Mecliste!
Kamuya olan borçların yeniden yapılandırması ile ilgili düzenleme bu hafta TBMM’de olacak. Bu düzenleme ile, kamuya olan 500 Milyar TL tutarındaki borcun yeniden yapılandırılması öngörülüyor. Yapılan ilk belirlemelere göre, yapılandırmadan yaklaşık 4 – 4,5 Milyon gerçek ve tüzel kişinin yararlanması bekleniyor.
Yapılandırma kapsamına girecek borçların şu şekilde olması öngörülüyor: Vergiler ve vergi cezaları, bazı idari para cezaları, trafik para cezaları, ecrimisil ile öğrenim ve katkı kredisi gibi bazı kamu alacakları, gümrük vergileri ve bu vergiye ilişkin idari para cezaları, sigorta primleri, topluluk sigortası primleri, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ile bu alacaklara ilişkin her türlü faiz, zam, gecikme zammı, gecikme faizi, cezai faiz, gecikme cezası gibi fer’i alacaklar.
Yapılan açıklamalar, borç yapılandırılması düzenlemesinin ay sonuna kadar yasalaştırılacağı ve beklenenden daha geniş kapsamlı olacağı şeklinde.
Yapılandırma kısmen rahatlatır, çözüm için ekstra düzenlemelere ihtiyaç var!
Kamuya olan borçların yapılandırılmasını öngören düzenleme önemli olmakla beraber, mevcut sorunların çözümü için yeterli değil. Sadece kamuya olan borçlar değil, kamu dışında tedarikçiler başta olmak üzere diğer ödenemeyen borçların boyutu da oldukça yüksek. Şirketlerin büyük bir bölümü, kur farkları ve faiz giderlerinden kaynaklı zararlar nedeniyle teknik iflas durumunda. Bilançolara dahil iktisadi kıymetlerin defter değerleri ile rayiç değerleri arasında ciddi farklar var. Satıldığında ciddi kazançlar söz konusu olabilir ama fiktif. Stoklar reel değil, yaşanan süreç hepsini eritti. Şirketlerin ortaklarından ciddi tutarlarda alacakları var.
Başka hangi düzenlemelere ihtiyaç var!
Yapılandırmanın tek başına yeterli olmayacağı, 6736 ve 7143 sayılı Kanunlarla yapılan düzenlemelere paralel düzenlemelere ihtiyaç duyulduğu özellikle iş dünyası tarafından dile getirilmeye başlandı. Hatta bu konuda bir konsensüs de sağlanmış durumda. Yapılandırma dışında aşağıdaki düzenlemelere de ihtiyaç var:
- 2015 – 2019 yılları için matrah ve vergi artırımı düzenlemesi yapılmalı, kapsama ÖTV, tapu harcı ve damga vergisi, Emlak Vergisi de dahil edilmeli. İlk iki taksit hariç ödeme şartı kaldırılmalı.
- SGK prim ödemelerine de, vergide olduğu gibi matrah veya prim artırımı uygulaması getirilmeli.
- Vergiye uyumlu mükelleflerin matrah ve vergi artırımından yararlanmaları için daha düşük oranlar belirlenmeli.
- Matrah ve vergi artırımı yapan mükelleflerle ilgili olarak yapılmakta olan vergi incelemeleri derhal durdurulmalı, bu uygulamalardan yararlananların vergi incelemeleri sona erdirilmeli, matrah ve vergi artırımı yapılan yıllara ilişkin olarak geriye dönük her ne adla olursa olsun usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları kesilmemesine ilişkin düzenleme yapılmalı.
- İndirimli kurumlar vergisinden yararlanan mükelleflerin matrah artırımlarında, teşvik belgesinde yer alan indirim oranlarının da mutlak suretle dikkate alınması için düzenleme yapılmalı.
- İşletme kayıtlarının (kasa, alıcılar, ortaklar cari hesabı, diğer alacaklar vb., stoklar gibi) fiili durumlarına uygun hale getirilmesi için düzeltme imkânı sağlanmalı.
- Ayrıca, işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat, demirbaşlar ile kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtia, kasa mevcudu ve ortaklardan alacakların beyanına imkan verilmeli.
- Mevcut ve muhtemel vergi ve SGK ihtilaflarının sulh yoluyla sonlandırılmasına ilişkin düzenleme yapılmalı.
- Geçmiş vergi yapılandırmalarında bir kaç taksit ödemesini geciktirmesi nedeniyle matrah ve vergi artırımının sağladığı avantajları kaybedenlere yeni bir hak verilerek, matrah ve vergi artırımları yeniden ihya edilmeli,
- Rasyoları olumsuz etkilememesi için geçmiş yapılandırmalarda cari hesap düzeltmeleri nedeniyle 296 hesapta muhasebeleştirilmesi uygun görülen tutarların geçmiş yıl karlarından mahsup edilmesi halinde bu işlemin kar dağıtımı sayılmamasına ilişkin düzenleme yapılmalı.
- Matrah ve vergi artırımlarından yararlanan mükelleflerin devreden KDV’leri sahte belge kullanımı vb. gerekçelerle geçmişe dönük olarak düzelttirilmemeli.
- İşletmeye kayıtlı taşınmazların rayiç değerlerine yükseltilmesine imkân sağlanmalı, oluşan değer farkı 5 yıl özel bir fon hesabında tutulmalı ve değer farkı üzerinden yüzde 1 vergi alınmalı (buna kısmen benzeyen bir düzenleme daha önce yapıldı, ancak oranın yüzde 5 gibi yüksek belirlenmesi nedeniyle kimse yararlanmadı).
- İmar Barışı için yeni başvuru hakkı verilmeli ve önceden ödemeleri aksatanlara yeni ödeme imkanı sağlanarak hakları yeniden ihya edilmeli.
Borç Yapılandırma Düzenlemesinde Dikkate Alınması Gereken Birkaç Önemli Husus!
Yapılandırma düzenlemesinde dikkate alınması gereken bazı önemli hususlar ise şu şekilde:
- Yapılandırılan borçlar 1 yılı ödemesiz ve 3 ayda bir olmak üzere 5 – 7 yılda eşit taksitler halinde ödenmeli,
- Yapılandırmaya esas borçları peşin olarak ödemek isteyenlere borç asıllarından da belli bir oranda indirim yapılmalı.
- Yapılandırma öncesinde vergi ve SGK borçları için haczedilen taşınır ve taşınmazların ekspertizlerinin yaptırılarak, borcun yüzde 50’sinin üzerinde olan kısmı serbest bırakılmalı veya bunların sahipleri tarafından satılmasına olanak sağlanarak satış bedelinin yüzde 50’si işletmede bırakılmalı. Ki, işletmeler de biraz nefes alabilsin.
Ne dersiniz?.. ABDULLAH TOLU
https://www.dunya.com/kose-yazisi/borc-yapilandirmasina-evet-ama-yetmez/485759
