ÇALIŞANIN MAAŞINA SIKLIKLA HACİZ GELMESİ HAKLI NEDENLE FESİH İŞLEMİNİ DOĞURUYOR
Ülkemizde son yıllarda artan oranlarda yapılan harcamalar gelir ve gider dengesini aşmış.İşin boyutu tüketim çılgınlığına dönüşerek yoğun bir şekilde taksitle alışveriş yapma alışkanlığımız bizleri kredi kartı ve ferdi ihtiyaç kredilerine yönlendirmektedir.
Gelirimizi aşan kredi kartı limitleri ile bankaların bize sunduğu ödünç paralarla yaptığımız hesapsız harcamalar karşılığında zamanında ödememiz gereken kredi kartı taksitleri,ferdi ihtiyaç kredisi taksitlerini ödeyemeyerek , bir yada birden fazla bankadan ücretli çalışanların maaşlarına haciz işlemi uygulanmaktadır.
Bu Hacizlerde bazen çalışan arkadaşlarımıza kefil olmak suretiyle de olmaktadır.Bu kefaletler karşısında birden fazla bankadan haciz işlemi ile de karşılaşabiliriz.
Bununla ilgili sıklıkla çalışanların maaşlarına haciz işlemi uygulanmaktadır.
Borçlu işçinin ücretinden kesilmesi için icra dairelerinden yapılacak tebligat üzerine işveren haczin icra edildiğini ve işçinin ücret miktarını en geç bir hafta içinde bildirmek ve borç bitinceye kadar icra dairesinin tebligatı doğrultusunda haciz olunan miktarı tevkif edip hemen daireye göndermekle yükümlüdür
Çalışanın almakta olduğu ücretin 1/4’lük kısmı haczedilerek çalıştığı işyerinin muhasebesi tarafından haciz işlemini yapan icra dairesinin ilgili dosya numarasına en geç bir hafta içinde yatırılır.
Birden Fazla Bankalardan Sıklıkla Gelen Haciz Haklı Nedenle Fesih İşlemini Oluşturur:
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 20.10.2008, E. 2008/3737, K. 2008/27673
Kararın Özeti
”İşçinin ücretinin sık sık haczi nedeniyle, objektif bir bakış açısı altında, işyerinin, örneğin muhasebe veya hukuk servisinde önemli zaman kaybına neden olacak şekilde çalışma surecinin veya işyeri organizasyonunun olumsuz yönde etkilendiğinin kabul edilmesi halinde geçerli fesih nedeninin varlığının kabul edilmesi gerekir. Ancak bunun için işçiye önceden ihtar çekilmesi yerinde olacaktır.”
İşçinin ücretinin borcu nedeniyle haczedilmesine, istinaden davranış nedeniyle feshi geçerli kılmalıdır. İşçinin ücretinin sık sık haczi nedeniyle, objektif bir bakış açısı altında, işyerinin, örneğin muhasebe veya hukuk servisinde önemli zaman kaybına neden olacak şekilde çalışma sürecinin veya işyeri organizasyonunun olumsuz yönde etkilendiğinin kabul edilmesi halinde geçerli fesih nedeninin kabul edilmesi gerekir. Ancak bunun için işçiye önceden ihtar çekilmesi yerinde olacaktır.
Somut olayda, davacı işçi hakkında değişik alacaklılar tarafından çok sayıda icra takibi yapıldığı ve ücretine hacizler konulduğu, iş sözleşmesinin ihtara rağmen ücreti üzerindeki haczin kaldırılmasına yönelik işlem yapmaması nedeniyle savunması alınarak İş Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca feshedildiği anlaşılmaktadır. Dosya içeriğine göre davalı şirket Genel Müdürlüğünce ücret ve diğer alacakları üzerine haciz konulan personelin durumlarını düzeltmeleri konusunda 16.03.2004 ve 10.01.2007 tarihli iki adet genelge yayınlandığı, davacıya da iş sözleşmesi feshedilmeden önce çalışma huzuru ve verimliliğin sağlanması açısından ücreti üzerindeki hacizlerin 2 aylık süre içerisinde kaldırılması gerektiği yönünde uyarıda bulunulduğu sabittir. Buna rağmen davacı ücreti üzerindeki hacizleri kaldırmaya yönelik işlem yapmamıştır. Davalı işverenin muhasebe servisinde görevli çalışan, mesaisini davacının borçları ve hakkındaki icra işlemleri nedeni ile bu işlemlere harcamıştır. Davacının bu davranışı işyerinde olumsuzluklara yol açmıştır, iş ilişkisinin işveren açısından önemli ölçüde sürdürülme olanağı kalmamıştır. Davacının bu davranışı fesih için geçerli neden teşkil ettiğinden davanın kabulü hatalıdır denilerek yapılan fesih işlemini haklı nedenle fesih olarak değerlendirmiştir.(7)
Temyiz incelemesi sonucunda Yargıtay, ilamın (7)paragrafında sıralanan gerekçelerle yerel mahkemenin kararını bozarak İş Kanunu 20 md./III fıkrası uyarınca Dava seri muhakeme usulüne göre iki ay içinde sonuçlandırılır. Mahkemece verilen kararın temyizi halinde, Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir. Davayı kesin olarak karara bağlamıştır. Bu kararla, Yargıtay feshin dayandığı sebebi geçerli görmekte ve işçi tarafından açılan davayı reddetmiş bulunmaktadır.
İşçinin ücretine sıklıkla değişik bankalardan çok sayıda haciz konulması, ilgili işyeri İnsan Kaynakları ve Muhasebe bölümlerinin işlerini yoğunlaştıracak; söz konusu bölümler, ücretinde bir haciz bulunan çalışana göre ücretine sıklıkla çok sayıda haciz konulan çalışan için yapılması gereken işlemlere daha fazla zaman harcanacaktır. Bu bağlamda ücretinde bir ya da iki haciz bulunan çalışana göre ücretine sıklıkla çok sayıda haciz konulan çalışanın fesih için seçiminin yerinde görülmesi mümkündür.
Sonuç:
Uygulama da işçinin iş akdi haklı nedenle fesh edilse de ihbar,kıdem,ve diğer işçilik alacakları işveren tarafından ilgili icra dairelerine yatırılarak işçi beş parasız kalacaktır.
Maaşına haciz konan çalışana öncelikle işverenlerin ihtar verilerek durumunu düzeltmesi konusunda uyarmalıdır.
Çalışanlarına bu borçlarını kapatma yönünde ödeme güçleri ile orantılı işyerinde krediler verilebilinir. Kaynak yaratmak konusunda işçiye yardımcı olunmalıdır.
İş akdi feshinde muhasebe,insan kaynakları ve hukuk bölümlerinin iş yükünün arttığı ölçütü yerine çalışanın maaş haczi nedeniyle çalışma veriminde, performansındaki düşüşler ve davranışlarında olumsuzluklar olup olmadığına bakılarak feshin geçerli olduğuna karar verilmeli ve bu esaslara göre sonuca gidilmelidir.Kanımca Yargıtay bu kararında işçiye derli toplu bir yaşam disiplini açısından harcamalarına dikkat etmesi gerektiğini bunun sonucunda düzenli bir harcama disiplini içinde olmayanların sıklıkla haciz ile karşılaştığında işverenlerin yaptığı fesihin geçerli fesh olacağı uyarısında bulunmuştur.Yargıtayın emsal kararına göre işverenlerin işçinin iş akdini fesh etmeden önce unutmamaları gereken noktalarından biri işçinin savunmasının alınarak,kendilerine gelen icraları belli bir takvim dahilinde ödemeleri konusunda işçileri yazılı olarak ihtar etmeleri de gerekmektedir. (Makalenin Yazıldığı Tarih, 17 Mayıs 2011)
VEDAT İLKİ
