Bilindiği üzere, 7194 sayılı Dijital Hizmet Vergisi İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Gelir Vergisi Kanunu’nun “İndirilecek Giderler” başlıklı 40 ıncı ve “mesleki giderler” başlıklı 68 inci maddelerinde binek otomobillerin iktisabı ve kullanımındaki giderlere bazı kısıtlamalar getirilmiştir.
Binek otomobilleri için gider kısıtlaması olarak isimlendirilebilecek söz konusu düzenlemeler 1/1/2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere 7.12.2019 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.
Bu düzenleme kapsamında, 1.1.2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere;
⎯ Gider olarak indirim konusu yapılabilecek özel tüketim vergisi ve katma değer vergisinin toplam tutarı 140.000 TL’den 150.000 TL’ye,
⎯ Amortisman olarak indirim konusu yapılabilecek tutar; özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç 160.000 TL’den 170.000 TL’ye, vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hallerde ise 300.000 TL’den 320.000 TL’ye,
yükseltilmiştir. Ticari kazanç ve serbest meslek kazancı elde eden gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükellefleri 2021 yılı kazançlarının tespitinde artırılmış bu yeni tutarları dikkate alacaklardır.
Binek otomobil kiralamasında her bir binek otomobil için aylık kiralama limiti 2021 yılında 6.000 TL olarak uygulanacaktır.
Bu düzenleme kapsamında, 1.1.2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere;
⎯ Gider olarak indirim konusu yapılabilecek özel tüketim vergisi ve katma değer vergisinin toplam tutarı 115.000TL’den 140.000 TL’ye,
⎯ Amortisman olarak indirim konusu yapılabilecek tutar; özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç 135.000 TL’den 160.000 TL’ye, vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hallerde ise 250.000 TL’den 300.000 TL’ye,
yükseltilmiştir. Ticari kazanç ve serbest meslek kazancı elde eden gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükellefleri 2020 yılı kazançlarının tespitinde artırılmış bu yeni tutarları dikkate alacaklardır.
Binek otomobil kiralamasında her bir binek otomobil için aylık kiralama limiti 2020 yılında 5.500 TL olarak uygulanacaktır.
Ayrıca ticari kazancın ve serbest meslek kazancının tespitinde binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i indirilebilecektir.
Yukarıdaki düzenlemeler sonrası ticari kazanç elde eden gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükelleflerinin;
- Kiralama yoluyla edinmiş oldukları binek otomobilleri için ödedikleri kira bedellerinin,
- Yeni veya ikinci el olarak iktisap ettikleri binek otomobilleri için yapmış oldukları giderlerin,
- Yeni veya ikinci el olarak iktisap edilen binek otomobillerin amortismanlarının
- Otomobil iktisabında ödenen ÖTV ve KDV tutarlarının
muhasebeleştirilmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar önem kazanmıştır. Bu nedenle, binek otomobil gider kısıtlaması uygulamalarına ilişkin muhasebe kayıtlarına aşağıda yer verilmiştir.
YENİ BİNEK OTOMOBİL ALIMI VE AMORTİSMANINA İLİŞKİN MUHASEBE KAYDI
ÖTV ve KDV’nin Maliyete Eklenmeyip Gider Yazıldığı Durum:
7194 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinde yapılan değişiklik uyarınca, binek otomobilin iktisabına ilişkin KDV ve ÖTV toplamının 140.000 TL’ye kadarlık kısmı ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. Binek otomobile ilişkin KDV ve ÖTV tutarı toplamının bu tutarı aşan kısmı ise Kanunen Kabul Edilmeyen Gider (KKEG) olarak işlem görecektir.
Örnek: (XYZ) Anonim Şirketi, genel yönetim hizmetlerinde kullanılmak üzere 15.02.2020 tarihinde KDV ve ÖTV hariç fiyatı 200.000 TL olan bir binek otomobil satın almıştır. Söz konusu otomobil için 120.000 TL ÖTV ve 57.600 TL KDV ödenmiştir. Ödeme satın alma tarihinde banka üzerinden gerçekleşmiştir.
Söz konusu aracın ÖTV ve KDV toplamı (120.000 + 57.600) olan 177.600 TL, 2020 yılı için öngörülen gider olarak yazılabilecek 140.000 TL’nin üzerinde olduğundan, limiti aşan 37.600 TL’lik kısmın KKEG olarak dikkate alınması gerekecektir. Buna göre;
- Binek otomobilin vergisiz bedeli: 200.000 TL,
- Binek otomobil için ödenen KDV+ÖTV Tutarı: 177.600 TL.
- Gider yazılabilecek KDV+ÖTV Tutarı: 140.000 TL.
- KDV+ÖTV’nin KKEG olarak işlem görecek kısmı: 177.600-140.000=37.600 TL
Satın Alınan Yeni Binek Otomobilin 2020 Birinci Geçici Vergileme Dönemi Amortisman Kaydı
Satın alınan ÖTV+KDV hariç iktisap bedeli 160.000 TL’yi aşan yeni binek otomobillerin her birine ilişkin ayrılan amortismanın ancak bu tutara isabet eden kısmı gider olarak dikkate alınabilecektir. Buna göre.
- Amortisman tutarı: (200.000×0.20)x(2/12)=6.666,67 TL
- Gider olarak dikkate alınabilecek tutar: (160.000/200.000)*6.666,67=5.333,33 TL
- KKEG olarak dikkate alınacak tutar: 6.666,67-5.333,33=1.333,34 TL
ÖTV ve KDV’nin Maliyete Eklendiği Durum:
Örnek: (XYZ) Anonim Şirketi genel yönetim hizmetlerinde kullanılmak üzere 15.02.2020 tarihinde KDV ve ÖTV hariç fiyatı 200.000 TL olan bir binek otomobil satın almıştır. Söz konusu otomobil için 120.000 TL ÖTV ve 57.600 TL KDV ödenmiştir. Ödeme satın alma tarihinde banka üzerinden gerçekleşmiştir. Şirket, binek otomobilin ÖTV ve KDV’sini maliyete eklemiştir.
Binek otomobilin maliyete eklenmesi durumunda aracın muhasebe kaydı özellik arz etmemektedir. Özellik arz eden durum bu araca ilişkin amortisman kaydına ilişkindir.
ÖTV ve KDV’si maliyete eklenen binek otomobilin 2020 yılı birinci geçici vergileme dönemi muhasebe kaydında dikkat edilmesi gereken husus; 300.000 TL’lik sınırdır. Vergilerin maliyete eklendiği durumda 2020 yılı için 300.000 TL’yi aşan araçlar için aşan kısım için ayrılan amortismanın KKEG olarak dikkate alınması gerekecektir.
- Amortisman tutarı: (377.600×0.20)x(2/12)= 12.586,67 TL
- Gider olarak dikkate alınabilecek tutar: (300.000/377.600)x12.586,67= 10.000,00 TL
- KKEG olarak dikkate alınacak tutar: 12.586,67-10.000,00= 2.586,67 TL
İKİNCİ EL BİNEK OTOMOBİL ALIMI VE AMORTİSMANINA İLİŞKİN MUHASEBE KAYDI
Binek otomobilin satın alınmasında 2020 yılında her bir otomobil için KDV+ÖTV tutarının en fazla 140.000 TL’si ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınacaktır. Aşan kısım KKEG olarak işlem görecektir.
Örnek: (XYZ) turizm A.Ş. pazarlama işlerinde kullanılmak üzere 350.000 TL bedel ile ikinci el binek otomobili (Z) A.Ş.’den 12.03.2020 tarihinde satın almıştır. Aynı gün fatura kesilmiş ve ödeme banka kanalı ile yapılmıştır. KDV maliyete eklenmemiş, gider olarak kaydedilmiştir.
- Aracın bedeli : 350.000 TL
- Araca ilişkin KDV : 350.000×0,01= 3.500 TL
https://vsdenetim.files.wordpress.com/2020/02/binek-otomobil-gider-kc4b1sc4b1tklamasc4b1-muhasebe-kaydc4b1-4.png?w=150 150w, https://vsdenetim.files.wordpress.com/2020/02/binek-otomobil-gider-kc4b1sc4b1tklamasc4b1-muhasebe-kaydc4b1-4.png?w=300 300w" sizes="(max-width: 721px) 100vw, 721px" style="max-width: 100%; height: auto; border: 0px;">
Satın Alınan İkinci El Binek Otomobilin 2020 Birinci Geçici Vergileme Dönemi Amortisman Kaydı
Satın alınan ikinci el binek otomobilin 2020 yılı için 300.000 TL’yi kısmına ilişkin amortisman tutarı KKEG olarak dikkate alınacaktır. Buna göre:
- Amortisman tutarı: (350.000×0.20)/12=5.833,33TL
- Gider olarak dikkate alınabilecek tutar: (300.000/350.000)x5.833,33= 5.000,00TL
- KKEG olarak dikkate alınacak tutar: 5.833,33-5.000=833,33TL
BİNEK OTOMOBİL KİRA BEDELLERİNİN MUHASEBE KAYDI
2020 yılında kiralanan binek otomobiller için gider yazılabilecek tutar, araç başına aylık KDV hariç 5.500 TL’dir. Aylık bazda araç başına yapılan ödemenin bu tutarı aşması durumunda, aşan kısım ile aşan kısma isabet eden KDV’nin gider olarak kaydı mümkün değildir. Bu tutarların kanunen kabul edilmeyen gider (KKEG) olarak dikkate alınması gerekir.
Örnek: (XYZ) Anonim Şirketi, işletmenin pazarlama departmanında kullanılmak üzere bir araç kiralama şirketinden aylık KDV hariç 8.000 TL kira bedeli ile 01.01.2020-31.12.2020 dönemi için binek otomobil kiralamıştır. Söz konusu kiralamaya ilişkin Ocak 2020 dönemi kira bedeli 2 Ocak tarihinde banka kanalıyla ödenmiştir. Aynı tarihte fatura düzenlenmiştir.
Kiralanan aracın aylık kira bedeli 5.500 TL’nin üzerindedir. Gider kısıtlaması kapsamında 5.500 TL’nin üzerindeki kira bedeli (8.000-5.500=)2.500 TL Kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır. Aynı zamanda KDV Kanunu 30/d hükmü uyarınca kazancın indiriminde gider kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen KDV hesaplanan KDV’den indirilemeyecek ve KKEG olarak işleme tabi tutulacaktır.
Buna göre:
- Gider yazılabilecek tutar: 5.500 TL
- Gider yazılamayacak (KKEG) tutar: 8.000-5.500= 2.500 TL
- İndirilecek KDV olarak dikkate alınacak tutar: 5.500×0.18= 990 TL
- KKEG olarak kayıtlara intikal ettirilecek KDV tutarı: 2.500×0.18=450 TL
KİRALANAN VEYA SATIN ALINAN BİNEK OTOMOBİLLERİN GİDERLERİNE İLİŞKİN MUHASEBE KAYDI
7194 sayılı Kanunla yapılan ve 01.01.2020 tarihinden itibaren uygulanacak düzenleme uyarınca, ticari ve serbest meslek kazancının tespitinde binek otomobillere ilişkin giderlerin en fazla %70’i indirilebilecektir.
Binek otomobilleri için yapılan giderler açısından, binek otomobilin kiralanmış olması ile satın alınmış olması arasında bir fark bulunmamaktadır. Ayrıca binek otomobilin iktisap tarihinin de bir önemi yoktur. 01.01.2020 tarihinden itibaren işletme tarafından gerek aktifindeki gerekse kiralık olarak kullanılan binek otomobil için yapılacak giderlerin en fazla %70’i gider olarak dikkate alınabilecektir. Diğer kısmı kanunen kabul edilmeyen gider olarak işlem görecektir.
Örnek: (XYZ) Anonim Şirketi genel yönetim hizmetlerinde kullandığı aktifinde kayıtlı binek otomobili için 24.03.2020 tarihinde KDV hariç 500 TL akaryakıt gideri yapmıştır.
- Akaryakıt gideri: 500 TL
- Gider olarak dikkate alınabilecek tutar (500×0,70)=350 TL
- KKEG olarak kaydedilecek tutar (500×0,30)=150 TL
- İndirilecek KDV (350×0,18)=63 TL
- KKEG olarak kaydedilecek KDV tutarı: (150×0,18)=27 TL
