Emlak vergisine ilişkin mükellefiyette veya emlak vergisine konu taşınmazın niteliğinde bir değişiklik olması durumunda emlak vergisi mükellefiyetinin, bu değişikliğin vuku bulduğu tarihi takip eden bütçe yılından itibaren başlayacağı, bu bağlamda emlak vergisi muafiyetinden yararlanılamayacağına dair 2014 yılında yapılan tespitin ancak 2015/Ocak döneminden sonra emlak vergisine esas alınabileceği hk.

İstemin Özeti: Davacı adına düzenlenen 2009-2014 yıllarına ilişkin emlak vergisi, kültür varlıklarını koruma katkı payı, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi içerikli 04.11.2014 tarih ve 66 Sıra No.lu ödeme emrinin iptali istemine ilişkin davada, davacı tarafından, ödeme emri içeriğinde yer alan emlak vergisine konu taşınmazın 2. grup korunması gerekli kültür varlığı niteliğinde olduğu ve bu haliyle emlak vergisinden muaf tutulması gerektiği ileri sürülmüşse de; İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün 03.06.2014 tarih 2349 sayılı Kararıyla taşınmazın vergi muafiyetinden yararlanamayacağının bildirildiğinin görüldüğü, ayrıca ödeme emrinden önce düzenlenen vergi/ceza ihbarnamelerine karşı dava açılmaması nedeniyle borcun kesinleştiği, bu itibarla dava konusu ödeme emrinde hukuka aykırılık bulunmadığı, öte yandan söz konusu Koruma Bölge Kurulu kararına karşı açılan davanın sonucunda işlemin iptali ve vergi muafiyeti hakkında karar verilmesi halinde tahsil edilen verginin, düzeltme-şikayet yoluna gidilerek iadesinin de istenebileceği gerekçesiyle dava reddedilmiş olup, Vergi Mahkemesince davanın reddine karar verilmesinin hukuka aykırı olduğu iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

Karar: Davacının maliki olduğu taşınmaz üzerinde 2. grup korunması gerekli kültür varlığı şerhi olmasına rağmen taşınmaz üzerine ilave katlar yapılması sebebiyle İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 03.06.2014 tarih ve 2349 sayılı kararıyla İstanbul ili, Şişli ilçesi, Halaskargazi mahallesi, Rumeli caddesi mevkiinde kain ... pafta, ... ada,... parselde yer alan yapıya onaylı projesine uygun olarak ilave katlar verildiğinden, vergi muafiyetinden yararlanamayacağına karar verilmesi nedeniyle 2009-2014 yıllarına ait emlak vergisinin, kültür varlıklarını koruma katkı payının, vergi ziyaı cezasının ve gecikme faizinin tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrinin iptali istemiyle dava açılmıştır.

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun’un olay tarihinde yürürlükte bulunan 55. maddesinde; amme alacağını vadesinde ödemeyenlere 7 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları hususunun bir ödeme emri ile tebliğ olunacağı, 58. maddesinde ise; kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın böyle bir borcu olmadığı, kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı hakkında tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde alacaklı tahsil dairesine ait davalara bakan vergi mahkemesi nezdinde dava açabilecekleri kurala bağlanmıştır.

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun “İstisnalar ve Muafiyetler” başlıklı 21. maddesinde; “Tapu kütüğüne “korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır” kaydı konulmuş olan taşınmaz kültür varlıkları ile arkeolojik sit alanı ve doğal sit alanı olmaları nedeniyle üzerlerinde kesin yapılanma yasağı getirilmiş taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları olan parseller her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.” hükmü yer almaktadır.

1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun “Mükellefiyetin Başlaması ve Bitmesi” başlıklı 9. maddesinde ise; bina vergisi mükellefiyetinin;

33. a) 33. maddenin (1) ilâ (7) numaralı fıkralarında yazık vergi değerini tadil eden sebeplerin doğması halinde bu değişikliklerin vuku bulduğu tarihi, aynı maddenin (8) numaralı fıkrasında yazılı halde ise bu duruma bağlı olarak takdir işleminin yapıldığı tarihi,
34. b) Dört yılda bir yapılan takdir işlemlerinde takdir işleminin yapıldığı tarihi,
35. c) Muafiyetin sukut ettiği tarihi

takip eden bütçe yılından itibaren başlayacağı düzenlemesine yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen kanun hükümlerinden emlak vergisine ilişkin mükellefiyette veya emlak vergisine konu taşınmazın niteliğinde bir değişiklik olması durumunda emlak vergisi mükellefiyetinin, bu değişikliğin vuku bulduğu tarihi takip eden bütçe yılından itibaren başlayacağı anlaşılmaktadır. Zira, 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu ile emlak vergisinin yıllık olarak tarh ve tahakkuk ettirilmesi esası benimsenmiş olup, yıl içerisinde emlak vergisini etkileyen bir değişikliğin meydana gelmesi durumunda, bu değişikliğin, meydana geldiği yılı izleyen yıldan itibaren hüküm ifade etmesinin emlak vergisi sistematiğinin gereği olduğu sonucuna varılmaktadır.

İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nca “İstanbul ili, Şişli ilçesi, Halaskargazi mahallesi, Rumeli caddesi mevkiinde kain ... pafta, ... ada, ... parselde yer alan yapıya onaylı projesine uygun olarak ilave katlar verildiğinden, vergi muafiyetinden yararlanamayacağına” 03.06.2014 tarihinde karar verildiği görülmüş olup, söz edilen Kanun ve açıklamalar çerçevesinde emlak vergisi mükellefiyeti, muafiyetin sona erdiği tarihi takip eden 2015 yılı itibarıyla başlayacaktır.

Ayrıca, idari işlemlerin kural olarak işlem tarihi itibariyle uygulanabilecekleri hususu gözönüne alındığında, söz konusu kararın geçmişe yönelik olarak dava konusu işleme dayanak alınmasının kabulü de mümkün değildir.

Bu itibarla 03.06.2014 tarihli kararın, vergi muafiyetinin kalktığından bahisle geçmişe yönelik uygulanması suretiyle 2009-2014 yıllarına ilişkin olarak emlak vergisi, kültür varlıklarını koruma katkı payı, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi içerikli ödeme emri düzenlenmesinde ve Vergi Mahkemesince yukarıda belirtilen hususların 6183 sayılı Kanun’un 58. maddesinde öngörülen “borcum yoktur” kapsamında değerlendirilmesi suretiyle bir karar verilmesi gerekirken davanın reddi yolunda verilen kararda hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

Öte yandan İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 03.06.2014 tarih ve 2349 sayılı Kararı’nın iptali istemiyle açılan davanın reddine ilişkin İstanbul 5. İdare Mahkemesi’nin kararının Danıştay Ondördüncü Dairesi’nin 16.05.2017 tarih ve E.2016/6395, K. 2017/3290 sayılı Kararıyla; uyuşmazlık konusu yapının kesin yapılanma yasağı getirilmiş, korunması gerekli 2. grup tescilli bir yapı olması nedeniyle, dava konusu işlemin tesis edildiği 03.06.2014 tarihinde yürürlükte olan 2863 sayılı Kanun’un 21. maddesinin 3. fıkrası hükmü uyarınca vergi muafiyetinden yararlanılmasıyla ilgili aranan koşulları taşıdığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle bozulduğu, İstanbul 5. İdare Mahkemesi tarafından bozma kararına uyularak davanın kabulü ile dava konusu işlemin iptaline karar verildiği de görülmüştür.

Açıklanan nedenlerle; davacının temyiz isteminin kabulüne, Vergi Mahkemesinin kararının bozulmasına, 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, oybirliğiyle karar verildi.