Sosyal Güvenlik Reformu sonrasında isteğe bağlı sigortalılık konusunda önemli bir değişiklik oldu. Buna göre 1 Ekim 2008 sonrası isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin primleri 4/b’li yani Bağ-Kur’lu olarak değerlendiriliyor. Emeklilik için daha zor şartları olan Bağ-Kur’lu olarak değerlendirilmek, isteğe bağlı sigortalı sayısını azalttı. Bunun en önemli nedeni cebinden prim ödeyerek sigortalı olan kişilerin emeklilik için 9000 gün prim ödemesi zorunluluğu ve emekli olacakları zaman bağlanacak aylığın görece 4/a ve 4/c’lilere göre düşük olması. Ay içerisinde çalışma günleri 10’dan az olan ticari taksi ve dolmuşlarda şoförlük yapanlar, değnekçiler de çalışmalarını 30 güne tamamlamak adına isteğe bağlı sigorta primi ödüyor. Bu durumdaki kişilerin primleri ise 4/a’lı olarak değerlendiriliyor. İsteğe bağlı sigortalılık konusunda önemli bir istisna da, memurlar yani 4/c’li sigortalılar için söz konusu.
EN AZ 10 YIL ÇALIŞMALI
En az 10 yıl memurluk yapmış, daha sonra memurluktan istifa etmiş bir kişi SGK’ya başvurarak keseneklerini ve kurum karşılıklarını kendisi ödeyerek yani emekli sandığı iştirakçiliği devam ettirerek, 4/c’li olarak emekli olabiliyor. Yani en az 10 yıl memurluk yapmış ve daha sonra memurluktan ayrılmış bir kişi, primlerini ödemeye devam etmesi halinde memur olarak emekli olabilir.
Primi kendisi ödeyecek
Bu şekilde iştirakçiliğin devam etmesi için en önemli şartlardan birisi memurluktan atılmamış, istifa ederek ayrılmış olmaktır. Memurluktan atılanlar, memur olmak için gerekli şartları kaybedenler bu uygulamadan yararlanamazlar. Ayrıca, kendi keseneklerini ödeyerek emekli olacak memurların en az 10 yıl memurluk yapmış olmaları şart. 10 yıldan daha kısa süre memur olarak görev yapanlar bu şekilde iştirakçiliklerini devam ettiremezler.
Dereceye göre belirlenir
sigortalılıkları Emekli Sandığı’na tabi olarak devam edeceklerin ödeyecekleri kesenek miktarı, memuriyetten ayrıldıkları zamanki kadrolarının karşılığı olan dereceye göre belirlenir. Kendi cebinden kesenek ödeyenlere her yıl bir kademe, her üç yıl içinse bir derece verilir. Söz konusu uygulamadan yararlanmak için, memuriyetten ayrıldıktan sonra en geç 6 ay içerisinde SGK’ya başvurmak zorunluluğu var. 6 ay içerisinde SGK’ya başvurmayanlar ne yazık ki, bu haklarını kaybediyorlar.
Kesenekler ikramiyeyi artırmaz
İştirakçilikleri devam edenlerin kendi ceplerinden ödeyecekleri kesenekler, emekli ikramiyesinin hesabında dikkate alınmaz. Yani kişi emekli ikramiyesini ödediği primlerle yükseltemez. Emekli ikramiyesi, istifa etmeden önceki çalıştığı süreye göre hesaplanır. Örneğin, 15 yıl çalışıp emeklilik için gerekli sürenin geri kalanını kendi cebinden kesenek ödeyerek tamamlayan bir memurun emekli ikramiyesi 15 yıl üzerinden hesaplanarak kendisine ödenir. Okan Güray Bülbül
