Bu “Bilgi Notu”nda sizlere damga vergisine ilişkin önemli yargı kararlarını özet halinde sunuyoruz.
HUKUKEN İSPAT KUVVETİ OLMAYAN KAĞITLAR -1 (Danıştay 9. D. K:2018/335)
“Taraflar arasında imzalanan sözleşme, tapuda resmi şekle tabi olarak tesis edilecek taşınmaz rehnine ilişkin ipotek sözleşmesinin ön aşaması olduğundan ve Borçlar Kanununun 22. maddesine göre ipotek tesis ettirme vaadine ilişkin sözleşme veya protokolün, taşınmaz rehninin kurulmasına ilişkin ipotek sözleşmesinin tabi olduğu usul ve yöntem uygulanarak düzenlenmesi gerektiğinden Kanunda belirlenen resmi şekilde düzenlenmeyen ipotek tesis ettirme vaadine ilişkin protokolün, belli bir parayı içerdiğinden bahisle üzerinde yazılı miktar esas alınarak davacı adına tarh edilen vergi ziyaı cezalı damga vergisinde ve kaldırılması için açılan davanın vergi mahkemesince reddinde isabet bulunmamaktadır.”
HUKUKEN İSPAT KUVVETİ OLMAYAN KAĞITLAR -2 (Danıştay 9. D. K:2009/4267) (Danıştay 9. D. K:2013/5330)
Bu itibarla belli bir değeri ihtiva etmeyen sözleşmeler nisbi damga vergisine tabi tutulamaz.
BELLİ DEĞERİ İHTİVA ETMEYEN SÖZLEŞMELER -2 (Danıştay 9. D. K:2019/925)
“Sözleşmelerin "Hizmet Bedeli ve Kapsamı" başlıklı 4. maddesinde 'Yüklenici'nin, bu sözleşmede belirtilen ve ekli şartnamelerde detayları bulunan hizmetlerin ifası için belirlenen ücretler ve çalıştırılacak eleman sayısı imzalanacak ek protokolle imzalanacaktır.' hükmünün yer alması nedeniyle imzalandığı anda belli para içermediği ve vergi inceleme raporunda sözleşme eki protokole yönelik herhangi bir tenkite yer verilmediği, belli para ihtiva etmeyen bu sözleşmelerin 488 sayılı Damga Vergisi Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtlardan olmadığı için damga vergisine tabi olmadığı anlaşıldığı…”
RESMİ DAİRE VE KAMU TÜZEL KİŞİLİĞİNİ HAİZ KURUMLARA İLİŞKİN İSTİSNA (İzmir BİM, 3. VDD K:2019/373
" Olayda, davacı şirket tarafından, kararda Kanuna ekli (1) sayılı tablonun II/2 bendinde yer alan “resmi daire” ve “kamu tüzel kişiliği” kelimeleri arasında "Taşınmaz mülkiyetinin devrini konu edinen sözleşmeler, ancak resmi şekilde yapılmak koşuluyla hukuki değere sahip bulunmaktadır. Sözleşmenin resmi şekilde yapıldığının kabulü ise, tapu sicil görevlilerince veya noter tarafından düzenlenmiş olmasıyla mümkündür. Dolayısıyla; olayda olduğu gibi, taraflar arasında hariçte düzenlenen mülkiyet devrini amaçlayan sözleşmelerin, İSPAT VE BELLİ ETME gücünün varlığından söz edilmesine hukuki olanak yoktur."
BELLİ DEĞERİ İHTİVA ETMEYEN SÖZLEŞMELER-1 (Danıştay 9. D. K:2018/5947)
"Dava konusu sözleşmelerin kanunda öngörülen anlamda belli bir parayı ihtiva etmediği, yapılan işe ait birim fiyatların tek başına sözleşme bedelinin hesaplanmasına olanak sağlamadığı, çalışma yapılacak yerlerin coğrafi yapısına göre sözleşme ifası sırasında yapılması gerekebilecek kazı, dolgu, delme, hafriyat taşınması gibi değişkenlik gösterebilecek işlemlerin sözleşmenin imzalanması sırasında bilinememesi nedeniyle bedelin önceden tespit edilmesinin mümkün olmayacağı görülmüştür. bulunan “ve” bağlacı nedeniyle, kurumların ihale kararlarının vergiye tabi olabilmesi için her iki koşulun bir arada sağlanmasının gerekli ve zorunlu bulunduğu, bu durumda, DVK uyarınca resmi daire niteliğine sahip olmamakla birlikte kamu tüzel kişiliğini haiz … Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü'nün almış olduğu ihale kararları da damga vergisine tabi olduğundan, dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır."
KARMA NİTELİKLİ SÖZLEŞMELER (İstanbul BİM, 5. VDD K:2018/1509)
"İnşaat aşamasında ve işletme süresince kullanım iznine tabi bütün yapı ve tesislerin idarece kontrol edilebileceği, bu incelemelerde bir hata veya noksanlık tespit edilmesi halinde bunların idarece saptanacak süre ve şartlarda giderilmesinin istenebileceği, kullanım izninin, sürenin bitimi ile sona ereceği, kullanım izni verilen taşınmaz üzerindeki tüm yapı ve taşınmazların süre sonunda hazineye intikal edeceği kurala bağlanmış olup davacı ile idare arasında imzalanan sözleşmede davacının yükümlükleri bir eserin meydana getirilmesi ve eserin bulunduğu taşınmaz nedeniyle belli bir bedeli idareye ödenmesidir.
Bu bakımdan anılan sözleşmenin kira sözleşmesi olarak nitelendirilmesine olanak bulunmamaktadır. Bu haliyle davacı ile idare arasından imzalanan sözleşmenin kira sözleşmesi olmadığı; eser ve kira sözleşmesinin temel niteliklerini içeren karma ve kendine has bir sözleşme (mukavelename) olduğu anlaşılmaktadır. Bu itibarla, davacı ile idare arasında imzalanan sözleşmenin kira sözleşmesi olmadığının; karma ve kendine has bir sözleşme (mukavelename) olduğunun anlaşılması karşısında, davacı adına belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin binde 8,25 nispetinde damga vergisine tabi olacağı…"
DIŞ KAYNAKTAN KREDİ KULLANIM İSTİSNASI -1 (Danıştay 9. D. K:2018/129)
“Olayda, yurt dışındaki F1 Bank S.A.'dan kullanılan kredinin temini safhasında, müşterisi lehine kredinin riskini bertaraf etmek amacıyla davacı banka tarafından F1 Bank S.A.'ya verilen teminat mektubunun düzenlenebilmesi için imzalanan genel kredi ve garanti sözleşmelerinin, Türkiye'de faaliyet gösteren davacı banka vasıtasıyla dış kaynaktan dış kredi temin edilmesine ilişkin olduğu, ilk defa düzenlendiği ve anılan Bakanlar Kurulu kararı uyarınca damga vergisi oranının sıfır olarak uygulanması gerektiği anlaşılmaktadır.”
DIŞ KAYNAKTAN KREDİ KULLANIM İSTİSNASI -2 (Danıştay 9. D. K:2018/6214)
5035 sayılı Yasanın 30. maddesiyle yapılan değişiklikten önce borç alınan kurumların kredi kuruluşu olması şartının aranmasına rağmen, yapılan değişiklikle "uluslararası kurumlar" kelimesinin Yasa metnine eklenerek bu şartın ortadan kaldırıldığı ve istisna kapsamının genişletildiği, Yasa koyucunun yeni düzenlemedeki amacının, dış krediler üzerindeki vergi yükünün azaltılması suretiyle döviz girişinin teşvik edilmesi olduğu ve aksi yöndeki düşüncenin bu amaca aykırılık teşkil edeceği anlaşılmaktadır. Bu durumda, tüm Avrupa Ülkelerine yayılan grup şirketlerini bünyesinde barındıran, dolayısıyla uluslararası kurum niteliği tartışmasız olan ... firmasının davacı şirketin %99,99 hissedarı bulunmasının da damga vergisi istisna hükmünden yararlanılmasını engellemeyeceği
VERGİ, RESİM, HARÇ İSTİSNA BELGESİ İBRAZI (Danıştay 9. D. K:2018/4206)
“Davalı idare tarafından, davacı şirketin, vergi resim harç istisna belgesinin bulunmadığı ileri sürülmekte ise de; 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun ek 2. maddesi ile verilen yetki aşılarak Genel Tebliğler ile, döviz kazandırıcı faaliyetler için vergi istisnasının uygulanabilmesi için, ilgili kuruluşlarca, bu konuda düzenlenmiş bulunan vergi, resim ve harç istisnası belgesinin ibrazı şartının getirilmesi mümkün olmadığından, davalı idarenin bu iddiasına itibar edilmemiştir. Bu durumda, davacı şirket tarafından yerine getirilen işin, döviz kazandırıcı faaliyet kapsamında olduğu anlaşıldığından 488 sayılı Kanunun ek 2. maddesinde belirtilen istisnadan yararlandırılması gerekir.”
DÖVİZ KAZANDIRICI FAALİYETLERE İLİŞKİN İSTİSNA (Danıştay 9. D. K:2018/932)
"Davacı tarafından taşınan akaryakıt, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 3. maddesinin 6. bendinde tanımlanan "serbest dolaşımda bulunan eşya" kapsamında olmayıp transit ticaret kapsamında bulunduğundan davacı tarafından verilen özet beyan formu, transit ticarete konu malın satın alınması ve satılması nedeniyle değil de taşınması işi nedeniyle verildiğinden anılan işin, döviz kazandırıcı faaliyet kapsamında değerlendirilmesine imkan bulunmadığı sonucuna varılmıştır."
MEB’NIN TARAF OLDUĞU SÖZLEŞMELERE İLİŞKİN İSTİSNA (Danıştay 9. D. K:2019/1178)
"TOKİ tarafından ihale edilen ve davacı şirketin uhdesinde kalan 1 adet 32 derslikli ilköğretim okulu inşaatı ile altyapı ve çevre düzenlemesi işine ilişkin olarak alınan ihale kararı ve düzenlenen sözleşme nedeniyle ödenen damga vergisi ile 2012 yılı hakedişleri üzerinden kesilen damga vergisi konusunda Milli Eğitim Bakanlığı'nın uyuşmazlık konusu ihale kararı ve düzenlenen sözleşmenin tarafı olmaması nedeniyle 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu’nun 83. Maddesinde belirtilen muafiyet hükmünün uygulanmasına olanak bulunmadığı…" Nadir Gülhan Novus YMM
