Şirketler, şu sıralar yılsonu işlemlerini tamamlayarak, kesin hesaplarını ve geçici vergi beyannamelerini oluşturmak için ciddi anlamda mesai harcıyor. Belirli aralıklar ile raporlama yapan şirketler için rutin bir işlem haline gelen bu durum, özellikle yılsonu işlemlerinde vergisel yükümlülüklerin belirlenmesinin yanında, kendilerine tanınan vergisel avantajların göz ardı edilmesine sebep olabiliyor. Bu kapsamda; normal hesap dönemine tabi (01.01.2019 – 31.12.2019) şirketlerin dördüncü geçici vergi beyannamelerini hazırlarken göz önünde bulundurmaları gereken hususlardan biri de nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimidir. Bu yazımızda, nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indiriminde dikkat edilmesi gereken hususlara yer verilmiştir.

Şirketlerin sermaye yapılarının güçlendirilmesi amacıyla 07.04.2015 tarih ve 29319 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6637 sayılı "Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 8 inci maddesi ile 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına (ı) bendi eklenmiştir. Buna göre;

“Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan "Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı" dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50'si”ni kurumlar vergisi matrahının tespitinde kurumlar vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancında indirim konusu yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.

Ayrıca, konuya ilişkin 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin “10.6. Sermaye artırımında indirim” başlığı altında açıklamalara yer verilmiştir.

Kimler yararlanabilecek?

Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç olmak üzere, şartları sağlayan sermaye şirketlerinin yararlanabilmeleri mümkündür.

Hangi tarihten itibaren yapılan nakdi sermaye artışlarından yararlanılacak?

Nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi hesaplamasında; mevcut sermaye şirketlerinde, 01.07.2015 tarihinden itibaren ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları, yeni kurulan sermaye şirketlerinde ise ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı dikkate alınacak olup, sermayenin nakit olarak karşılanmayan kısmı için indirim uygulamasından yararlanılamayacaktır.

Hesaplama nasıl yapılacak?

Kurum kazancı bulunması halinde indirilebilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

İndirim uygulamasında, artırılan sermayenin hesap dönemi içerisinde ortaklarca nakit olarak ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle, yılın kalan süresi için kıst dönem esasına göre indirim tutarı hesaplanacaktır.

Nakden taahhüt edilen sermayenin;

- Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihi,

- Tescil tarihinden sonra şirketin banka hesabına yatırılan tutarlar için ise şirketin banka hesabına yatırılma tarihi, esas alınarak bu indirimden yararlanılabilecektir.

Dikkate alınacak faiz oranı nedir?

Ticari krediler faiz oranı, bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı olarak dikkate alınacak olan ve TCMB tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca Açılan Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları”ndan “Ticari Krediler (TL Üzerinden Açılan) (Tüzel Kişi KMH ve Kurumsal Kredi Kartları Hariç)” faiz oranıdır.

TCMB tarafından açıklanan 2019 yılı için uygulanacak açıklanan faiz oranı %12,02’dir. Özel hesap dönemine tabi sermaye şirketleri, hesap dönemlerinin sona erdiği ay itibarıyla TCMB tarafından en son açıklanan ticari krediler faiz oranını dikkate alarak indirimden yararlanabileceklerdir.

Belgelendirme nasıl olacak?

Sermaye artırımı tutarının nakit olarak şirketin banka hesabına fiilen yatırıldığına ilişkin bilgileri içeren ve ilgili banka şubesi tarafından onaylanmış banka hesap özetini kağıt ortamında veya elektronik ortamda ilgili dönem kurumlar vergisi beyannamesi verme süresi içerisinde kurumlar vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine ibraz etmeleri gerekmektedir.

Her bir hesap dönemi için ayrı ayrı yararlanılabilir mi?

Şirketler, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap döneminden itibaren başlamak üzere, izleyen her bir dönem için bu indirimden ayrı ayrı yararlanabilmektedir.

Sermaye azaltımı halinde indirimden yararlanmak mümkün mü?

Sonraki dönemlerde sermaye azaltımı yapılması halinde, azaltılan sermaye tutarı nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi hesaplamasında dikkate alınmayacaktır.

Kazancın yetersiz olması halinde indirim konusu yapılamayan tutarın sonraki dönemlere devri mümkün mü?

İlgili dönem matrahın yetersiz kalması nedeniyle indirim konusu yapılamayan tutarlar, sonraki hesap dönemlerine devretmektedir. Ancak bu tutarlar, herhangi bir endekslemeye tabi tutulmaksızın izleyen hesap dönemlerine ilişkin matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

Hangi sermaye artışları indirim hesaplamasında dikkate alınmaz?

Aşağıda yer alan sermaye artışları, nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi hesaplamasında dikkate alınmayacaktır.

- Sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklanan sermaye artışları,

- Sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından kaynaklanan sermaye artışları,

- Bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan sermaye artışları,

- Ortaklarca veya Kurumlar Vergisi Kanununun 12 nci maddesi kapsamında ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları,

- Şirkete nakdi sermaye dışında hisse senedi, tahvil veya bono gibi kıymetlerin konulması suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları,

- Bilanço içi kalemlerin birbiri içinde mahsubu şeklinde gerçekleştirilen sermaye artışları.

Birleşme öncesinde nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indiriminden yararlanan şirketin birleşme sonrası devralan şirkette indirim hakkı devam eder mi?

Sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından kaynaklanan sermaye artışları indirim olarak dikkate alınmamakla birlikte, birleşme öncesinde nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indiriminden yararlanan şirketin, birleşme sonrası devralan şirkette indirim hakkı devam etmektedir.

Sermaye avansları indirim uygulamasında dikkate alınabilir mi?

Aşağıda yer verilen kriterlerin sağlanması halinde, sermaye artırımına ilişkin karardan önce ortaklar tarafından sermaye avansı olarak şirketin banka hesabına yatırılan tutarların indirim uygulamasında dikkate alınması mümkün bulunmaktadır.

- Yatırıldığı tarihten itibaren şirketin bilançosunda “Diğer Sermaye Yedekleri” hesabında izlenmesi.

- Banka hesabına yatırıldığı tarihin içinde bulunduğu hesap döneminin sonuna kadar bu tutarlarla ilgili sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil ettirilmesi.

“Diğer Sermaye Yedekleri” hesabında yer almayan tutarlar için indirim uygulamasından faydalanılması mümkün bulunmamaktadır.

İndirimden geçici vergi dönemlerinde yararlanılabilir mi?

Nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi hesaplamasında, geçici vergi dönemlerinden sadece dördüncü geçici vergilendirme dönemi itibarıyla bu indirimden yararlanılması mümkün bulunmaktadır. Kazancın yetersiz olması nedeniyle indirim konusu yapılamayan tutarlar, izleyen hesap dönemine ilişkin geçici vergilendirme dönemlerinde indirim olarak dikkate alınabilecektir.

Özellik arz eden hususlar:

Genel indirim oranı %50 olarak belirlenmiş olup, sermaye şirketleri bu orana aşağıdaki oranları eklemek suretiyle indirim uygulamasından yararlanabileceklerdir.

-  Payları borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinde indirim oranı, halka açıklık oranına göre 25 veya 50 puan ilave edilmekte suretiyle uygulanacaktır.

-  Nakdi olarak artırılan sermayenin, yatırım teşvik belgeli üretim ve sanayi tesisleri ile bu tesislere ait makine ve teçhizat yatırımlarında ve/veya bu tesislerin inşasına tahsis edilen arsa ve arazi yatırımlarında kullanılması durumunda 25 puan ilave edilerek indirim uygulanmaktadır (sabit yatırım tutarı ile sınırlı).

Diğer taraftan,

-  Gelirlerinin %25 veya fazlası şirket faaliyeti ile orantılı sermaye, organizasyon ve personel istihdamı suretiyle yürütülen ticarî, ziraî veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri,

-   Aktif toplamının %50 veya daha fazlası bağlı menkul kıymetler, bağlı ortaklıklar ve iştirak paylarından oluşan sermaye şirketleri,

-   Artırılan nakdi sermayenin başka şirketlere sermaye olarak konulan veya kredi olarak kullandırılan kısmına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere,

-   Arsa ve arazi yatırımı yapan sermaye şirketlerinde arsa ve arazi yatırımına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere,

-   09.03.2015 tarihinden 01.07.2015 tarihine kadar olan dönemde, sermaye azaltımına gidilmiş olması halinde, azaltılan sermaye tutarına tekabül eden miktarla sınırlı olmak üzere, indirilebilecek tutarın hesaplanmasında indirim oranı %0 olarak uygulanacaktır.

Sorumlu Vergicilik Bakışıyla…

Şirketler, şu sıralar dördüncü geçici vergi beyannamelerini hazırlayıp, onay sürecine geçerken nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimlerine ilişkin ayrıntılı bir değerlendirme yaparak, indirimden yararlanabilmek için yukarıda belirtilen hususları sağlayıp/sağlamadıklarını kontrol etmesi faydalı olacaktır. Cem Çömez https://kpmgvergi.com/