Uygulamada vergi mükelleflerinin aynı adreste mükellefiyet kaydı açtırarak faaliyette bulunmaları mümkündür. Ancak, bazı durumlarda vergi daireleri, mükelleflerin aynı adreste başka bir mükellefin işe başlaması ile ilgili işe başlama yoklamasını düzenlememektedir. Aynı adreste ikinci bir vergi mükellefinin faaliyette bulunması zaman zaman vergi daireleri tarafından geri çevrilmektedir.
Oysaki aynı adreste duruma göre iki mükellef veya daha fazla mükellefin iş yapması olasıdır. Örneğin, aynı adreste birden çok bölüm veya kat veya reyonların bulunması durumunda her katta birden çok mükellef faaliyet sürdürebilir. İşe başlama bilindiği gibi, VUK’nun 153 ila 170. Maddelerinde düzenlenmiştir. İşe başlama bildirimi işe başladıklarını vergi dairesine mükelleflerce 10 gün içerisinde bildirilmesi zorunludur. Ticaret sicil memurluklarından şirket kuran mükellefler yönünden ise işe başlama 10 gün içerisinde ticaret sicil memurluğunca yerine getirilecektir.
Aynı adreste iki ayrı iş yeri gibi iki ayrı mükellefin faaliyette bulunabileceğine ilişkin gelir idaresi tarafından verilmiş bazı özelgeler mevcuttur. Özellikle Anayasamıza göre teşebbüs hürriyeti açısından aynı adreste iki ayrı şirketin faaliyette bulunması mümkün bulunmaktadır.(1)
Gerçek kişilerde ise, işe başlama bildiriminin işe başlama tarihinden itibaren 10 gün içinde vergi dairesine yapılması gerekir. İşe başlamanın, işe başlama bildirimi, bizzat mükellefin kendisi tarafından yapılabileceği gibi bir avukat veya 3568 sayılı kanuna göre yetki almış SMMM veya YMM’lerce de bildirilebilir. İşe başlamalar mutlaka işe başlama form dilekçesi ile yapılmalıdır. Bildirim formunu gerçek kişilerde mükellef, anonim veya limited şirketlerde ise kanuni temsilcileri tarafından yapılacaktır. Tüzel kişiliği bulunmayan kimseler yönünden ise işe başlama bunları temsile yetkili kişilerce imzalanır. Süresinde yapılmayan bildirimler açısından birinci derece usulsüzlük cezası kesilir.
Uygulamada, aynı işyerinde iki mükellefin faaliyette bulunması halinde sonradan vergi kaydı açılan ikinci mükellefe “odaşık” vergi mükellefi denilmektedir. Odaşık vergi mükellefi, kira tutarının belli bir bölümünü diğer kiracıya ödemektedir. Bu kira ödemesi, alt kiracılık sözleşmesi ile gerçekleştirilmektedir. İki kiracı kendi aralarında faturalaşmak suretiyle kontrata uygun belgelendirme yapabilmektedirler. Alt kiracının fatura mukabili kira ödemesi yapması halinde alt kiracı açısından “kira stopajı” söz konusu olmayacaktır. (GVK md.94) Nazlı Gaye Alpaslan
---------------------
]19.07.2012 Gün ve 451 Sayılı Denizli Vergi Dairesi Başkanlığı Özelgesi
