2019 yılı çalışma hayatına da birçok yenilik getirdi. Fazla mesai düzenlemesinden, vergi dilimi hesabına, otomatik BES'e yeni katılıma kadar tüm paydaşları ilgilendiren yenilikler başladı.
2019 yılı geldi. Bugün çalışma hayatında yeni yılla birlikte hayata geçen bazı uygulamaları ve çalışanların bilmesi gerekenleri anlatmaya çalışacağız. İş Kanunu'na göre bir işçi yılda en fazla 270 saat fazla mesai yapabilir. Bir işçinin bu sürenin üzerinde fazla mesai yapması yasak. İnsan kaynakları birimleri ve işçiler dün itibarıyla fazla mesai yaptıkları süreyi hesaplamaya başlayabilir.
TAZMİNATIYLA AYRILABİLİR
Eğer fazla mesai süresi 270 saatin üzerine çıkarsa işverene bu noktayı hatırlatmaları gerekebilir. İşveren bu hatırlatmaya rağmen fazla mesai yaptırmakta ısrar ederse işçi yasal yollara başvurarak kıdem ve ihbar tazminatını alarak işten ayrılabilir. Burada önemli olan işçinin fazla mesai süresine dair yazılı belgeleri toplaması ve arabulucu ve mahkeme aşamasında sunabilmesidir.
MESAİYE ONAY KALKTI
İş Kanunu'na göre işverenin fazla mesai yaptırabilmesi için işçinin yazılı onayının alınması gerek. 2017'ye kadar işçiye fazla mesai yaptırılabilmesi için her yıl işçiden yazılı onay alınması gerekiyordu. 2017'de bu kalktı. İşveren işçiden bir kez yazılı onay alırsa veya iş sözleşmesinde bu yönde bir madde varsa, her yıl yazılı onay almak zorunda değil. İşçi kararını değiştirip fazla mesai yapmak istemezse bunu işverene bildirmeli.
5 kişilik işyerleri de ‘BES’lendi
Otomatik katılımlı bireysel emeklilik sistemi 1 Ocak 2017'den itibaren uygulamada. Bugünden itibaren 5 ila 10 çalışanı bulunan işyerlerinde de otomatik BES uygulanmaya başlanıyor. Bu çerçevede 5 ve daha fazla kişinin çalıştığı işyerlerinde de ilk maaş ödeme tarihinden itibaren çalışanlardan BES kesintisi yapılacak. Çalışanlar sistemde kalmak istemezse cayma hakkını kullanacak. Çalışanlar BES kesintisini bordrolarından takip edebilir.
Vergi dilimi sıfırlandı
Ücret gelirleri de yıl bazında vergilendiriliyor. Gelir vergisinin dilimleri de yine yıllık olarak belirleniyor. 2018’de işçilerin 14.800 TL’ye kadar elde ettikleri ücretler yüzde 15, 14.800 TL’den sonraki ücret gelirleri ise yüzde 20 üzerinden vergilendirilmişti. Bu nedenle işçilerin ocak ayında ellerine geçen net ücretle aralıkta ellerine geçen net ücret önemli ölçüde farklılaşmıştı. Vergi dilimi hesabı bu yıl sıfırdan başlayacak. Yani ücretliler tekrar yüzde 15 üzerinden gelir vergisine tabi olacak.
Bordrodaki kesintilere dikkat!
İşçiler ocak ayı bordrolarında bu detaya dikkat etmeli ve yüzde 15 üzerinden gelir vergisi kesildiğini kontrol etmeliler. İnsan kaynakları birimleri de işçilerin hangi aydan itibaren yüzde 20’lik dilime gireceklerini kontrol etmeli ve gerekirse işçileri bu yönde bilgilendirmeli. Diğer yandan şunu hatırlatmak gerekir ki, işverenle net ücret üzerinden anlaşan işçiler vergi dilimindeki artış nedeniyle ücret kesintisi yaşamazlar. Eğer böyle bir durum yaşanırsa, işçiye ücretinin eksik ödendiği iddiasıyla işverene ihtar çekme ve tazminatını alma hakkı doğabilir. Okan Güray Bülbül
