Ülke olarak son zamanlarda ekonomik anlamda zor bir dönemden geçiyoruz. Gerek döviz kurlarındaki istikrarsızlıklar gerekse de üretim maliyetlerindeki artışlar iş dünyasını ve işverenleri oldukça zor durumda bırakıyor.
Bugünkü yazımızda ekonomik kriz durumları için getirilmiş olan kısa çalışma ödeneğinden bahsedeceğiz.
Kısa Çalışma Ödeneği Hangi Hallerde Mümkün?
İşverenin, genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerini geçici olarak önemli ölçüde azaltması veya işyerinde faaliyeti tamamen veya kısmen geçici olarak durdurması hallerinde, işçilere İş-Kur tarafından kısa çalışma ödeneği ödeniyor. Yani ödeme işverene değil işçiye yapılıyor.
Burada hiç kuşkusuz bazı kavramların ne anlama geldiğini belirtmek gerekiyor.
Genel ekonomik kriz, ulusal veya uluslararası ekonomide ortaya çıkan olayların, ülke ekonomisini ve dolayısıyla işyerini ciddi anlamda etkileyip sarstığı durumları ifade ediyor. Zorlayıcı sebep ise, işverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine olanak bulunmayan, dışsal etkilerden ileri gelen, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan deprem, yangın, su baskını, salgın hastalık, seferberlik ve benzeri nedenleri ifade ediyor. Hiç kuşkusuz kurdaki artışlar da bu sebeplere dahil edilebilir.
Kısa Çalışma Ne Demek?
Kısa çalışma iki durumda söz konusu olabiliyor:
- Üç ayı geçmemek üzere, işyerinde uygulanan çalışma süresinin, işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması
- Üç ayı geçmemek üzere, süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması
İşveren Başvuru Yapmalı
Yukarıda saydığımız sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılmasını talep eden işveren, İş-Kur’a ve varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikaya yazılı bildirimde bulunur.
İşveren bildiriminde;
a) Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerin işyerine etkilerini ve zorlayıcı sebebin ne olduğunu,
b) İşyerinin unvanını, adresini, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı sendikayı ve sosyal güvenlik işyeri sicil numarasını,
c) Varsa iddiasını kanıtlayıcı somut belgeleri,
belirtir.
Şartlar Neler?
İşçiye kısa çalışma ödeneği ödemesi yapılabilmesi için iki şartın gerçekleşmesi gerekiyor:
- İşverenin kısa çalışma talebi İş-Kur tarafından kabul edilmeli
- Kısa çalışmanın başladığı tarihte, işçi çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olmalı (Yani işçinin kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olması, son üç yıl içinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olması),
Ödenek Tutarı Ne Kadar?
Kısa çalışma ödeneği, çalışanın son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Kısa çalışma ödeneğinin miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemez. Dolayısıyla 2018 yılı için asgari ücretle çalışan için ödenecek miktar 1.208,46 TL’dir. Mehmet Bulut
