İş Kanununda işçilerin çalıştırılamayacağı günler, çalıştırıldığı takdirde işçinin onayının alınması gerektiği ve bugünlerde yapılan çalışmaların normal ücretlendirmeden farklı olacağı yasa ile korunmaktadır. Resmi tatil olarak adlandırılan bu günlerin bir kısmı bayram, bir kısmı genel tatil günüdür. Bir yıl içerisinde 15,5 gün ulusal bayram ve genel tatil günü bulunur.
Bu tatiller şunlardır:
– Arefe günü ile birlikte 4,5 gün Kurban Bayramı
– Arefe günüyle birlikte 3,5 günü Ramazan Bayramı
– 28 Ekim öğleden sonra ile birlikte 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı
– 1 Ocak yılbaşı
– 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı
– 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü
– 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı
– 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik günü
– 30 Ağustos Zafer Bayramı
İşçinin resmi tatil günlerinde çalışmaması esastır. Yani, İş Kanunu onun öncelikle bu günlerde dinlenmesi istemiştir. Ama yine de, işçinin onayı alınırsa, çalıştırılmasının da önü açılmıştır. Bunun anlamı, resmi tatilde çalışmanın yasak olmamasıdır. Peki resmi tatillerde çalışmanın şartları ve resmi tatillerde mesai hesaplaması nasıl yapılıyor?
RESMİ TATİLLERDE ÇALIŞMA
4857 sayılı İş Kanunu'nun 44. maddesine göre “Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.” İşçinin onayı, iş sözleşmesi kurulurken alınabileceği gibi daha sonrada alınabilir. Bu onay resmi tatil günlerinde çalışılabileceğine yönelik olmalı ve işçinin kanunla tanınan haklarına aykırı hüküm içermemelidir.
İşçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir. Böylece resmi tatillerde çalışan işçiler 2 günlük ücrete hak kazanırlar.
Resmi tatil ile hafta tatili aynı güne denk gelmesi halinde çalışılmazsa işçiye yine bir günlük ücreti ödenmelidir. Çalışılması halinde hafta tatilinde ki çalışması fazla çalışma sayılacağından, ve bunun karşılığı ücretin resmi tatillerde çalışılma karşılığı hak edilen ücretten fazla olduğundan, işçi lehine olan uygulanmalı ve aynı güne denk gelen resmi tatil ve hafta tatilinde çalışan işçiye 2,5 günlük ücret ödenmelidir. Resmi tatillerde günlük çalışma süresi aşılırsa aşan kısım fazla çalışma sayılacağından bu kısmın ücreti % 50 zamlı ödenir. Günlük çalışma süresini aşmayan kısımlar ise fazla çalışma sayılmaz.
RESMİ TATİLLERDE ÇALIŞMA ÜCRETİ VE FAZLA MESAİ ORANI
Örnek vermek gerekirse; hafta tatilini Pazar günü kullanan bir işçi Ramazan Bayramı'nın Pazar'a denk gelen 1. gününde çalışırsa o gün için 2,5 günlük ücrete, 2 nci veya 3. günlerinde çalışan işçi ise 2'şer günlük, çalışmadığı Ramazan Bayramı günlerinde ise 1 günlük ücrete hak kazanacaktır. İşçi tüm bayram boyunca hiç çalışmaması halinde ise aylık ücretini tam olarak alacaktır. Aynı işçi ulusal bayramlardan birinde çalışması halinde resmi tatilde çalışmış olacağından yine 2 günlük ücrete hak kazanacaktır.
Ama uygulamada Kanunun izin vermediği bazı durumlar da mevcuttur. İşverenler, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan personele müteakip günlerde izin kullandırılarak ilave ücret ödenmemesi yoluna gitmektedir. Asla unutmamak gerekir ki bu tür uygulamalar kanuna aykırıdır.
