Basit Usulde Vergilendirme Nedir?

Basit usulde vergilendirme, bu grupta yer alan vergi mükellefinin bir hesap döneminde elde ettiği hasılat ile giderler ve satışı gerçekleşen malların alış bedellerinin toplamı arasındaki farka uygulanan vergilendirme yöntemidir. 1998 yılında götürü usulde vergilendirme yönteminin yerine getirilen basit usulde vergilendirme, önceki yöntemde ortaya çıkan bazı aksaklıkların önüne geçmek amacıyla çıkartılmış ve gerçek kazancın belirlenmesinde değişiklikler yapılmıştır.

Basit Usulde Vergilendirmeye Tabi Olmanın Şartları Nelerdir?

Basit usulde vergilendirmeye tabi olmanın genel ve özel şartları bulunur. Genellikle her yıl bu şartların tutarı güncellenir. 

30 Aralık 2024 tarihinde 32768 (2.Mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de, Gelir Vergisi Genel Tebliği yayınlandı. Bir değişiklik yapılmazsa 2025 yılı boyunca geçerli olacak basit usulde vergi şartları aşağıdaki gibidir. 

2025 Basit Usule Tabi Olmanın Genel Şartları

• Kendi işinde bilfiil çalışıyor ya da bulunuyor olmak. (Yardımcı işçi ya da çırak çalıştırmak; zorunlu nedenlerden dolayı işin başına geçici olarak bulunamamak; ölüm nedeniyle iş yeri sahibinin yerine eşinin ya da küçük çocuklarının adına işin başında başka birinin bilfiil bulunması bu şartı bozmaz)
• İş yeri mülkiyetinin iş sahibine ait olması durumunda emsal kira bedeli; kiralanmış olması durumunda ise yıllık kira bedeli toplamı 2025 yılı için büyükşehir belediye sınırları içerisinde 79.000 TL’yi ve diğer yerlerdeyse 48.000 TL’yi aşmamak.
• Ticari, mesleki ya da zirai faaliyetler nedeniyle gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olmamak. 

2025 Basit Usule Tabi Olmanın Özel Şartları

1. 2025 takvim yılı için satın aldıkları malları olduğu gibi ya da işledikten sonra satan kişilerin, yıllık alım tutarının 990.000 TL’yi ve yıllık satış tutarının 1.580.000 TL’yi geçmemesi.
2. Basit usulde vergilendirilen mükelleflerden alım satım dışındaki işlerle uğraşanların aşmaları durumunda gerçek usulde vergilendirilmelerinin sınırı 2025 yılı için 480.000 TL. 
3. Basit usulde vergilendirilen mükelleflerden alım satım ve diğer işlerin birlikte yapılması (Yıllık Satış + İş Hasılatı) durumunda gerçek usulde vergilendirilmelerinin sınırı, 990.000 TL. 

Ortaklıklarda Basit Usule Tabi Olmanın Şartları

Gelir Vergisi Kanunu’nun 46. maddesine göre, ortaklıkların basit usule tabi olabilmesi için belirli şartlar konulmuştur. Ancak, aynı işte birlikte çalışan ortaklar için yıllık kira bedeli ve iş hacmi ölçüleri gibi belirli kriterler, ortaklar arasında toplu olarak değil, her bir ortak için ayrı ayrı göz önünde bulundurulur.

Eğer ortaklardan birisi gerçek usule tabi ise bu durumda ortaklığın diğer üyelerinin ticari kazançları da gerçek usule göre belirlenir. Adi ortaklık içinde çalışanlar arasında, aynı zamanda kendi şahsi işleri ile uğraşanların vergi hesaplama yöntemi belirlenir. 

Bu durumda, 47. madde ve 48. madde tarafından belirlenen kriterler, kişisel işle ilgili olanlara ek olarak, ortaklıklardan paylarına düşen miktarların da eklenmesiyle belirlenir. Eğer kişisel bir işleri yoksa, farklı ortaklıklardaki hisselerin toplamı esas alınır.

Gerçek Usulden Basit Usule Geçiş Süreci Nasıldır?

Mükellefler, arka arkaya iki takvim döneminde Basit Usul Şartları altında kaldıklarında, Basit Usule geçiş yapma hakkına sahiptirler. Bu anlamda belirtilen 2025 yılı basit usul hadlerinin altında kalma durumunun hesaplanması devreye girer.

Her durumda, değişiklik talebinde bulunabilmek için vergi dairesine dilekçe ile başvurmak gereklidir. Geçiş için 2025 basit usul hadlerinin aşıldığının fark edildiği anda mükelleflerin, izleyen yılın Ocak ayının başından itibaren otuz birinci günün akşamına kadar vergi dairesine başvurması gerekmektedir.

Önemli bir nokta da şudur: Sahte veya yanıltıcı belge kullanımı veya düzenlemesi nedeniyle tespit edilenler, bu durumun kendilerine tebliğ edildiği tarihi takip eden ay başından itibaren, basit usul hadleri 2025 şartlarını taşısalar dahi gerçek usulde vergilendirilirler.

Basit Usulde Vergilendirmenin Avantajları Nelerdir?

• Üç aylık dönemlerde geçici vergi verilmez.
• Yasal muhasebe defteri tutma mecburiyeti olmaz.
• Kira ve ücret giderleri için muhtasar beyanname verilmez.
• Teslim ve hizmetler KDV’den istisnadır. KDV beyannamesi verilmez.
• Ticari kazancın tespitinde amortismana tabi iktisadi kıymet alışları ve satışları dikkate alınmaz.
• Alınan ve verilen belgelerin kayıtlarının nerede tutulacağına vergi mükellefleri karar verir ve istedikleri takdirde, kayıtları kendileri tutabilirler.
• Engellilik indiriminden faydalanabilirler.
• Yıllık beyannamelerini verirlerken ticari kazanç ve vergiye uyumlu mükellef indiriminden yararlanabilirler. Üstelik genç girişimci istisnası da bu madde altında değerlendirilerek faydalanılabilen avantajlardandır.

Kimler Basit Usulde Vergilendirmeden Faydalanamaz?

• Ortaklardan herhangi birinin gerçek usulde vergilendirmeye tabi olduğu iş yerlerindeki diğer ortaklar.
• Kollektif şirket ortakları ile komandit şirketlerin komandite ortakları. 
• İkrazat (ödünç para verme) işleriyle uğraşanlar. 
• Sarraflar ile kıymetli maden ve mücevherat alım satımı ile uğraşanlar. 
• Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılan kişi ve kurumlara karşı inşaat ve onarma işini taahhüt edenler ile bu mükelleflere karşı derece derece taahhütte bulunanlar. 
• Sigorta prodüktörleri. 
• Her türlü ilan ve reklam işleriyle uğraşanlar veya bu işlere tavassut (aracılık) edenler. 
• Gayrimenkul ve gemi alım satımı ile uğraşanlar. 
• Tavassut (aracılık) işi yapanlar (dayıbaşılar hariç). 
• Maden işletmeleri, taş ve kireç ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları işletenler. 
• Şehirlerarası yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar ile treyler, çekici ve benzerlerinin sahip veya işleticileri (Yapısı itibarıyla sürücüsünden başka on dört ve daha aşağı oturma yeri olan ve insan taşımaya mahsus motorlu kara taşıtları ile yolcu taşıyanlar hariç). 
• Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan iş grupları, sektörler, il ve ilçeler, büyükşehir belediyeleri dahil olmak üzere il ve ilçelerin belediye sınırları (mücavir alanlar dahil), belediyelerin nüfusları, yöreler itibarıyla veya sabit bir işyerinde faaliyette bulunulup bulunulmadığına göre gerçek usulde vergilendirilmesi gerekli görülenler.

Basit Usul Vergi Beyannamesi Ne Zaman Verilir?

Gelir Vergisi Kanunu'na eklenen mükerrer 20A madde hükmü uyarınca, kazançları basit usulde tespit edilen mükelleflerin, aynı kanunun 46. maddesine göre belirlenen kazançları gelir vergisinden muaf olduğundan dolayı, basit usule tabi mükellefler 01.01.2021 tarihinden itibaren yıllık beyanname verme yükümlülüğüne tabi tutulmayacaklardır.

https://multinet.com.tr/blog/vergi-muhasebe/basit-usulde-vergilendirme-ve-basit-usul-hadleri