İşe giriş bildirgesi, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereği işverenlerin, sigortalı olarak çalıştıracakları her bir çalışan için Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yaptıkları resmi bir bildirimdir. Bu bildirim, işçinin sigortalı olduğunu, çalışmaya başladığını ve ilgili işveren tarafından çalıştırıldığını belgelemektedir. Bu anlamda, işe giriş bildirgesi, çalışanların sosyal güvenlik haklarını korumak ve işverenlerin yükümlülüklerini yerine getirdiğini göstermek bakımından önemli bir belgedir.

4/a (SSK) kapsamında sigortalı sayılanlar

5510 sayılı Kanun’a göre, hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar 4/a (SSK) kapsamında sigortalı sayılmışlar, hizmet akdine tabi olmamakla beraber ilgili kanunlarında yaptıkları iş bakımından hizmet akdi olarak tarif edilen işleri yapanlar ile kamu idarelerinde çalışıp 4/c (Devlet Memuru) kapsamında sigortalı olması öngörülmemiş olanlar da 4/a (SSK) kapsamında sigortalı sayılmışlardır.

Sigortalılık başlangıcı

4/a (SSK) kapsamında sigortalı sayılanların si­gortalılıkları, çalışmaya, mesleki eğitime, staja, kursa veya bursiyer olarak göreve başladıkları tarihten itibaren başlamaktadır.

Sigortalıların kuruma bildirilmesi

İşe giriş bildirgesinin SGK’ya bildirilme süresi, genel olarak sigortalının çalışmaya başlamasından bir gün öncesine kadardır. Ancak bazı özel durumlarda, aynı gün veya daha esnek sürelerde bildirge verilmesine izin verilmektedir. Yasal süreyi geçmeden bildirge verilmesi, işverenlerin yasal sorumluluklarını yerine getirdiğinin göstergesidir ve işçiler açısından sigorta haklarının zamanında başlatılmasını sağlamaktadır.

 İşe başlamadan önce bildirilmesi gereken sigortalılar

Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında hizmet akdine tabi si­gortalı sayılanlar, çalışmaya, mesleki eğitime veya staja başladıkları tarihten en geç bir gün önce “Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi” ile e-sigorta kanalıyla elektronik ortamda SGK’ya bildirilmesi gerekmektedir.

Sigortalı işe giriş bildirgelerinin elektronik ortamda gönderilmesi zorunluluk esasına dayandığından, ilk ve tekrar sigortalı işe giriş bil­dirgeleri yasal süresinde kâğıt ortamında verilse dahi 5510/102’nci maddesine göre idari para cezası uygulanmaktadır.

Sigortalı işe giriş bildirgesinin yasal sürede verilmemesi durumu

Sigortalı işe giriş bildirgesinin SGK tarafından belirlenen şekle ve usule uygun vermeyenler veya internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde, anılan ortamda göndermeyenler veya kanunda belir­tilen süre içinde vermeyenler hakkında Kanunun 102 nci maddesinin birinci fıkra­sının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi gereğince her bir sigortalı için asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.

Ancak, sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmesi gereken yasal sürenin son gününün resmi tatile rastlaması halinde bildirgenin, resmi tatili izleyen ilk iş günü içinde verilmesi halinde süresi içinde verilmiş sayılmaktadır.

Sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmediğinin, mahkeme kararından veya kurumun dene­tim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerden ya da diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve in­celemelerden veya bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi ve belgelerden anlaşılması halinde kanunun 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi kapsamında her bir sigortalı için asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.

İşyeri esas alınmak suretiyle sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmediğine ilişkin; mahkeme­nin karar tarihinden, kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarının tespit tarihinden, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim elemanlarının rapor tarihinden, bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan bilgi veya belgelerin kuruma intikal tarihinden itibaren bir yıl içinde ve aynı nedenlerle tekrar verilmediğinin anlaşılması halinde, kanunun 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (3) numaralı alt bendi kapsamında her bir sigortalı için asgari ücretin beş katı tutarında idari para cezası uygulanmaktadır.

Diğer taraftan, kurumun dene­tim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu ida­relerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, de­netim ve incelemelere ya da kamu idarelerinden alınan belgelere istinaden düzenlenenler hariç olmak üzere, sigortalı işe giriş bildirgesinin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliğinden 30 gün içinde verilmesi ve söz konusu cezaların yapılacak tebli­gat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmesi halinde, öngörülen cezalar dörtte bir oranına karşılık gelen tutar üzerinden uygulanmakta, ayrıca söz konusu idari para cezalarının, SGK’ya itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurul­madan önce tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde peşin ödenmesi halinde, dörtte üçü tahsil edilmekte, başka bir ifadeyle %25 oranında indirim yapılmaktadır.

İşe giriş bildirgesi sigortalının işe başladığı gün verilebilecek işyerleri

Bazı işyerlerinde, işe giriş bildirgesinin aynı gün verilmesine yasal olarak izin verilmektedir. Bu durum genellikle işkolunun doğası gereği ani işgücü ihtiyacı doğan sektörler için düzenlenmiştir. Aynı gün bildirim yapılabilen işyerleri aşağıda belirtilmiştir.

İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacak kişilerin işe giriş bildirgelerinin işverenleri tarafından en geç sigortalıların çalışmaya başladığı gün SGK’ya verilmesi gerek­mektedir.

İnşaat, balıkçılık ve tarım işyerlerinde işe başlatılacakların sigortalı işe giriş bildirgelerinin süresinde verilip verilmediği hususu ise iş kolu kodlarına göre belirlenmekte olup, işe giriş bil­dirgesinin süresinde verilip verilmediğinde işyeri sicil numarasının 2, 3, 4 ve 5 numaralı hanelerinde yer alan iş kolu kodlarına bakılarak işlem yapılmaktadır.

Buna göre, iş kolu kodu (41XX, 42XX, 43XX) olan inşaat işyerlerinde, iş kolu kodu (03XX) olan balıkçılık iş­yerlerinde, iş kolu kodu (01XX) olan tarım işyerlerinde ve iş kolu kodu (011X) olan hayvancılık işyerlerinde sigortalıların işe giriş bildirgeleri sigortalıların en geç çalışmaya başladıkları gün SGK’ya verilebilmektedir.

Örneğin: Balıkçılık iş kolu kodu ile tescilli işyerinde 15/1/2025 tarihinde işe başlatılacak kişi­nin sigortalı işe giriş bildirgesinin 15/1/2025 tarihinde SGK’ya verilmesi durumunda yasal süresi içinde verilmiş sayılmakta ve herhangi bir idari para cezası uygulanmamaktadır.

Sonuç olarak; işe giriş bildirgesi, işverenler ve çalışanlar için hem yasal hem de sosyal güvenlik hakları açısından önemli bir belgedir. Çalışma düzeninde istisnai işkollarında tanınan aynı gün bildirim hakkı, işverenlerin ani işgücü ihtiyacını karşılamaları için kolaylık sağlamaktadır. Ancak bu hak, yalnızca belirli sektörlerde ve işkolu kodlarıyla sınırlıdır. Dolayısıyla, işverenlerin idari para cezası ile karşılaşmamaları için uygulamada bu hususa dikkat etmeleri gerekmektedir. Celal ÖZCAN

https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/hangi-is-kollarindaki-isyerlerinde-ise-giris-bildirgesi-ayni-gun-verilebilir/789206