1. Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası İşveren Hissesinden 5 Puan İndirim

Açıklama: Özel sektör işverenleri, çalıştırdıkları sigortalılara ilişkin sigortalının prime esas kazancı üzerinden hesaplanan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır.

Yasal Dayanak: 5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinin 1. fıkrasının (ı) bendi, 2008/93 - 2009/139 - 2011/45 -2020/1 - 2021/26 - 2021/30 No’lu Genelgeler.

Teşvikten Yararlanma Şartları:

• Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,
• Primlerin yasal süresinde ödenmesi,
• Türkiye genelinde prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme zammı ve cezası borcu bulunmaması (varsa yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması ve düzenli

ödenmesi),

• Kayıt dışı sigortalı çalıştırılmaması, sahte sigortalı bildiriminde bulunulmaması,
• İşverenin 5335 sayılı Kanunun 30. maddesinin 2. fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlardan olmaması,
• Yapılan işin 2886, 4734 sayılı Kanunlar ve 4734 sayılı Kanun’un 3. maddesi kapsamında veya uluslararası anlaşmalara istinaden alım ve yapım işlerinden olmaması.

Önemli Notlar:

 Sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ve yurtdışında çalışan sigortalılardan dolayı 5 puanlık indirimden yararlanılamaz.

 Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi 25/11/2024 tarihinde TBMM Başkanlığına sunulmuştur. Teklifte özel sektör işverenlerinin SGK’ya ödeyecekleri malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi için sağlanan beş puanlık sigorta primi indiriminde değişiklik yapılması da yer almaktadır.

5 puanlık (%5’lik) sigorta primi indirimi, teklifin aynı şekilde kabul edilerek yasalaşması halinde 4 puana (%4’e) düşecektir.

 İşyerinin imalat sektöründe faaliyet göstermesi halinde 31/12/2026 tarihine kadar 5510 indirimi beş puan olarak uygulanmaya devam edilecektir.

 Kuruma başvuru şartı aranmamaktadır.

Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası İşveren Hissesinden 5 Puan İndirim Teşviki Hesaplama Örneği:

Bir işyerinde söz konusu teşvikten faydalanan ve asgari ücretle çalışan 20 işçi olması halinde işveren söz konusu teşvik kapsamında 1.000,13TLx20işçi=20.002,60TL daha az prim ödeyecek yani 1 işçinin ücretini aslında Devlet karşılamış olacaktır. Söz konusu rakam örneğin yaz sezonunda 500 kişinin çalıştığı bir otel işyerinde 1.000,13TLx500işçi=500.065,00TL gibi bir rakama ulaşacaktır.

2. Yurtdışına Götürülen/Gönderilen Sigortalılar İçin Uygulanan 5 Puan İndirim

Açıklama: Özel sektör işverenlerinin yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen/gönderilen sigortalılar için uygulanan bu indirim kapsamında, sigortalıların prime esas kazançları üzerinden hesaplanan genel sağlık sigortası primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmı Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karşılanmaktadır.

Yasal Dayanak: 5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinin 1. fıkrasının (i) bendi, 2013/30 No’lu Genelge.

Teşvikten Yararlanma Şartları:

• Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,
• Primlerin yasal süresinde ödenmesi,
• Prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme zammı ve cezası borcu bulunmaması (varsa yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması ve düzenli ödenmesi),
• Kayıt dışı sigortalı çalıştırılmaması, sahte sigortalı bildiriminde bulunulmaması,
• İşverenin 5335 sayılı Kanunun 30. maddesinin 2. fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlardan olmaması,
• Yapılan işin 2886, 4734 sayılı Kanunlar ve 4734 sayılı Kanun’un 3. maddesi kapsamında veya uluslararası anlaşmalara istinaden alım ve yapım işlerinden olmaması.

Önemli Notlar:

 Sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar, Libya’da çalışanlar, zorunlu staja tabi tutulan öğrenciler, aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler, iş kaybı tazminatı alanlar ve harp malulleri ile vazife malullüğü aylığı alanlar için bu indirimden yararlanılamaz.

 5 puanlık indirim (5510 - 81/ı) ile birlikte uygulanmaz.

 Kuruma başvuru şartı aranmamaktadır.

Yurtdışına Götürülen/Gönderilen Sigortalılar İçin Uygulanan 5 Puan İndirim Teşviki Hesaplama Örneği 

3. 4/b (Bağ-Kur) 5 Puan İndirim

Açıklama: İsteğe bağlı sigortalılar ve muhtarlar hariç 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalıların malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin, prime esas kazanç üzerinden beş puanlık kısmına isabet eden tutarı Hazine ve Maliye Bakanlığınca karşılanmaktadır.

Yasal Dayanak: 5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinin 1. fıkrasının (j) bendi, 2016/26 No’lu Genelge.

Teşvikten Yararlanma Şartları:

• Primlerin yasal süresinde ödenmesi,
• Kuruma kendi sigortalılıklarından kaynaklanan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin

gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması (varsa yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması ve düzenli ödenmesi) gerekmektedir.

Önemli Notlar:

 Teşvikten yararlanma şartlarını yerine getirenler için herhangi bir başvuru alınmaksızın sistem tarafından 5 puanlık prim teşviki uygulanmaktadır.

4/b (Bağ-Kur) 5 Puan İndirim Teşviki Hesaplama Örneği

4. Genç Girişimci Teşviki

Açıklama: 31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 20. maddesi kapsamında genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla 18 yaşını doldurmuş ve 29 yaşını doldurmamış olanlardan, 4-1/b kapsamındaki 01.06.2018 tarihinden itibaren ilk defa sigortalı sayılan gerçek kişilerin primleri, 1 yıl süreyle prime esas kazanç alt sınır üzerinden Hazine ve Maliye Bakanlığınca karşılanır.

Yasal Dayanak: 5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinin 1. fıkrasının (k) bendi, 2018/28 No’lu Genelge.

Teşvikten Yararlanma Şartları:

• 18-29 yaş aralığında olup ilk defa iş yeri açan gerçek kişilerden olması gerekmektedir.
• Adi ortaklıklar ve şahıs şirket ortaklıklarında sadece bir ortak bu teşvikten yararlanabilir.

Önemli Notlar:

 Destekten yararlanma süresi 1 yıldır.

 Prim teşvikinden yararlanmak isteyen sigortalıların, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20. maddesi kapsamında genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalandığına dair sorgulamanın SGK Başkanlığı ile Gelir İdaresi Başkanlığı arasında karşılıklı veri transferi aracılığı ile internet üzerinden yapılmasına istinaden tescil işlemleri yapılacaktır.

 Ancak, Gelir İdaresi Başkanlığı ile karşılıklı veri transferi yapılıncaya kadar teşvikten yararlanmak isteyen sigortalının 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20. maddesi kapsamında kazanç istisnasından faydalandığına dair belgeyi bağlı bulunduğu vergi dairesinden alarak Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine/Sosyal Güvenlik Merkezlerine müracaat etmeleri gerekmektedir.

Genç Girişimci Teşviki Hesaplama Örneği

Söz konusu teşvikten 1 yıl süre ile yararlanan genç girişimciye teşvik kapsamında 6.900,86TLx12ay=82.810,32TL prim Devlet tarafından karşılanacaktır.

5. İşsizlik Ödeneği Alanların İstihdamı Halinde Uygulanan Prim Teşviki

Açıklama: İşsizlik ödeneği almakta olan sigortalıların özel sektör işverenleri tarafından işe

alınması durumunda, bu sigortalıların işsizlik ödeneğine hak kazandığı süre boyunca prime esas kazanç alt sınır üzerinden hesaplanan kısa vadeli sigorta primlerinin %1’i ile uzun vadeli sigorta primleri ve genel sağlık sigortası priminin tamamı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmaktadır.

Yasal Dayanak: 4447 sayılı Kanun’un 50. maddesinin 5. fıkrası, 2009/149 No’lu Genelge.

Teşvikten Yararlanma Şartları:

İşyeri Yönünden;

• Aylık prim  ve  hizmet  belgesinin  /

muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,

• Primlerin yasal süresinde ödenmesi,
• Sigortalının, işe alındığı tarihten önceki

son altı aylık dönemde Kuruma bildirilen sigortalı sayısının ortalamasına ilave olarak işe alınması ve çalıştırılması.

Sigortalı Yönünden;

• 01.10.2009 veya sonraki bir tarihte işe alınmış olmalı,
• İşe giriş tarihi itibariyle işsizlik ödeneği almaya hak kazanmış olmalı,
• İşsizlik ödeneği almaya hak kazanmadan

önce son çalıştığı işyeri haricindeki bir işyerinde işe başlamış olmalı,

• Fiilen çalışması.

Önemli Notlar:

 5 puan indirimle birlikte uygulanmaz.

 5335 sayılı Kanun’un 30. maddesinin 2. fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlar teşvikten yararlanamaz.

 Yapılan işin 4734 sayılı Kanun ve 4734 sayılı Kanun’un 3. maddesi kapsamında veya uluslararası anlaşmalara istinaden alım ve yapım işlerinden olmaması gerekir.

 Teşvik kapsamına giren sigortalıların e-Bildirge giriş ekranlarında yer alan “Engelli ve İşsizlik Teşvik Yönetimi” ekranından sisteme kodlanması gerekmektedir.

 Teşvik kapsamına giren sigortalıların www.sgk.gov.tr web adresi üzerinden “eSGK / İşveren / İşveren Sistemi / İşveren / Teşvikler ve Tanımlar / Teşvikten Faydalanılacak Sigortalı Tanımlama” menüleri seçilerek 15921 teşviki için tanımlama işlemi yapılması gerekmektedir.

İşsizlik Ödeneği Alanların İstihdamı Halinde Uygulanan Prim Teşviki Hesaplama Örneği

6. Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde İşsizlik Sigortası Primi Teşviki

Açıklama: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alıp

ondan fazla çalışanı bulunan ve üç yıl içinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen işyerlerinde çalışanların işsizlik sigortası işveren hissesi teşviki olarak bir sonraki takvim yılından geçerli olmak üzere ve üç yıl süreyle %1 olarak alınmaktadır.

Yasal Dayanak: 4447 sayılı Kanun’un ek 4 üncü maddesi, Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan ve Ondan Fazla Çalışanı Bulunan İşyerlerinde İşsizlik Sigortası Primi İşveren Payı Teşvikinden Yararlanılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ, 2023/18 No’lu Genelge.

Teşvikten Yararlanma Şartları:

• İşyerinin 6331 sayılı Kanun kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alması,
• İşverenin Türkiye genelinde çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde her ay toplamda ondan fazla çalışanı bulunması,
• Ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmemesi,
• İşyerinin, İSG-KATİP’e kayıtlı onaylanmış ve devam eden iş sağlığı ve güvenliği

hizmetlerinin verilmesine ilişkin, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi ya da 29.12.2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğine göre Bakanlıkça yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşlar ile yapılmış bir sözleşmesinin bulunması.

Önemli Notlar:

 Destekten yararlanma süresi 3 yıldır.

 İşyerinin, teşvikten yararlanılacak takvim yılından önceki üç yıl süreyle yukarıda aktarılan Tebliğin 4. maddesinde aranılan tüm şartları sağlayıp sağlamadığı kurum sistemi tarafından otomatik olarak kontrol edilecektir. Teşvikten yararlanmak isteyen işverenler için başvuru şartı bulunmamaktadır. Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri/Sosyal Güvenlik Merkezlerine herhangi bir belge ibraz edilmesine gerek yoktur.

Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde İşsizlik Sigortası Primi Teşviki Hesaplama Örneği

7. Engelli Sigortalı İstihdamına Yönelik Teşvik

Açıklama: Özel sektöre ait işyerlerinde çalıştırılan engelli sigortalıların, prime esas kazanç alt

sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hisselerinin tamamı Hazine ve Maliye Bakanlığınca karşılanmaktadır.

Yasal Dayanak: 4857 sayılı Kanun’un 30. maddesi, 2008/77 No’lu Genelge

Teşvikten Yararlanma Şartları:

• Engelli sigortalı çalıştırılması,
• Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin yasal süresinde verilmesi,
• Primlerin ödenmesi.

Önemli Notlar:

 Sosyal güvenlik destek primine tabi çalışan, topluluk sigortasına tabi çalışan, yurtdışında çalışan sigortalılar ile aday çırak, çırak ve öğrencilerden dolayı bu teşvikten yararlanılamaz.

 5 puanlık indirim PEK üzerinden, kalan % 15,5 işveren hissesi ise asgari ücret üzerinden hesaplanmaktadır.

 Kontenjan fazlası engelli sigortalı çalıştıran veya yükümlü olmadığı halde engelli sigortalı çalıştıran işyerleri, çalıştırdıkları engelli sigortalıların prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin tamamı tutarında teşvikten yararlanabilir.

Engelli Sigortalı İstihdamına Yönelik Teşvik Hesaplama Örneği

8. Potansiyel Teşvik Sorgulama

Potansiyel teşvik sorgulama menüsü ile özel sektör işverenlerince istihdamı sağlanacak sigortalının henüz işe alınmasından önce işyeri ve sigortalı yönünden aranan şartların sağlanıp sağlanmadığının analizinin yapılması hedeflenmiştir. Bu program ile işe giriş bildirgesi verilmemiş kişiler için sorgulama yapılacağından, işyeri ve sigortalı yönünden aranan

şartlar sorgulama işlemi yapılan tarihe göre değerlendirilmektedir.

Sorgulama Kapsamındaki Teşvikler

• 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde,
• 4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde,
• 4447 sayılı Kanunun geçici 19 uncu maddesinde, yer alan teşvik ve desteklerdir.

 Uygulamaya sgk.gov.tr web sitesi üzerinden “e-SGK / İşveren / İşveren Sistemi / Uygulamaya Giriş / İşveren / Teşvikler ve Tanımlar / Potansiyel Teşvik Sorgulama” seçenekleri işaretlenerek erişim sağlanmaktadır.

Hazırlayan ve Emek Veren: İş Başmüfettişi, Bilirkişi Özgür DEMİR