İşletmeler ticari faaliyetlerinin devamlılığını sağlamak, rakip işletmelerle rekabet edebilmek, pazar payını kaybetmemek ve pazar payını artırmak amacıyla vadeli satışlar yapmaktadırlar. İşletmeler bir yandan yukarıdaki gerekçelerle vadeli satışlara yönelirken diğer yandan da bu satışların tahsil edilememesi riski ile karşı karşıya gelmektedirler. Böylelikle işletmeler tahsil edemedikleri alacakları için vergi ödemek durumunda kalabileceklerdir. Çünkü, ticari kazançların vergilendirilmesinde tahakkuk esası geçerli olduğundan dolayı, işletmelerin yapmış olduğu vadeli satışların tahsil edilip edilmediğine bakılmaksızın vergilendirilmeleri esastır. Vergi sistemimiz, tahsili şüpheli hale gelen ancak tahakkuk esasına bağlanarak vergiye tabi tutulmuş olan alacakların belirli şartları taşımaları koşuluyla gider yazılabilmelerine imkân vermektedir. Bu kapsamda şüpheli ticari alacaklar ve bu alacakların giderleştirilmesi ele alınacaktır.
Şüpheli alacak nedir?
Vergi Usul Kanununun 323. maddesine göre;
* Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla,
* Dava veya icra safhasında bulunan alacaklar,
* Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlusu tarafından ödenmemiş bulunan ve 01.01.2024 tarihinden itibaren 14.000 Türk Lirasını aşmayan alacaklar, şüpheli alacak sayılır.
Alacak ticari veya zirai kazancın elde edilmesi ile ilgili olmalıdır
Bir alacağın tahsilinin şüpheli hale geldiğinden söz edebilmek için alacak ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve devamı ile ilgili olmalı, yani alacak işletme faaliyetleriyle ilgili olmalı, ticari ve zirai kazancın normal gerekleri çerçevesinde doğmalıdır. İşletmenin ana faaliyeti ile ilgili olmayan alacakların tahsilinde güçlük olsa bile bu alacakların şüpheli alacak olarak değerlendirilmesi ve karşılık ayrılarak gider yazılması mümkün değildir.
Alacak dava veya icra safhasında olmalıdır
Alacağın şüpheli hale geldiğinden bahsedebilmek için alacak için icra takibinin başlatılmış olması, alacağa ilişkin ihtilaflar varsa dava açılmış olmalıdır. Dava veya icra safhasında olmayan alacaklar için karşılık ayrılsa bile bu karşılık kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınır ve vergi matrahına ilave edilir.
Düşük tutarlı alacakların gider yazılması
Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan ve 2024 yılı için 14 bin lirayı geçmeyen ticari alacaklar dava ve icra takibi şartına bağlı olmaksızın karşılık ayrılarak gider yazılabilir.
Tahsil edilemeyen alacakları giderleştirmek için geç kalmayın
Şüpheli alacak karşılığı, alacağın tahsili için dava açıldığı veya icra takibine başlandığı yılda ayrılmalı ve giderleştirilmelidir. Mali idarenin görüşü, alacağın şüpheli hale geldiği dönemde karşılık ayrılmaması durumunda daha sonra karşılık ayrılmasının söz konusu olmayacağı yönündedir. Tahsili şüpheli hale gelmiş olan alacaklar için 2024 yılında giderleştirmek için yıl sonuna kadar dava açılması veya icra takibinin başlatılması gerektiğini hatırlatmış olalım. Ayrıca önceki yıllarda dava veya icra takibine başlatılmış olan alacakların 2024 yılında gider yazılması halinde bu giderin mali idare tarafından kabul edilmeme riski taşıdığını da hatırlatmış olalım.
Ayrıca bir de tahsiline imkan kalmayan ve “değersiz alacak” olarak giderleştirilebilecek alacaklar var ki bunu da bir sonraki yazımıza bırakalım.
Mahmut Bülent YILDIRIM
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
https://www.dunya.com/kose-yazisi/tahsil-edilemeyen-alacaklar-gider-yazilabilir/755181
