Manavından fırınına, mobilyacısından marketine kadar 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta sayılan binlerce işletme için yeni bir uygulama başlıyor. 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren bu işletmelerde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurmak zorunlu hale gelecek.
Aralık sonu itibarıyla binlerce işletmeyi ilgilendiren yeni uygulama başlıyor. Manavından fırınına, mobilyacısından eczanesine, nalburundan marketine, terziye kadar 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta sayılan işyerlerine, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu geliyor. Aynı tarihte aynı zorunluluk kamuya ait işyerleri için de geçerli olacak.
Konunun detayına girmeden önce kısa bir hatırlatma yapayım. İş kazalarını önlemek amacıyla 2012 yılında, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çıkartıldı. Her iş yerinde bir iş güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu getiren kanun kapsamında da işyerleri; az tehlikeli, tehlikeli, çok tehlikeli olmak üzere üç gruba ayrıldı ve bu gruplara geçiş süreleri tanındı. Zaman içinde de tehlikeli ve çok tehlikeli işyerleri iş güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi bulundurma zorunluluğunu yeri getirdi. Son olarak 50 kişinin altında çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli işyerleri için hekim ve iş güvenliği uzmanı istihdam etme zorunluluğu, 2014’ün Ocak ayında başladı.
UZUN YILLAR ERTELENDİ
Geriye bir tek 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta sayılan işyerleri ile kamu kurumları kaldı. Aslında bu işyerleri de 2014 yılında iş güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu uygulamasına geçecekti ancak o tarihten bu yana her yıl çıkarılan kanunla 11 yıl boyunca ertelendi. En son 2023 sonunda yapılan düzenleme ile 50’den az çalışanı olan az tehlikeli işyerlerinde ve kamuya ait işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme zorunluluğu 31 Aralık 2024 tarihine ertelendi.
Aslında ertelemenin haklı bir gerekçesi de var. Esnaf statüsünde sayılan bu işyerlerinin iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi bulundurması ek bir maliyet anlamına geliyor. İkincisi, bu kadar sayıdaki işyeri için hekim bulmak da çok kolay olmayacak. İşte bu nedenlerden 11 yıldır uygulama erteleniyordu.
1 ÇALIŞANA 1 DOKTOR DÜŞECEK
Eğer yeni bir erteleme olmazsa 2025 başında 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için de iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırma zorunluluğu başlıyor. Peki, kim bu işyerleri? Tarımdan gıdaya, mobilyadan otomotive, elektronikten taşımacılığa kadar yüzlerce mesleği kapsıyor. Belli başlılarını sıralayayım. Eczaneler, restoranlar, marketler, okullar, terziler, küçük imalathaneler, ekmek fırınları, pastaneler, oto yedek parçacıları, nalburlar, halıcılar, mobilyacılar, ayakkabıcılar, oto bayileri, sigorta acenteleri gibi; liste uzayıp gidiyor.
SGK’nın son açıkladığı verilere baktım; 50’den az çalışanı olan işletme sayısı 2.5 milyon yakın. Bunların yarısının az tehlikeli sınıfta yer aldığını düşünürsek 1.2 milyona yakın az tehlikeli meslek sınıfında olan bu işletmeler; en az 1 çalışan bile olsa iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmek zorunda.
Yeri gelmişken kanun bu işyerleri için bazı esneklikler de tanıyor. Mesela, işverenin kendisi ya da görevlendireceği bir kişi, gerekli eğitimleri almak kaydıyla; işe giriş ve periyodik muayeneler, tetkikler hariç, iş sağlığı ve güvenliği hizmetini kendi yürütebilecek. Bir başka yöntem ise işverenler, Ortak Sağlı ve Güvenlik Birimlerinden (OSGB) hizmet alabilmesi. Bir diğer yöntem ise kısmi süreli hekim ve uzman istihdam edilmesi.
