Bilindiği üzere, 555 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde vergiden istisna edilen kazançların enflasyon düzeltmesine tabi tutulan bilançolara göre tespit edileceği ve enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş kazanç tutarlarının beyannamede istisna olarak dikkate alınabileceği belirtilmişti.
Ancak istisna faaliyet ile istisna dışı faaliyetlerin birlikte bulunması durumunda ortaya çıkan düzeltme karının veya zararının akıbeti konusunda bir açıklama yapılmamıştı.
176 VUK Sirküleri ile konuya ilişkin bazı noktalara açıklık getirilirken bazı noktalarda ise kafa karışıklığı yarattı. Düzenleme ile kazancı vergiden istisna edilen faaliyetlerinin yanı sıra, vergiye tabi faaliyetleri bulunan mükelleflerin, uygun bir dağıtım anahtarı kullanarak enflasyon düzeltmesi sonucunda oluşan kar ya da zararlarını dağıtıma tabi tutmaları ve sonuçta istisna ve istisnaya konu olmayan kazançlara tekabül eden enflasyon düzeltme kar ve zararlarını belirlemeleri gerektiği ifade edilmiştir.
İstisna kazançlara isabet eden enflasyon düzeltmesi karları vergiye tabi matrahın tespitinde beyanname üzerinde indirim olarak dikkate alınabilecektir. Böylelikle sadece istisna dışı kazançlara isabet eden enflasyon düzeltme karlarının vergilenmesi sağlanmış olacaktır.
Öte yandan, düzeltme işlemi sonucunda enflasyon düzeltme zararı ortaya çıkması durumunda istisna dışı faaliyetlere isabet eden enflasyon düzeltme zarar tutarı kurum kazancından indirimi konusu yapılabilecektir. Ancak, istisna kazançlara isabet eden enflasyon düzeltme zararlarının Kurumlar Vergisi Kanununun 5/3 maddesi uyarınca Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak dikkate alınması öngörülmüş. Enflasyon düzeltme zararının istisna faaliyetlerle istisna dışı faaliyetlere uygun bir dağıtım anahtarı ile dağıtımı yapılırken hangi istisna kazançlara pay verileceği hususunda sirkülerde net bir belirleme yapılmamış olsa da bu payın istisnaya konu bir faaliyetten elde edilmiş olması gerektiği açıktır. Serbest bölge kazanç istisnası, Teknokent kazanç istisnası gibi. Kur korumalı kazanç istisnası, iştirak kazancı istisnası, emisyon primi istisnası, yurt dışı iştirak kazancı istisnası, taşınmaz satış kazancı istisnası ve sat kirala geri al kazanç istisnası gibi herhangi bir faaliyetin sonucu olmayan istisna kalemlerine pay verilmemesi gerektiği kanısındayım.
