Geçen haftaki yazımızda değinildiği üzere; 30.10.2024 tarihli (bugünkü) Resmi Gazete’de yayımlanan 7529 sayılı Kanun’un 11 ve 12’nci maddeleri ile enflasyon düzeltmesi uygulamasına yönelik Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) mükerrer 298’inci maddesi ve geçici 33’üncü maddesinde düzenleme yapılmıştır.
Yapılan Kanun değişikliğiyle;
- “Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı”nda izlenen yatırım harcamalarının enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kazançlarının dönem kazancıyla ilişkilendirilmemesi, dolayısıyla, yatırım döneminde vergilendirilmemesi,
- Tasfiye ve iflas halindeki şirketler ile iktisadi devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşlarının enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kazançlarının vergiye tabi tutulmaması,
sağlanmaktadır.
Anılan kanun düzenlemelerine ilişkin tebliğ düzenlemeleri henüz yapılmamış olup, düzenlemeye ilişkin açıklamalarımıza aşağıda yer verilmiştir.
Yapılmakta olan yatırım harcamalarında oluşan enflasyon düzeltmesi farklarında vergilemenin ertelenmesi:
7529 sayılı Kanun’un 11’inci maddesi ile Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesinde yapılan düzenleme 01.01.2024 tarihinden itibaren geçerli olup, bu düzenleme uyarınca;
- Yapılmakta olan yatırımlar hesabında takip edilen tutarlar enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır.
- Enflasyon düzeltmesi sonucunda oluşan (01.01.2024 tarihinden itibaren geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesinden kaynaklananlar dahil) ve bu hesabın alt hesabında izlenen düzeltme farkları, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilecek ve dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayacak, dolayısıyla, vergilendirilmeyecektir.
- Özel fon hesabında bulunan bu tutarlar, yatırımın tamamlanarak ilgili iktisadi kıymetin aktifleştirilmesi gereken dönem ile bu dönemi takip eden dört hesap dönemi içerisinde eşit taksitler halinde dönem kazancının tespitinde dikkate alınacaktır. Bu tutarların ilgili dönem kazancına ilave edilmesine rağmen zarar söz konusu ise, o hesap döneminde vergi ödenmeyecek ve doğan zarar ise sonraki dönemlerde mahsup edilebilecektir. Başka bir deyişle, yatırım döneminde vergilenmemiş olan bu fondaki kazançlar, yatırımın aktifleştirildiği dönem ve takip eden dört hesap dönemi olmak üzere, toplam 5 hesap döneminde 5 eşit taksitte, vergiye esas dönem kazancının tespitinde dikkate alınacaktır. (Kanımızca, yatırımın aktifleştirildiği geçici vergi döneminde de içinde bulunulan yıla isabet eden taksit tutarı dikkate alınarak o geçici vergi dönemine isabet eden kazanç vergiye esas kazancın tespitinde dikkate alınacaktır. Örneğin, özel fon hesabında yer alan tutarın o yıla isabet eden kısmı 100 ise ve yatırım harcaması
- ikinci geçici vergi döneminde aktifleştirilmişse, bunun ilk iki geçici vergi dönemine isabet eden 50’si ikinci vergi döneminde,
- üçüncü geçici vergi döneminde aktifleştirilmişse, bunun ilk üç geçici vergi dönemine isabet eden 75’i üçüncü vergi döneminde,
- dördüncü geçici vergi döneminde aktifleştirilmişse, bunun tamamı -100’ü- dördüncü vergi döneminde,
vergiye esas kazanca ilave edilecektir.)
- Özel fon hesabında izlenen ve dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayan tutarlar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak, yeniden değerleme oranında artırılacaktır.
- Özel fon hesabında izlenen tutarlara ayrıca enflasyon düzeltmesi uygulanmayacaktır. (Bilindiği üzere; Öz kaynaklar içinde yer alan hesaplardaki tutarlar da enflasyon düzeltmesine tabi tutulabilmektedir. Ancak, Öz Kaynaklar içinde yer alan bu özel fondaki tutarlar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacaktır.)
- Yatırım döneminde veya iktisadi kıymetin aktifleştirilmesinden sonra işin bırakılması veya özel fon hesabında izlenen söz konusu tutarların bir kısmının veya tamamının başka bir hesaba nakledilmesi ya da işletmeden çekilmesi hallerinde, yukarıda yapılan açıklamalar uyarınca dönem kazancında dikkate alınmayan tutarlar; işin bırakıldığı veya özel fon hesabının kısmen veya tamamen yukarıda açıklanan hükümlere aykırı şekilde kullanıldığı dönemin kurum kazancının tespitinde dikkate alınacaktır.
Tasfiye ve İflas Halindeki Şirketlerde Enflasyon Düzeltmesinden Kaynaklanan Farkların Vergiye Esas Alınmaması
7529 sayılı Kanun’un 12’nci maddesi ile Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer geçici 33’üncü maddesinde yapılan düzenleme 01.01.2024 tarihinden itibaren geçerli olup, bu düzenleme uyarınca;
- Tasfiye ve iflas hallerindeki şirketler ile iktisadi devlet teşekkülleri ile kamu iktisadi kuruluşları tarafından geçici vergi dönemleri de dahil olmak üzere 2024 ve 2025 hesap dönemlerinde yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar farkı, kazancın tespitinde dikkate alınmayacaktır.
- Yukarıdaki hüküm (enflasyon düzeltmesi farklarının vergiye esas kazancın tespitinde dikkate alınmaması), Tasfiye halindeki şirketler açısından kurumların tasfiyeye girmesine ilişkin genel kurul kararının tescil edildiği tarihin içinde bulunduğu hesap döneminden, iflas halindeki şirketler açısından ise iflasın açıldığı tarihin içinde bulunduğu hesap döneminden itibaren uygulanacaktır. Bu tarihten önce geçici vergi dönemlerine ilişkin yapılmış olan enflasyon düzeltmesine yönelik geriye dönük herhangi bir düzeltme yapılmayacaktır.
- Tasfiyeden vazgeçilmesi ya da iflasın kaldırılması durumunda, tasfiyeden vazgeçilen tarihin veya iflasın kaldırılmasına ilişkin mahkeme karar tarihinin içinde bulunduğu geçici vergi döneminden itibaren enflasyon düzeltmesi uygulanmasından doğan farklar vergiye esas kazancın tespitinde dikkate alınacaktır. Tasfiyeden vazgeçilmesi veya iflasın kaldırılması hallerinde, bu fıkra uyarınca dönem kazancında dikkate alınmayan tutarlar tasfiyeden vazgeçildiği veya iflasın kaldırıldığı dönem kazancının tespitinde dikkate alınacaktır. Akif AKARCA / Dr.Mehmet ŞAFAK
https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/yatirimlarda-enflasyon-vergi-ertelemesi/779889
