Gerek asgari ücret desteğinden gerekse prim teşviklerinden yararlanılması noktasında, ödeme vadesi geçmiş prim ve idari para cezası borcunun bulunmaması ortak şart olarak aranılmaktadır.
Bu şarttan dolayı herhangi bir denetim veya mahkeme kararı ya da resmî kurumlardan alınmış bir yazı olmaksızın hatalı veya eksik bildirimlerini düzeltmek adına işverenlerce yasal süresi dışında kendiliğinden verilecek bildirgelerden dolayı geriye yönelik ortaya çıkacak prim borcu nedeniyle asgari ücret desteklerinin ve prim teşviklerinin geri alınıp alınmayacağı tereddüt konusu olabilmektedir.
PRİM TEŞVİKLERİNDEN YARARLANILMASI NOKTASINDA
İşverenlerce yasal süresi dışında kendiliğinden verilecek asıl/ek veya ek/iptal bildirgeler ister sadece prime esas kazanç ihtiva etsin, isterse hem gün hem de kazanç ihtiva etsin fark prim borcu ortaya çıksa bile bu durum ilgili ay/aylarda yararlanılmış sigorta prim teşviklerini etkilemeyecektir.
Ayrıca sonradan ortaya çıkan prim borcu, cari aya ilişkin bildirgelerin yasal verilme süresi sona ermeden ödendiği taktirde cari aydaki prim teşviklerinden yararlanılmasına da engel olmayacaktır.
ASGARİ ÜCRET DESTEĞİNDE DURUM BİRAZ FARKLI
2024/Ocak ila 2024/Aralık aylarına ilişkin olarak, 28/2/2025 tarihinden önce gerek bir veya birkaç sigortalının belge türü veya kanun numarasının hatalı düzenlenmiş olması nedeniyle gerekse prime esas kazancının eksik bildirilmiş olması nedeniyle yasal süresi dışında işverenlerce kendiliğinden verilecek ek/iptal veya asıl/ek bildirgelerden dolayı geriye yönelik sigorta prim borcu tahakkuk ettiği taktirde, ilgili işyerinde geriye yönelik bildirge düzenlenen ayda yararlanılmış asgari ücret desteklerinin tamamı 2024/3 sayılı Genelge doğrultusunda gecikme zammıyla birlikte geri alınmaktadır.
Örneğin 2024/Şubat ve 2024/Mart ayında 01 nolu belge türüyle bildirilmesi gerekirken 02 nolu belge türüyle bildirilen bir sigortalı için yapılan hatalı bildirimin sonradan fark edilerek geriye yönelik olarak SGK’ya 25/10/2024 tarihinde iptal/ek bildirge verildiği düşünüldüğünde, iptal/ek bildirgeler sonrasında ortaya çıkan prim borcu nedeniyle 2024/Şubat ve Mart aylarına ilişkin yararlanılmış asgari ücret destekleri geri alınmaktadır.
Ayrıca geriye yönelik tahakkuk eden prim borcu, tahakkuk ettiği tarihi izleyen ayda ödenmediği taktirde, prim borcunun ödendiği aya kadar yararlanılmış asgari ücret destekleri de yine aynı şekilde geri alınmaktadır.
BİLDİRGELER 1/3/2025 SONRASINDA VERİLİR İSE SORUN YAŞANMAZ
2024/3 sayılı Genelgeye göre 2024 yılına ilişkin işverenlerce geriye yönelik düzenlenecek ek bildirgeler Kuruma 1/3/2025 veya sonraki bir tarihte verildiği taktirde asgari ücret desteğinden usulüne uygun yararlanılmış sayılmakta ve asgari ücret destekleri geri alınmamaktadır.
Ancak yasal verilme süresini izleyen üç aylık süre geçirildikten sonra işverenlerce SGK’ya kendiliğinden verilen ek bildirgeler, doğruluğu denetim ve kontrolle görevli memurlarca işyeri kayıtlarında yapılan incelemeler sonrasında işleme alınmaktadır. Yapılacak incelemeler sonrasında işverenin kendiliğinden Kuruma verdiği bildirgelerde kayıtlı prime esas kazancın işyeri kayıtlarından tespit edilen kazanç tutarından eksik olduğu tespit edildiği taktirde, eksik bildirilen kazanç tutarı da asgari ücretin 1/10’undan fazla ise bu durumda prime esas kazancın eksik bildirildiğinin denetim elemanlarınca tespit edildiği kabul edildiğinden, 2024 yılında yararlanılmış asgari ücret desteklerinin tamamının geri alınması riski bulunmaktadır.
2023 YILI VE ÖNCESİNE GELDİĞİMİZDE
2023 yılı ve öncesinde işverenlerce yasal süresi dışında kendiliğinden verilecek ek bildirgeler sonrasında asgari ücret desteklerinin geri alınmasına ilişkin uygulama, yalnızca ilgili yılda tescil edilmiş işyerlerine yönelik yürütülmekte idi. Ayrıca 2019 yılında getirilen bu uygulamada, bildirgelerin ilişkin olduğu yılı takip eden yılın Şubat ayından sonra verilmesi halinde asgari ücret destekleri de geri alınmamakta idi.
Bu bağlamda, 2023 yılı ve öncesine ilişkin işverenlerce yasal süresi dışında kendiliğinden verilecek bildirgeler sonrasında, bildirgede kayıtlı sigortalıların prime esas kazançları işyeri kayıtlarıyla mutabık ise bildirgelerin ilişkin olduğu yılı takip eden yılın Şubat ayından sonra verilmesi nedeniyle asgari ücret desteklerinin geri alınması söz konusu olmayacaktır.
DEĞİŞİKLİĞE İHTİYAÇ VAR!
2024 yılında bir sigortalının brüt 100 TL tutarındaki prime esas kazancını eksik bildirdiğini fark ederek hatalı işlemi düzeltmek adına ek bildirge veren bir işverenden 37,5 TL’lik prim borcu karşında, ilgili ayda 10 sigortalıdan dolayı asgari ücret desteğinden yararlanmış ise10 X 700 = 7.000 TL’nin, 100 sigortalıdan dolayı destekten yararlanmış ise 100 X 700 = 70.000 TL’lik asgari ücret desteğinin geri alınmasının,
Ya da tahsis talebi sonrasında SGK bildirimleri 02-SGDP belge türünden yapılan bir sigortalının emeklilik koşullarını yerine getirmediğinin tespitinin ardından 02 nolu belge türünden yapılan bildirimlerin 01 nolu belge türüne çevrilmesi sonrasında ortaya çıkan fark prim borcu nedeniyle ilgili aylarda yararlanılmış asgari ücret desteklerinin geri alınmasının
Yasanın lafzına, ruhuna ve amacına uygun olmadığı değerlendirilmektedir.
Sonuçta, ufak bir hatalı işlemin düzeltilmesinin faturası bu kadar ağır olmamalı bence.
