Türk Ticaret Kanunu (TTK) anonim şirketlerde sermayenin en az onda birini (halka açık şirketlerde yirmide birini) oluşturan pay sahiplerine bazı haklar tanıyor. Azınlık veya TTK’nın ifadesiyle “azlık” olarak nitelendirilen bu pay sahiplerine tanınan önemli haklardan biri de genel kurul toplantısında finansal tabloların ve buna bağlı konuların görüşülmesinin geri bırakılmasının talep edilmesi.
Azınlığın, bu talebini ileri sürerken herhangi bir gerekçe göstermesi gerekmiyor. Burada TTK, azınlıkta kalan pay sahiplerinin haklarını korumayı amaçlıyor. Azınlık bu talebi iki kez ileri sürebiliyor; fakat hakkın kötüye kullanılmasını engellemek için aynı istemin ikinci kez yapılması şarta bağlanmış. Buna göre toplantı, azınlığın istemiyle bir kez ertelendikten sonra toplantının yeniden ertelenmesinin istenebilmesi için finansal tabloların itiraza uğrayan ve tutanağa geçmiş bulunan kısımları hakkında dürüst hesap verme ölçüsü ilkeleri uyarınca ilgilerce cevap verilmemiş olması gerekiyor.
Genel kurulca karara bağlanmasına gerek olmadan yalnızca istemin kullanılmasıyla genel kurul toplantısının ertelenebiliyor oluşu, azınlığa tanınan bu hakkı önemli kılıyor. Bununla birlikte, azınlığın bu istemini genel kurul toplantısı esnasında dile getirmesi önem taşıyor, genel kurul öncesi şirket yönetim kuruluna sözlü veya yazılı olarak erteleme talebinde bulunulması genel kurulu bağlamıyor.
Diğer bir önemli konu ise finansal tabloların görüşülmesini erteleme hakkının yalnızca finansal tabloların görüşülmesini değil, finansal tablolara bağlı konuların da görüşülmesini kapsıyor oluşu. Kanunda “bağlı konuların” hangi gündem maddeleri olduğuna ilişkin bir netlik olmadığından bu konudaki yargı uygulaması ve doktrindeki görüşler çok çeşitli olup birbiriyle çelişiyor. Yönetim kurulu üyelerinin ibrasının ve kâr dağıtımının “bağlı konu” sayılacağı hakkında genel olarak bir görüş birliği mevcut fakat diğer konuların akıbeti tartışmalı niteliğini koruyor. Örneğin yönetim kurulu üyelerinin seçimi, yönetim kurulu üyelerine ödenecek mali hakların belirlenmesi, yönetim kurulu üyelerine şirketle işlem yapma yasağı kapsamında izin verilmesi gibi konuların bağlı konu sayılıp sayılmayacağı noktasında görüş birliği bulunmuyor.
Esasen TTK’nın genel kurul gündemine ilişkin 413. maddesinde yönetim kurulu üyelerinin görevden alınmalarının ve yenilerinin seçiminin finansal tablolarının görüşülmesi maddesiyle ilgili olduğu açıkça düzenleniyor. Fakat bu madde, gündemde yönetim kurulu seçimi olmasa bile finansal tabloların görüşüldüğü bir genel kurul toplantısında yönetim kurulu seçiminin de görüşülebilmesi amacıyla getirilmişti. Yargıtay, birçok kararında yönetim kurulunun seçimini bu maddeye dayanarak finansal tablolarının görüşülmesine bağlı bir konu olarak görüyor ve finansal tabloların görüşülmesi ertelendiyse yönetim kurulu seçiminin de yapılamayacağı sonucuna varıyor. Fakat Yargıtay son yıllarda aksi yönde birçok karar da verdi. Ayrıca Yargıtay’ın, seçilen yönetim kurulunun eski yönetim kurulu mu olduğu yoksa yeni üyelerin mi seçildiği konusunda ayrım yaptığı kararları da bulunuyor. Bu kararlarında Yargıtay; eski yönetim kurulunun ibra edilmeden yeniden seçilemeyeceği, ibra konusu finansal tabloların görüşülmesiyle ilgili olduğundan finansal tabloların görüşülmesi ertelenirse yönetim kurulu seçiminin de ertelenmesi gerektiği görüşünde.
Azınlığın, finansal tabloların ve bağlı konuların görüşülmesinin ertelenmesine ilişkin istemi olmasına karşın toplantı ertelenmeyip bu konularda genel kurul kararı alınması halinde ise karar geçersiz sayılıyor. Tabii geçersizliğin tespiti için bir mahkeme kararı alınması gerekiyor. Bu nedenle finansal tabloların ve bağlı konuların görüşülmesinin ertelenmesine ilişkin azınlık talebi olduğunda bu konularda karar alınmaması ve genel kurul toplantısının TTK’da belirtildiği üzere bir ay sonraya bırakılmasında fayda var. Genel kurul toplantısının ertelenmesi durumunda ise yeni toplantının da çağrı ve toplantı usulleri gözetilerek yapılacağını son olarak belirtmek isterim.
Av. Zeynep Ceren Bayram’ın katkılarıyla
Av. Umut KOLCUOĞLU
