T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Tarih: 07/09/2017
Sayı : 71256087-010.06-E.4521044
Konu : Genel Sağlık Sigortası Sağlık Aktivasyon İşlemleri
GENELGE
2017/ 26
Yürürlükte bulunan güncel mevzuatta yapılan değişikliklere göre 2011/50 sayılı Genelgenin sağlık hak sahipliği ile ilgili bölümü ve çeşitli zamanlarda yayımlanan farklı genelge ve genel yazıların yeniden gözden geçirilmesi, güncellenmesi ve konu bazında tekleştirilmesine ihtiyaç duyulmuştur. Yürürlükte bulunan güncel mevzuatta yapılan değişikliklere göre 2011/50 sayılı Genelgenin sağlık hak sahipliği ile ilgili bölümü ve çeşitli zamanlarda yayımlanan farklı genelge ve genel yazıların yeniden gözden geçirilmesi, güncellenmesi ve konu bazında tekleştirilmesine ihtiyaç duyulmuştur.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda (bundan sonra Kanun olarak anılacaktır), genel sağlık sigortası; kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını, sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise oluşan harcamaların finansmanını sağlayan sigorta, genel sağlık sigortalısı ise Kanunun 60 ıncı maddesinde sayılan kişiler olarak tanımlanmıştır. Genel sağlık sigortalısı sayılanlar ve sayılmayanlara Genel Sağlık Sigortası Tescil, Prim Ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmeliğinde yer verilmiştir.
Genel sağlık sigortası aktivasyon işlemi; genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü oldukları kişilerin, genel sağlık sigortası hak ve hizmetlerinden yararlandırılması amacıyla söz konusu kişilere ait bilgilerin Kurum kayıtlarıyla elektronik ortamda eşleştirilerek aktif hale getirilmesini ifade etmektedir.
Buna göre yapılacak işlemler aşağıda açıklanmıştır.
BOLUM 1
- GENEL SAĞLIK SİGORTALISI SAYILANLARIN KAPSAMA ALINIŞ TARİHLERİ
Genel sağlık sigortalısı sayılanların genel sağlık sigortası kapsamına alınış tarihleri; kendileri ile bakmakla yükümlü olduğu kişilerin Kurum sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlanmalarında çeşitli hak ve yükümlülükler getirdiğinden söz konusu kişilerin kapsama alınış tarihlerinin belirtilmesine ihtiyaç duyulmuştur.
Buna göre;
Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (4) ilâ (8) ve (10) numaralı alt bentleri ve (f) bendinde sayılanlar 01/07/2008, (c) bendinin (1), (3) ve (9) numaralı alt bentleri hariç diğer bentlerinde sayılanlar 01/10/2008,
- a) Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamında sayılanlar 15/01/2010 tarihinde, Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapan askeri ve sivil personeller 15/10/2010,
- b) Kanunun;
(1)5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olanlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar,
(2) 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında sigortalı olanlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar,
(3) 60 ıncı maddesinin yedinci fıkrasında sayılan ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa göre üniversitelerde yüksek öğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler,
(4) 60 ıncı maddesinin sekizinci fıkrasında sayılan ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununa göre staj yapanlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar, 25/02/2011,
- c) Kanunun ek 5 ve ek 6 ncı maddesine göre sigortalı olan kişiler 01/03/2011,
ç) Adalet Bakanlığı, Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğünün açmış olduğu kurslara katılanlar 26/08/2011,
- d) Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (3) ve (9) numaralı alt bendinde sayılanlar 01/01/2012,
- e) Uluslararası koruma başvurusu veya statüsü sahibi kişiler 11/04/2013,
- f) 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun hükümlerine göre hakkında koruyucu tedbir kararı verilen kişiler 29/05/2013,
- g) Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde (POMEM) polislik eğitimine tabi tutulan adaylar 02/08/2013,
ğ) Ek 9 uncu maddesinde belirtilen şartlarda ev hizmetlerinde çalışan sigortalılar 11/09/2014,
- h) Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında sigortalı olanlar bakmakla yükümlü olunan kişi olup olmadıklarına bakılmaksızın 6645 sayılı Kanun ile 23/04/2015,
ı) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerler 01/03/2016,
- i) Mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler 09/12/2016,
- j) Kanunun 60 ıncı maddesinin;
(1) Onikinci fıkrasında sayılan Askerlik hizmetlerini er ve erbaş olarak yapmakta olanlar, yedek subay öğrencileri ve adayları, askeri öğrenci adayları ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrenci adayları,
(2) Onüçüncü fıkrasında sayılan Uluslararası Askeri Eğitim İşbirliği Anlaşmaları kapsamında Türkiye’de eğitim ve öğretim gören yabancı uyruklu misafir askeri personel,
(3) Ondördüncü fıkrasında sayılan Uluslararası Eğitim İşbirliği Anlaşmaları kapsamında Türkiye’de Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Başkanlığında eğitim ve öğretim gören yabancı uyruklu misafir personel, 01/03/2017,
- k) Kanunun ek 13 üncü maddesi kapsamında olanlar 01/04/2017,
tarihinden itibaren genel sağlık sigortası kapsamına alınmıştır.
- l) Kanunun ek 15 inci maddesine göre 442 sayılı Kanunun 74 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince güvenlik korucusu olarak görevlendirilenler, 01/05/2017 tarihi itibariyle 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacak ve haklarında bu kapsamda genel sağlık sigortası hükümleri uygulanacaktır.
Kanunun ek 15 inci maddesinin yürürlük tarihinden önce 442 sayılı Kanunun mülga ek 16 ncı maddesi kapsamında aylık bağlananlar Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (9) numaralı alt bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılmaya devam edeceklerdir.
GENEL SAĞLIK SİGORTALISININ BAKMAKLA YÜKÜMLÜ OLDUĞU KİŞİLER
Bakmakla yükümlü olunan kişiler, Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendinde tanımlanmıştır.
Kanunun 60 ıncı maddesine göre genel sağlık sigortalısı sayılanlar, bu madde kapsamındaki genel sağlık sigortasından yararlanma haklarının sona erdiği tarihten itibaren, Kanunda aranan şartları taşımaları halinde, genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişisi sayılır.
Buna göre;
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve (7) numaralı alt bentleri ile yedinci, sekizinci ve onikinci fıkralarının dışında kalan genel sağlık sigortalısının, sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan;
- a) Eşi,
- b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocukları,
- c) Geçiminin genel sağlık sigortalısı tarafından sağlandığı Kurumca belirlenen kriterlere göre tespit edilen ana ve babası,
bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılır.
Ancak, çeşitli tarihlerde mevzuatta yapılan düzenlemeler ile söz konusu kimseler bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamına alınmış veya çıkarılmıştır.
Buna göre;
(1) 01/07/2008-24/02/2011 tarihleri arasında,
Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinin dışında kalan, genel sağlık sigortalısının sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan;
- a) Eşi,
- b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış evli olmayan çocukları,
- c) Yaşına bakılmaksızın malul olduğu Kurum Sağlık Kurulu tarafından tespit edilen evli olmayan çocukları,
ç) Her türlü kazanç ve irattan elde ettiği gelirler toplamı yürürlükte bulunan asgari ücretin net tutarından daha az olan ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası,
(2) 25/02/2011-31/12/2011 tarihleri arasında;
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve (7) numaralı alt bentleri ile yedinci ve sekizinci fıkralarının dışında kalan genel sağlık sigortalısının, sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan,
- a) Eşi,
- b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış evli olmayan çocukları,
- c) Yaşına bakılmaksızın bu Kanuna göre malul olduğu tespit edilen evli olmayan çocukları,
ç) Geçimi genel sağlık sigortalısı tarafından sağlanan, her türlü kazanç ve irattan elde ettiği
gelirler toplamı yürürlükte bulunan asgari ücretin net tutarından daha az olan ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası,
(3) 01/01/2012-23/04/2015 tarihleri arasında;
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve (7) numaralı alt bentleri ile yedinci ve sekizinci fıkralarının dışında kalan genel sağlık sigortalıları ve Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamındaki sigortalılardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayan genel sağlık sigortalısının;
sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan,
- a) Eşi,
- b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış evli olmayan çocukları,
- c) Yaşına bakılmaksızın bu Kanuna göre malul olduğu tespit edilen evli olmayan çocukları,
ç) Geçimi genel sağlık sigortalısı tarafından sağlanan, Genel Sağlık Sigortası Kapsamında
Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca yapılan gelir testi sonucunda Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi ve aynı fıkranın (g) bendi kapsamında olup da aile içinde fert başına düşen gelir miktarı asgari ücretin brüt miktarı kadar olduğu tespit edilen ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası,
(4) 24/04/2015 tarihinden sonra;
Kanunun 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi ile 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve
(7) numaralı alt bentleri ile yedinci, sekizinci ve onikinci fıkralarının dışında kalan genel sağlık sigortalıları ve Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamındaki sigortalılardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayan genel sağlık sigortalısının; sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan,
- a) Eşi,
- b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocukları,
- c) Geçimi genel sağlık sigortalısı tarafından sağlanan, Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca yapılan gelir testi sonucunda Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi ve aynı fıkranın (g) bendi kapsamında olup da aile içinde fert başına düşen gelir miktarı brüt asgari ücrete kadar olduğu tespit edilen ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası,
bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılır.
(5) 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalıların eş ve çocukları ile ana ve babaları, 25/02/2011 tarihinde 5510 sayılı Kanunun geçici 12 nci maddesinin onuncu fıkrasında yapılan düzenleme ile Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendi kapsamında bakmakla yükümlü olunan kişiler olarak tanımlanmıştır.
23/04/2015 tarihinde yürürlüğe giren 6645 sayılı Kanunun 44 üncü maddesi ile yapılan değişiklik ile 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamındaki sigortalılar bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamından çıkarılmıştır.
20/08/2016 tarihli ve 6745 sayılı Kanunun 81 inci maddesiyle 01/10/2016 tarihinden itibaren 4857 sayılı Kanunun 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saat karşılığında ücret alanlar ile bu Kanunun ek 9 uncu maddesinin birinci fıkrasına tabi olarak çalışanlardan primlerini 30 güne tamamlamayan ve son bir yılda 30 gün primi bulunmayanlar, Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendinde belirtilen şartları taşımaları halinde bakmakla yükümlü olunan kişi olarak sağlık hizmetlerinden faydalanacaktır.
1.1. Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler İle İlgili Diğer Hususlar
Bakmakla yükümlü olunan kişilerin, ülkemizle sosyal güvenlik sözleşmesi olan ya da olmayan ülkelerde; sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı olmaması, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması gerekmektedir.
