Çalışan ve işveren arasındaki ilişkide yıllık izin önemli bir yer tutuyor. Üst üste yıllık izin kullanamayan işçi istifa ederse işveren tazminatını vermekle yükümlü olur. İşte yıllık izin konusunda bilinmesi gerekenler…
SORU: İznimi parçalı olarak mı yoksa kesintisiz mi kullanabilirim?
Cevap İşçinin kıdemine göre belirlenen yıllık izin süresi, parçalı bir şekilde kullanılabilir. Bu konuyla ilgili yapılan düzenlemeyle yıllık iznin en fazla üçe bölünmesi kuralı değişti. Fakat bölünen sürelerden bir bölümünün 10 günden az olmaması gerekmektedir. İşveren isterse işçisine 14 günlük yıllık izni tek seferde kullandırabilir. Ancak bu noktada inisiyatif işverendedir. İşveren yıllık iznin tamamını tek seferde kullandırmak zorunda değildir.
Yıllık izin gününü kıdem belirler
SORU: Kaç gün yıllık izin hakkım var?
Cevap: İşçilerin yıllık izin süreleri kıdemlerine göre belirlenir. İşyerinde bir yıldan beş yıla kadar çalışmış işçi on dört gün, beş yıldan on beş yıla kadar çalışmış işçi yirmi gün, on beş yıl ve daha fazla çalışmış işçi yirmi altı gün yıllık izne hak kazanır. İşçi bir yıl dolduktan sonra on dört gün yıllık izne hak kazanıyorsa, beş yıl dolduktan sonra yirmi gün izne hak kazanır.
En az bir yıl çalışma yoksa izin verilmez
Soru: Yıllık izni ne zaman hak ederim?
Cevap :İşçilerin yıllık izin hak etmeleri için aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışmaları gerekir. Yıllık sürenin dolduğu gün işçi yıllık izne hak kazanır. Bu tarihten sonra yıllık izne çıkabilir. İşyerinde en az bir yıllık çalışması olmayan işçilere işveren yıllık izin vermek zorunda değildir. Ancak işveren eğer isterse avans yıllık izin kullandırabilir.
Kullandırılmazsa işveren sorumlu olur
SORU: Üç yıldır yıllık izin kullanamıyorum. İstifa edip tazminat alabilir miyim?
Cevap: Yıllık izin ile ilgili düzenlemelerde işverene cezai yaptırım tanımlanmıştır. Kanuna uygun bir şekilde yıllık izni verilmeyen işçi nedeniyle işveren idari para cezasıyla karşılaşabilir. Diğer yandan yıllık izni kendisine kanuna uygun verilmedi diye işçi istifa ederse kıdem tazminatını da alabilir. İş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda kullanılmamış yıllık izinlerin parası işçiye ödenmelidir.
İzin dönemi ücreti peşin ödenir
SORU: Yıllık izne çıkarken işverenden avans isteyemez miyim? Masraflar için para gerekiyor ancak ücretimi alamadığım için zorlanıyorum.
Cevap: Yıllık izinle ilgili çok bilinmeyen bir uygulama da yıllık izne çıkarken avans ödemesi zorunluluğudur. Buna göre, yıllık izne çıkacak bir işçiye işveren, izne çıkmadan önce yıllık izin dönemine dair ücretini ödemek zorundadır. Yani 14 gün izne çıkacak işçiye 14 günlük ücreti, yıllık izne çıkmadan önce peşin ödenmek durumundadır.
Yol izini de kullanmak mümkün
Memlekete gideceğim, yolum da çok uzun. Yol izni alabilir miyim?
Cevap: Yıllık izin hakkı yalnızca ücretli izinle sınırlı değildir. Yıllık iznini işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir ilde geçirecek çalışana, isteği halinde ve bu durumu belgelemesi şartıyla toplam dört güne kadar yol izni verilmek zorundadır.
İşyerinde izin formu doldurmak çok önemli
SORU: Yıllık izne çıkmadığım halde işveren yıllık izin kullandı diye form imzalatıyor. Dava açsam tazminat alabilir miyim?
Cevap: Yıllık izinleri kullandıran işveren, ilgili yönetmelikteki bilgileri asgari düzeyde içeren bir formu tutmak zorundadır. İşçinin bu formu imzalaması formda belirtilen şekilde yıllık iznini kullandığı anlamına gelmektedir. Bu formları imzalamanıza rağmen, işyerinde çalışmaya devam ediyorsanız bunu ispatlamanız halinde istifa edip kıdem tazminatı alabilirsiniz.
Kullanılmayan yıllık izin yanmaz
SORU: Hak ettiğim yıllık izni o yıl içerisinde kullanmazsam iznim yanar mı? Ayrılırken parasını alabilir miyim?
Cevap: İşçilerin yıllık izinlerini hak ettikleri süre içerisinde kullanmaları esastır. Ancak kullanılmayan yıllık izin günlerinin o yıl sonu içerisinde yanması gibi bir durum söz konusu değildir. İşçiler o yıl içerisinde kullanamadıkları yıllık izinlerini ilerleyen yıllarda kullanabilirler. Kullanılmayan izin günlerinin işyerinden ayrılırken parasını da alabilirler. Okan Güray Bülbül
