Çalışma Hayatı İletişim Merkezi’ne en çok sorulan konu başlıkları arasında yüzde 21 oranı ile ilk sırayı rapor ücreti; ikinci sırayı ise yüzde 20 oran ile emekli maaşı bilgisi alıyor. Öyle ki, bu yılın ilk 4 ayında Merkeze 2.8 milyondan fazla çağrı gelmiş, bunların 603 bini rapor parası ile ilgili olmuş. Yani, çalışanlar, hastalık durumlarında nasıl ve ne kadar rapor ücreti alacaklarını merak ediyor.
Her ne kadar rapor ücreti dense de sosyal güvenlik sisteminde ödenen bu paraya, geçici iş göremezlik ödeneği deniyor. Çalışanlar buna rapor parası ya da rapor ücreti de diyor. Rapor ücreti; iş kazası, meslek hastalığı geçirilmesi veya sağlık sorunları nedeniyle çalışamaz hale gelinmesi durumunda, çalışanların uğradıkları gelir kaybını önlemek için SGK tarafından ödeniyor. Çırak veya stajyer olarak çalışanlar ile ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanlar da rapor ücreti alabiliyor. Rapor ücreti alabilmenin şartları neler? Madde madde sıralayayım.
RAPOR PARASI NASIL ALINIR?
-Çalışanın sağlık sorununun başladığı dönemde sigortalı olarak çalışması ve sağlık sorunu yaşadığı dönemden önce bir yıl içinde en az 90 gün sigorta priminin yatırılmış olması gerekiyor.
-SGK tarafından yetkilendirilen hekim veya sağlık kurulları tarafından istirahat raporu alınmış olması gerekiyor.
-İster aile hekimi ister işyeri hekimi olsun tek bir hekim bir seferde 10 günlük rapor verebilir. Eğer çalışanın sağlık durumu değişmezse hekim bir 10 günlük daha rapor verebilir. Tek hekim yılda en fazla 40 günlük rapor yazabilir, 40 günü aşan raporlarda çalışana iş göremezlik ödemesi yapılmaz. 40 günü aşacak bir sağlık raporu gerekiyorsa bu da ancak SGK heyet raporuyla olur. Heyet raporu altı ay süresince verilebilir.
-İşçi ve Bağ-Kur statüsünde çalışan kadınların yararlandığı analık halinde geçici iş göremezlik ödeneği için de, doğumdan sonraki ilk sekiz haftalık, çoğul gebelik halinde de 10 haftalık süreye kadar olan gebelik ve buna bağlı rahatsızlık ve engellilik halleri ‘analık hali’ kabul ediliyor.
-Rapor ücretinde geçtiğimiz yıllarda bir değişiklik yapıldı. Değişiklik yapılmasının nedeni ise SGK’nın yaptığı tespitler sonucu yüksek rapor parası alabilmek için son üç aydaki kazançların yüksek gösterilmiş olması. Bu çerçevede iş kazası ve meslek hastalığında bir yıl içinde en az 90 gün prim şartı devam ediyor, ancak hastalık ve analık izni nedeniyle ödenecek iş göremezlik ödeneği, çalışanın son 12 aylık dönemdeki ortalama ücreti üzerinden hesaplanıyor.
EN DÜŞÜK 444.5 TL
Peki, rapor ücreti adı altında çalışanlara ne kadar ödeme yapılıyor? İş göremezlik durumunda çalışanlara yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı, ayakta tedavilerde ise günlük kazancın üçte ikisi rapor ücreti olarak ödeniyor. Buna göre asgari ücretli bir çalışana, günlük en az yatarak tedavide 333.38, ayakta tedavide 444.50 lira ödeniyor. Asgari ücretle birlikte bu tutalar da değişiyor. Bir örnek daha vereyim. Aylık kazancınız 30.000 lira, günlük de 1.000 lira olduğunu varsayarsak; yatarak tedavide 500 lira, ayakta tedavide ise 667 lira rapor parası alırsınız.
Son bir yıl içinde 180 günden az primi olan sigortalılara hastalık ve analık halinde rapor parasına esas olacak günlük ücret, raporun başladığı tarihteki günlük asgari ücretin 2 katını geçemiyor.
Rapor ücretinden yararlanma şartlarına gelince; iş kazası ve meslek hastalığında herhangi bir şart yok, ilk günden itibaren her gün rapor ücreti ödeniyor. Hastalık halinde ise 3 günden itibaren ödeme başlıyor ve hastalığın 2 günden fazla sürmesi gerekiyor. Analık halinde ise kadın çalışan, doğumda izinli olduğu toplam 16 hafta, çoğul gebelikte ise 18 hafta olmak üzere çalışmadığı her gün için iş göremezlik ödeneği alabiliyor. Noyan Doğan
