Geçen haftaki yazımızda Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarının ne olduğu açıklanmıştı. Bu haftaki yazımızda ise, bu fonlar bünyesinde yapılması gereken vergilemelerin ne olduğu, başka bir deyişle; bu fonlara sağlanan vergi avantajları açıklanmaya çalışılacak, gelecek haftaki yazımızda ise, bu fonlardan gelir elde eden kurumların ve gerçek kişilerin vergileme avantajları ele alınacaktır.
Fonlar Kurumlar Vergisi Mükellefidir
Kurumlar Vergisi Kanununun 2.maddesi hükmü uyarınca; Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi fonlar ile bu fonlara benzer yabancı fonlar da sermaye şirketi sayılmaktadır. Dolayısıyla, kurumlar vergisi mükellefidirler.
Yatırım ortaklıkları (girişim sermayesi yatırım ortaklığı dahil) ise anonim şirket şeklinde kurulduklarından sermaye şirketi olarak kurumlar vergisi mükellefidirler.
Fonun Kazancı Kurumlar Vergisinde Müstesnadır
Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi hükmü uyarınca, girişim sermayesi yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları anılan fon veya ortaklıkların Türkiye’de kurulmuş olmaları şartıyla kurumlar vergisinden istisna edilmiştir.
Ancak, bu istisna, anılan fon ve ortaklıkların söz konusu kazançları üzerinden kesinti yoluyla vergi alınmasına engel teşkil etmemektedir.
Fonun İstisna Kazançları Üzerinden Yapılacak Vergi Kesintisi Oranı Sıfırdır
Girişim sermayesi yatırım fon ve ortaklıklarının kurumlar vergisi istisnasından yararlanan kazançlarından, dağıtılsın dağıtılmasın, Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, vergi kesintisi yapılması öngörülmüştür.
Ancak, girişim sermayesi yatırım fonları veya ortaklıklarının istisna kazançları üzerinden yapılacak vergi kesintisi oranı, 2009/14594(10) sayılı Bakanlar Kurulu Kararına göre sıfır olarak uygulanacaktır.
Fonun Kazançlarından Vergi Tevkifatı
A- Tam mükellef kurumlara yapılan ödemelerde vergi kesintisi
Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesi hükmü uyarınca, maddenin birinci fıkrasında sayılan kişi, kurum ve kuruluşlarca, tam mükellefiyete tabi kurumlara yapılacak bazı ödemeler üzerinden istihkak sahiplerinin kurumlar vergisine mahsuben %15 (Bakanlar Kurulunca başka bir oran belirlenmediği sürece) oranında vergi kesintisi yapılacaktır.
Ancak, Kanunun geçici 1 inci maddesi hükmü uyarınca;
- Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca vergi kesintisine tabi tutulmuş kazanç ve iratlar üzerinden, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi uyarınca,
- Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi uyarınca vergi kesintisine tabi tutulmuş kazanç ve iratlar üzerinden ise, bu Kanun uyarınca
ayrıca vergi kesintisi yapılmaz.
Fonların temettü gelirleri ve hisse senedi satış gelirlerinde vergi tevkifatı yoktur
Bu fonların toplam değerinin en az %80’inin bir veya birden fazla girişim sermayesi yatırımından oluşması zorunluğu ve yatırım yapılacak girişim sermayelerinin anonim şirket olması gerektiğinden, gelirlerinin büyük bölümü bu şirketlerden elde edilen temettülerden ve bu hisse senetlerinin elden çıkarılmasından doğan gelirlerden oluşur.
Fonun elde ettiği bu gelirler üzerinden vergi tevkifatı söz konusu değildir.
Fonların GVK geçici 67. maddesi kapsamındaki diğer gelirlerinde vergi yükü yoktur
Geçici Madde 67
1) Bankalar ve aracı kurumlar takvim yılının üçer aylık dönemleri itibarıyla;
a) Alım satımına aracılık ettikleri menkul kıymetler ile diğer sermaye piyasası araçlarının alış ve satış bedelleri arasındaki fark,
b) Alımına aracılık ettikleri menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası araçlarının itfası halinde alış bedeli ile itfa bedeli arasındaki fark,
c) Menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının tahsiline aracılık ettikleri dönemsel getirileri (herhangi bir menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracına bağlı olmayan),
d) (5436 sayılı Kanunun 14/d maddesiyle eklenen bent. Geçerlilik; 01.01.2006) Aracılık ettikleri menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası araçlarının ödünç işlemlerinden sağlanan gelirler Üzerinden % 15 oranında vergi tevkifatı yaparlar.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 2 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamındaki mükellefler ile münhasıran menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası aracı getirileri ile değer artışı kazançları elde etmek ve bunlara bağlı hakları kullanmak amacıyla faaliyette bulunan mükelleflerden 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları ve yatırım ortaklıklarıyla benzer nitelikte olduğu Maliye Bakanlığınca belirlenenler için bu oran % 0 olarak uygulanır.”
Kurumlar Vergisi Kanunun 2. Maddesi kapsamında sermaye şirketi sayılan bu Fonların yapabileceği diğer işlemler esas itibariyle, G.V.K. geçici 67. madde kapsamındaki menkul kıymet satış kazancı ve diğer sermaye piyasası gelirlerinden oluşabilir. Bu gelirlerin büyük bölümünde, vergi kesintisi oranı “0” dır.
Bu Fonların Geçici 67. Maddenin 4. Nolu fıkrası uyarınca, mevduat faizleri, kar ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı aldıkları kar payları, özel finans kurumlarından aldıkları kar/zarara katılma hesabından elde ettikleri kar payları ve repo gelirleri üzerinden ise vergi tevkifatı yapılabilmektedir. Ancak, kesilen bu vergiler yıllık kurumlar vergisi beyannamesi verildikten sonra Vergi Dairesi’nden nakden veya mahsup yoluyla geri alınabilir.
Fonun Dağıtacağı Kâr Paylarında Vergi Kesintisi Yoktur
Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin (d) bendi hükmü kapsamında vergiden istisna edilen kazançlar üzerinden, yukarıda açıkladığımız çerçevede vergi kesintisi (sıfır oranda) yapılacağından, kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisi yapılması söz konusu olmayacaktır. Akif AKARCA / Dr.Mehmet ŞAFAK
