Pişmiş aşa su katacağım! Ama merak etmeyin, ağzımızın tadı bozulmayacak.

Yıl kapandı, beyanname dönemi yaklaşıyor. Eşin dostun beyan edilecek gelirlerle ilgili soruları arttı.

En çok sorulanların başında eurobondların vergilemesi geliyor. Şaşırtıcı değil. Yabancı mevduat ve menkul kıymet gelirleri bir yana bırakılırsa kar payları ile eurobond gelirleri dışında beyanı gereken yatırım geliri yok denilebilir.

Eurobondlar her ne kadar Türkiye hazinesinin yurt dışında borçlanması için ihraç ediliyor olsa da yurt içinde bireysel, kurumsal geniş bir yatırımcı kesiminin ilgisini çekiyor.

Eurobondların vergilemesi basitçe şöyle.

Yıl içinde tahsil edilen yabancı para faizler, tahsil tarihindeki TL tutarlarıyla beyana tabi.

Vadeden önce satılırsa satış bedelinin TL karşılığı ile alış bedelinin TL karşılığının farkı değer artış kazancı sayılıyor. Dolar ya da Euro cinsinden kazanç çıkıp çıkmadığının önemi bulunmuyor.

Ancak, üfe’deki artış oranı yüzde 10 ve üzerinde olduğunda eurobondun Türk Lirası maliyeti alış, satış tarihleri arasındaki üfe artış oranında artırılarak düzeltiliyor. Kazanç düzeltilmiş maliyete göre hesaplanıyor.

Eurobond satış kazançları tutarına bakılmaksızın beyana tabi.

Faiz gelirleri ise kanunda belirlenen beyan sınırını aşmaması halinde beyan edilmiyor. Sınır 2023 yılı için 150 bin lira.

Beyan sınırının aşılıp aşılmadığının belirlenmesinde kar payı, kira, değer artış kazançları gibi diğer beyana tabi gelirler birlikte değerlendiriliyor. Beyana tabi gelirlerin toplamı sınırı aşıyorsa eurobond faizinin tamamı beyan ediliyor. İstisna bulunmuyor.

GİB'in menkul sermaye iratları rehberinde de eurobond faizlerinin beyan sınırı altında kaldığında beyan edilmeyeceği açıklanıyor. Uygulama yıllardır böyle gidiyor.

Peki yasa ne diyor?

GVK'nun 86'ıncı maddesine göre 150 bin lira beyan eşiği altında kaldığı için beyan edilmeyecek menkul sermaye iratları 'tevkifata tabi tutulmuş’ olanlarla sınırlı. Yani, vergisi kesilenlerle.

Oysa, hazinenin ihraç ettiği eurobond faizleri vergi tevkifatına tabi değil. Vergi kesilmiyor.

Rehberdeki açıklama, süre giden uygulama yasaya uygun değil. Bu sınırın eurobondlar için uygulanmasının dayanağı bulunmuyor.

Yasa, vergi tevkifatına tabi olmayan menkul ve gayri menkul sermaye iratları için 8.400 lira tutarında başka bir sınırın uygulanmasını istiyor. Eurobond faizlerinin beyanında dikkate alınması gereken bu eşik.

Biliyorsunuz vergi dünyamızda özelgeler bile bazen yasanın önüne geçebiliyor. İdarenin vergi rehberinin de, üstelik vergi yükümlülerinin lehine bir konudaki yasaya aykırı açıklamasını sineye çekebiliriz.

Zaten ben yazdım diye kimse rehberi değiştirmez. Ağız tadımız kaçmaz.

GİB’in vergi rehberleri yararlı. Farklı tür gelirlerin birlikte beyanına ilişkin açıklamaların, örneklerin artırılması iyi olur.

Belirtmezsek olmaz, gelir vergisi reformu bir ihtiyaç. Bütünlüğünü, ruhunu kaybetmiş GVK'nun yeniden yazılması gerekiyor. A. Feridun Güngör