T.C.
SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI
Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Sayı : E-98547999-010.06.01-84745537
Konu : 5510 Sayılı Kanun’a Eklenen Geçici 98’inci Madde
Tarih: 22.11.2023
GENEL YAZI
Bilindiği üzere, 2.11.2023 tarihli ve 32357 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7464 sayılı Konutların Turizm Amaçlı Kiralanmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun‘un 20’nci maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu‘na eklenen geçici 98’inci maddede;
“Kurumca bu Kanun ve ilgili mevzuat uyarınca 2023 yılı Ekim ödeme döneminde gelir veya aylık ödemesi yapılanlara dosya bazında 5.000 TL tutarında bir defaya mahsus olmak üzere ödeme yapılır.
Birinci fıkrada belirtilen ödemenin yapılmasında;
a) İş kazaları ve meslek hastalıkları sigortasından sürekli iş göremezlik geliri almakta olanlara, gelir bağlanmasına esas olan sürekli iş göremezlik derecesi oranı,
b) Hak sahiplerinin hisseleri oranı,
c) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü %50 oranının altında kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken ölenlerden, ölümü iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olmayanların hak sahiplerine, sigortalıya gelir bağlanmasına esas olan sürekli iş göremezlik derecesi üzerinden hak sahiplerinin hisseleri oranı,
ç) Yabancı ülkelerle akdedilen sosyal güvenlik sözleşmeleri uyarınca kısmi gelir veya aylık alanlara, ülkemiz mevzuatına tabi olarak geçen prim ödeme gün sayılarının, sosyal güvenlik sözleşmesine göre nazara alınan toplam prim ödeme gün sayısına olan oranı,
esas alınır.
Birden fazla dosyadan gelir ve aylık alanlara en fazla ödemeye imkân veren bir dosya üzerinden ödeme yapılır.
Gelir veya aylık almakta iken 2023 yılı Ekim ayı içinde bu Kanun veya 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamında sigortalı olarak çalışanlar ve bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamına girecek şekilde faaliyette bulunanlar ile sigortalı olup olmadıklarına bakılmaksızın 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrasında sayılan işyerlerinde aylıkları kesilmeksizin çalışanlara bu madde uyarınca ödeme yapılmaz. Ancak, ölüm geliri ve aylığı almakta olanlar hakkında bu fıkra hükümleri uygulanmaz.
Bu madde kapsamında yapılan ödemelerden kesinti yapılamaz ve bu ödemeler haczedilemez.
Yersiz yapıldığı anlaşılan ödemeler, ilgilinin varsa almakta olduğu gelir veya aylıklarından %25 oranında kesilmek suretiyle, yoksa genel hükümlere göre geri alınır.
Bu madde kapsamında yapılacak ödemeleri karşılamak amacıyla gerekli olan tutar, yazılı talebe istinaden ayrıca fatura aranmaksızın Hazine tarafından Kuruma ödenir. Yapılacak ödemeler kapsamında ortaya çıkan ödenek ihtiyacını karşılamak amacıyla Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinin ilgili tertibine 2023 yılında ödenek eklemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile ödeme tarihini belirlemeye Kurum yetkilidir.”
hükümleri yer almaktadır.
7464 sayılı Kanun’un 20’nci maddesi yayımı tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiş olup uygulamanın usul ve esasları aşağıda açıklanmıştır.
1) 2023 yılı Ekim ödeme döneminde gelir ve aylık ödemesi yapılanlar ile 2023 yılı Ekim ayı ve sonrasında gelir/aylık bağlama işlemi yapılanlardan 2023 yılı Ekim ödeme dönemi aylığını hak edenlere 5510 sayılı Kanun’un geçici 98’inci maddesi gereğince bir defaya mahsus olmak üzere ödeme yapılacaktır.
2) Anılan maddenin birinci fıkrasında belirtilen ödemenin yapılmasında;
a) Sürekli iş göremezlik geliri almakta olanlara, gelir bağlanmasına esas olan sürekli iş göremezlik derecesi oranı,
b) Hak sahibi niteliğine göre ilgili kanunlarında belirtilen hisse oranı,
c) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü %50 oranının altında kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken ölenlerden, ölümü iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olmayanların hak sahiplerine, sigortalıya gelir bağlanmasına esas olan sürekli iş göremezlik derecesi üzerinden hak sahiplerinin hisseleri oranı,
ç) Yabancı ülkelerle akdedilen sosyal güvenlik sözleşmeleri uyarınca kısmi gelir veya aylık alanlara, ülkemiz mevzuatına tabi olarak geçen prim ödeme gün sayılarının, sosyal güvenlik sözleşmesine göre nazara alınan toplam prim ödeme gün sayısına olan oranı,
esas alınacaktır.
3) Birden fazla dosyadan gelir ve aylık alanlara en fazla ödemeye imkân veren bir dosya üzerinden ödeme yapılacaktır.
Birden fazla dosyadan gelir veya aylık alınması nedeniyle en fazla ödemeye imkân veren dosya üzerinden ödeme yapılması halinde ödeme yapılmayan dosyada diğer hak sahiplerinin ödeme tutarı hisseleri yükseltilmeyecektir.
Birden fazla dosyadan gelir veya aylık alınması nedeniyle eşit ödeme tutarı hesaplanması durumunda;
– Öncelikle emeklinin kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık aldığı dosya üzerinden,
– Aynı statüden kendi çalışmalarından dolayı gelir ve aylık alması durumunda uzun vade dosyası üzerinden,
– Her iki dosyanın da hak sahibi dosyası olması durumunda gelir veya aylık tarihi önce olan dosya üzerinden,
– Farklı statülerde gelir veya aylık alınması durumunda ise sırasıyla 4/c, 4/a, 4/b statülerinden, ödeme yapılacaktır.
4) Gelir veya aylık almakta iken 2023 yılı Ekim ayı içindeki herhangi bir tarih aralığında; 5510 sayılı Kanun veya 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi kapsamında sigortalı olarak çalışanlar ile 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamına girecek şekilde faaliyette bulunanlar ve sigortalı olup olmadıklarına bakılmaksızın 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrasında sayılan işyerlerinde aylıkları kesilmeksizin çalışanlara anılan madde uyarınca ödeme yapılmayacaktır. Ancak, ölüm geliri ve aylığı almakta olanlar hakkında bu koşul aranmayacaktır.
Bu durumda,
a) 4/1-(a) kapsamında kısa ve/veya uzun vadeli sigorta kolları kapsamında (506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi dahil) çalışanlara, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlara,
b) 4/1-(b) kapsamında faaliyette bulunanlardan;
– Köy ve mahalle muhtarı olanlara,
– Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlara,
– Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı olanlara,
– Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortaklarına,
– Tarımsal faaliyette bulunmalarından dolayı ziraat odasına üye kaydı bulunanlara,
– Jokey ve antrenörlere,
c) Sigortalı olup olmadıklarına bakılmaksızın 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrasında sayılan işyerlerinde aylıkları kesilmeksizin çalışanlara,
– Herhangi bir statüde gelir veya aylık almakta iken Ekim ayı içerisinde 4/1-(c) kapsamında çalışanlara,
söz konusu ödeme yapılmayacaktır.
5) Tahsis talebinde bulunmuş olmakla birlikte gelir veya aylık bağlama işlemi tamamlanmamış olanlardan 2023 yılı Ekim ödeme dönemini hak edenler ile zaman aşımı hükümleri uygulanmak suretiyle gelir/aylık bağlananların birikmiş gelir/aylık ödemesinin 2023 yılı Ekim ödeme dönemini de kapsayanların söz konusu ödemeleri, ilk gelir/aylık ödemesinin yapıldığı tarihten sonraki ay içerisinde olmak suretiyle Kurumca belirlenecek tarihte ödenecektir.
6) Sürekli iş göremezlik geliri alanların sürekli iş göremezlik derecesi oranın artması veya azalması durumunda ödeme tutarı yeni durum değişikliğine göre yeniden hesaplanacaktır. Yapılan hesaplama sonucunda hesaplanan fark ilgililere ödenir, yersiz ödeme borç kaydedilecektir.
7) Hak sahiplerine hisseleri oranında ödenen tutar dosyada durum değişikliği olması durumunda ödeme tutarı yeni durum değişikliğine göre yeniden hesaplanacaktır. Yapılan hesaplama sonucunda hesaplanan fark ilgililere ödenir, yersiz ödeme borç kaydedilecektir.
Hak sahiplerine ödenecek tutar 5.000 TL’yi geçemeyecektir. Bu sınırın aşılmaması için hak sahiplerine yapılacak ödemeden orantılı olarak indirim yapılacaktır.
8) Emekli veya hak sahibinin vefatı halinde hak edildiği halde ödenemeyen tutar varislere ödenecektir.
9) Yersiz yapıldığı anlaşılan ödemeler, ilgilinin varsa almakta olduğu gelir veya aylıklarından %25 oranında kesilmek suretiyle, yoksa genel hükümlere göre geri alınacaktır.
10) Birden fazla dosyadan gelir veya aylık alanlara Kanunun geçici 98′ inci maddesi kapsamında ödenen tutarın yersiz ödendiğinin tespit edilmesi durumunda, aynı dönemde gelir veya aylığa hak kazanmak koşulu ile Kanunun geçici 98′ inci maddesi kapsamında ödenmeyen gelir veya aylık üzerinden geçmişe dönük ödeme yapılacaktır.
11) 506 sayılı Kanunun geçici 20′ nci maddesi kapsamında gelir ve aylık alınan dosyalar, Kurumca ödenen dosya sayısı hesabında dikkate alınmayacaktır.
Diğer taraftan, Meyes uygulamalarında yer alan “Emekli Bayram İkramiye” görüntüleme yetkisi ile sigortalı ve hak sahiplerine 5510 sayılı Kanun’un geçici 98’inci maddesi gereğince ödeme yapılan dosya bilgileri ve ödeme tutarı ile sigortalı ve hak sahiplerine anılan madde gereğince ödeme yapılmaması durumunda ödeme yapılmama nedenine ilişkin açıklamalar görüntülenebilecektir.
Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.
İsmail ERTÜZÜN
Kurum Başkan Yardımcısı
