TCMB'nin Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ'i Resmi Gazete'de yayımlandı.
Buna göre, Kur Korumalı Mevduat'ta (KKM) zorunlu karşılık oranı yükseltildi ve döviz mevduat için TL cinsi ilave zorunlu karşılık oranı getirildi. Böylece piyasada oluşan TL likidite fazlası, zorunlu karşılık oran artışıyla sistemden çekilmeye devam edilecek. Aynı zamanda KKM'den TL mevduata geçiş teşvik edilecek.
6 aya kadar vadeli KKM'de zorunlu karşılık oranı yüzde 25'ten yüzde 30'a yükseltildi
Tebliğe göre, KKM'nin yoğunlaştığı 6 aya kadar vadelinin zorunlu karşılık oranı 5 puan artırılarak yüzde 30'a yükseltildi. 1 yıla kadar vadeli ile 1 yıl ve daha uzun vadeli olanlar için zorunlu karşılık oranı ise yüzde 5'ten yüzde 10'a çıkarıldı.
TCMB, eylül ayında KKM'nin yoğunlaştığı 6 aya kadar vadelinin zorunlu karşılık oranını yüzde 15'ten yüzde 25'e yükseltmiş, 1 yıla kadar vadeli ve 1 yıl ve daha uzun vadeli olanlar için zorunlu karşılık oranını ise yüzde 5 olarak belirlemişti.
Döviz mevduata 4 puan TL cinsi zorunlu karşılık geldi
Yabancı para cinsinden mevduat/katılım fonu için zorunlu karşılık oranları tüm vadelerde 1'er puan artırıldı.
Piyasada oluşan TL likidite fazlasının sistemden çekilmesi ve TL mevduata geçişin desteklenmesi amacıyla TL cinsinden tesis edilmek üzere tüm vadelerde döviz mevduata yüzde 4 ilave zorunlu karşılık uygulanmasına karar verildi.
Yurt dışından sağlanan yatırımlara zorunlu karşılık istisnası uzatıldı
Yurt dışından sağlanan yatırımların teşvik edilmesi amacıyla söz konusu kaynaklara zorunlu karşılık istisnasının süresi 31 Aralık 2023'ten 2024 yılı sonuna kadar uzatıldı.
Sadeleşme adımları kapsamında menkul kıymet düzenlemesinde yapılan değişiklikle uyumlu olarak finansman şirketlerince kullandırılan ticari krediler için yüzde 20 oranında zorunlu karşılık tesisi uygulaması sona erdirildi.
TCMB, Para Politikası Kurulunun 26 Ekim 2023 tarihli kararıyla TL mevduat payının artırılmasına yönelik ilave adımlarla parasal aktarım mekanizmasının güçlendirilmeye devam edileceğini, faiz artırımının yanı sıra parasal sıkılaştırma sürecini destekleyecek seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma kararları almayı sürdüreceğini kamuoyu ile paylaşmıştı.
TCMB, bunun ardından bankacılık sisteminde TL payını artırmaya yönelik adımlarla birlikte sadeleşme kapsamında ihracat kredileri ve firmaların krediye erişimine yönelik uygulama kolaylıkları getirmişti.
Firmaların krediye erişimini kolaylaştırmak amacıyla bankalarca kullandırılan krediler için yüzde 30 oranında menkul kıymet tesis edilmesi uygulaması ile fatura karşılığı kredi uygulaması sona erdirilmişti.
Bankaların TL ticari kredilere referans oranın 1,8 katının üzerinde uyguladıkları faiz oranına göre menkul kıymet tesisi uygulaması kaldırılmıştı. TL'ye geçişlerin hızlandığını gösteren veriler doğrultusunda gerçek kişiler için daha önce aylık yüzde 2'den yüzde 2,5'e yükseltilen TL payı artış hedefi, aylık yüzde 3,5'e çıkarılmıştı.
Standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki payını artırmayı amaçlayan TL payı artış hedefi, menkul kıymet uygulamasından çıkarılarak bankaların yabancı para mevduat için tesis ettikleri zorunlu karşılıklar üzerinden komisyon alınması uygulamasına eklenmişti.
2 Kasım 2023 Tarihli Resmi Gazete
Sayı : 32357
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından:
ZORUNLU KARŞILIKLAR HAKKINDA TEBLİĞ (SAYI: 2013/15)’DE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (SAYI: 2023/30)
MADDE 1- 25/12/2013 tarihli ve 28862 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)'in 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 2- Aynı Tebliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 3- Aynı Tebliğin 6 ncı maddesinin birinci ve ikinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı maddenin üçüncü fıkrası yürürlükten kaldırılmış ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(1) Zorunlu karşılık oranları Türk lirası yükümlülükler için aşağıdaki gibidir:
(2) Zorunlu karşılık oranları yabancı para yükümlülükler için aşağıdaki gibidir:
“(4) Yabancı para cinsinden mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu ve kıymetli maden depo hesapları hariç) için ilave zorunlu karşılık oranı yüzde 4’tür.”
MADDE 4- Aynı Tebliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı maddenin dördüncü fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “6 ncı maddede” ibaresi “6 ncı maddenin ikinci fıkrasında” şeklinde değiştirilmiş, aynı maddeye yedinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiş ve diğer fıkra buna göre teselsül ettirilmiştir.
“Türk lirası yükümlülükler için zorunlu karşılıklar Merkez Bankası nezdinde açılan hesaplarda nakden ve ortalama olarak tesis edilir.”
“(8) Yabancı para cinsinden mevduat/katılım fonu (yurt dışı bankalar mevduatı/katılım fonu ve kıymetli maden depo hesapları hariç) için 6 ncı maddenin dördüncü fıkrasında öngörülen oranlar kullanılarak hesaplanan zorunlu karşılıklar Türk lirası cinsinden Merkez Bankası nezdinde açılan hesaplarda nakden ve bloke olarak tesis edilir.”
MADDE 5- Aynı Tebliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 6- Aynı Tebliğin geçici 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “ikinci fıkrasında” ibaresi “ikinci ve dördüncü fıkralarında” şeklinde ve “22/12/2023” ibaresi “20/12/2024” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 7- Aynı Tebliğe aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“Zorunlu karşılığa tabi varlıkların tesisine ilişkin geçici uygulama
GEÇİCİ MADDE 15- (1) Bu maddeyi ihdas eden Tebliğin 1 inci, 2 nci ve 4 üncü maddeleri ile yürürlükten kaldırılan zorunlu karşılığa tabi varlıklar için 13/10/2023 hesaplama tarihi itibarıyla hesaplanan zorunlu karşılıkların tesisi 27/10/2023 ile 23/11/2023 tarihleri arasında yapılır.”
MADDE 8- Bu Tebliğin;
a) 3 üncü maddesiyle değiştirilen Tebliğin 6 ncı maddesinin birinci ve ikinci fıkraları ile aynı maddeye eklenen dördüncü fıkrası 27/10/2023 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
MADDE 9- Bu Tebliğ hükümlerini Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı yürütür.
