Parasal kalemler: Nakit, nakit tahsil etme hakkı, nakit ödeme yükümlülüğü
Parasal olmayan kalemler: Genellikle endekslenirler ve dönem sonlarında gerçeğe uygun değerlerinde ölçülen kalemlerdir. Açılış bakiyesi ve yıl içerisindeki hareketleri yılsonundaki gerçeğe uygun değerinden endekslenir.
Yüksek enflasyonun finansal tablolara etkileri
• Sabit kıymetler gibi aktifler ile özsermaye ve karlılık gerçek değerinde gösterilememektedir.
• Karşılaştırmalı olarak analiz yapılamamaktadır (farklı şirketler - farklı raporlama dönemleri - farklı hesap kalemleri arasında).
• Mali performansı/durumu ölçmeye yardımcı olacak finansal analizler yapılamamaktadır.
- borç/özsermaye oranı
- özsermaye karlılığı
- kar marjları
• Enflasyonist karlar nedeniyle olmayan kazançların vergisi tahakkuk etmekte, ve yüksek kar dağıtımları ile sermayenin erimesine yol açılabilmektedir.
UMS 29, ‘Yüksek enflasyonlu ekonomilerde finansal raporlama’, standardı fonksiyonel para birimi TL olan şirketler için 30 Haziran 2022 tarihinde başlayan ara dönemler ve sonrasında UFRS raporlamasında (grup raporlamaları dahil) uygulanacaktır. TFRS açısından KGK açıklaması beklenmektedir. Endeksleme yöntemi geri dönük olarak uygulanmalıdır (Şirket ekonomi sanki her zaman yüksek enflasyona maruzmuş gibi finansal tablolarını hazırlamalı).
Geçmiş yıl karşılaştırmalı finansal tablolar cari dönem sonu ölçüm endeksiyle endekslenerek sunulmalıdır.
Eğer karşılaştırmalı bilgiler UMS 29’a göre hazırlanmışsa, (parasal ve parasal olmayan tüm kalemler) tüm finansal bilgiler cari dönem sonu endeksi kullanılarak tekrar endekslenmelidir.
Endeksleme adımları
1. Genel bir fiyat endeksinin seçilmesi
2. Parasal ve parasal olmayan kalemlerin ayrıştırılması
3. Satın alma tarihlerinin ve alım maliyetlerinin tespiti
4. Parasal olmayan kalemlerin endekslenmesi
5. Özkaynakların endekslenmesi ve özkaynak hareket tablosunun oluşturulması
6. Gelir tablosunun endekslenmesi
7. Ertelenmiş vergi hesaplaması
8. Parasal kayıp/kazanç hesaplaması ve ispatı
9. Karşılaştırmalı tablolar
Uygulanacak endeks
• Eski uygulamada TEFE’ydi
• Beklenti TÜFE (KGK’nın açıklama yapması bekleniyor)
Satın alma tarihlerinin tespiti
• Parasal olmayan varlıkların ve yükümlülüklerin bilançoya giriş tarihine göre listelenmesi/ sınıflandırılması.
• Aynı ayda girişi yapılanlara gruplama yaklaşımı uygulanması
Parasal kayıp/kazanç
Bir dönem boyunca taşınan parasal varlık ve yükümlülüklerin enflasyon karşısında oluşan parasal kayıp veya kazançları
Parasal olmayan kalemlerin ayrıştırılması
• Tüm bilanço kalemleri parasal ve parasal olmayan kalem olarak ayrıştırılmalı
