Bilindiği üzere, 7440 sayılı Kanun birbirinden önemli değişiklikleri içeriyordu.
Bu düzenleme ve değişikliklerinden en önemlisi de kuşkusuz stok affı oldu.
Birçok işletme kanun kapsamında stok affından faydalanarak, kayıtlarda yer almayan veya kayıtlarda olduğu halde fiilen olmayan emtiaları için düzeltme işlemlerini gerçekleştirdi.
Buraya kadar bir sorun yok.
Ancak, şirketlerin bilançolarından gördüğümüz kadarıyla en önemli nokta unutuluyor veya atlanıyor.
Stok Affı Ne Anlama Geliyor?
Stok affını, işletmede fiilen mevcut olan fakat kayıtlarında yer almayan ya da kayıtlarında görünen ancak fiil olarak mevcut olmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların düzeltilmesi olarak tanımlayabiliriz.
İşletmelerin birçoğu stok affı düzenlemesi ile; işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan yani faturasız emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları yasal kayıtlarına intikal ettirmek suretiyle, kayıtlar fiili duruma uygun hale getirdi.
Unutulan veya Atlanılan Konu Tam Olarak Ne?
Birçok şirketin bilançosunda stok artırımı sonucu oluşan tutarın karşılığı öz kaynak grubunda yer alıyor.
7440 s. Kanun kapsamında yapmış olduğunuz Stok artırımını öz kaynak grubundan çıkararak şirket ortaklarına vergisiz olarak dağıtabilirsiniz.
Ancak, gördüğümüz kadarıyla birçok işletme bu işlemi atlıyor veya unutuyor.
Stok Affı Vergisiz Olarak Şirket Ortağına Nasıl Dağıtılacak?
Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, aktiflerine intikal ettirdikleri emtia için ayrı; makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere pasifte karşılık hesabı açacaklar.
Emtia yani stoklar için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi hâlinde, sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecek.
Ancak, makine teçhizat ve demirbaş artırımı için aynı durum geçerli değil.
Çünkü, makine, teçhizat ve demirbaşlar ayrıca envantere kaydedilecek ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman olarak kabul edilecek. Dolayısıyla, 2 durumu birbirine karıştırmamakta fayda var.
Süreci örnek üzerinden izah edelim;
Örneğin, 5.000.000,00 TL stok affı kapsamında emtia bildiren bir işletme, 5.000.000,00 TL’nin karşılığında, beyan etmiş olduğu stoğun KDV oranını %18 olduğunu varsayarsak, bu oranın yarısı olan %9’u 450.000,00 TL devlete ödeyecek.
Önemli nokta, bildirilen tutar olan 5.000.000,00 TL, bilançonun aktif tarafında yer alan stok grubunda muhasebeleştirilirken karşılığı şirketin bilançosunda Öz Kaynak grubu altında muhasebeleştirilecek.
------------------------------/-----------------------------
153 TİCARİ MALLAR 5.000.000 TL
191 İNDİRİLECEK KDV 450.000 TL
525 KAYDA ALINAN EMTİA 5.000.000 TL
ÖZEL KARŞILIK HESABI
(7440 sayılı Kanunun 6/1 md.)
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 450.000 TL
(Sorumlu sıfatı ile ödenecek KDV)
---------------------------/---------------------------------
Esasen çoğu işletme kayıtsal olarak bu işlemi de gerçekleştirdi.
Ancak her nedense, sürecin bundan sonraki noktası kaçırılıyor.
525- Kayda Alınan Emtia Özel Karşılık Hesabı’na alınan bu rakam 131-Ortaklardan Alacaklar veya 331-Ortaklara Borçlar hesabına ‘vergisiz’ olarak aktarılabiliyor. Yani ister, 131 hesabı kapatın veya mahsup edin isterseniz de 331 hesabı artırın. İçinde bulunulan duruma göre hareket edebilirsiniz.
--------------------------/-----------------------------------
525 KAYDA ALINAN EMTİA 5.000.000 TL
ÖZEL KARŞILIK HESABI
(7440 sayılı Kanunun 6/1 md.)
331 – Ortaklara Borçlar 5.000.000 TL
--------------------------/-----------------------------------
Peki, Ortaklara Dağıtmanın Yasal Dayanağı Var Mı?
Olmaz olur mu, tabiki var.
Bilindiği üzere, Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği (Seri No: 1) 25 Mart 2023 tarihinde resmi gazetede yayımlandı.
Tebliğin “IV/A- İşletmede Mevcut Olduğu Hâlde Kayıtlarda Yer Almayan Emtia, Makine, Teçhizat Ve Demirbaşların Kayda Alınması” başlıklı bölümünün “6- Beyan Edilen Kıymetlerin Kayıtlara İntikali” bu durum açıkça hüküm altına alınmış durumda.
“Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, aktiflerine intikal ettirdikleri emtia için ayrı; makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere pasifte karşılık hesabı açacaktır.
Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi hâlinde, sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecektir.”
Görüldüğü üzere, tebliğde de süreç açıkça ifade edilmiş durumda.
O halde, tercih size ait.
07.09.2023
Berkay Özgüven
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
