I- GİRİŞ

Bilindiği gibi, sahte fatura kullanan mükellefler ile ilgili 7440 sayılı Kanun’un ilgili 5. maddesine göre gelir-kurumlar vergisi açısından  matrah artırım talepleri Yasaya göre 30.06.2023 sonu itibari ile yapılması gerekmektedir. Kullanıcılar açısından matrah artırım istemleri konusunda herhangi bir problem bulunmamaktadır([1]).

Öte yandan sahte fatura düzenleyicisi endişesi ile söz konusu mükelleflerin bu talepleri bekletmeye alınarak 12 ay askıda bırakılmıştır. Dolayısıyla ilgili Kanun’un 5. maddesinin 9. fıkrasının (ç) bendinde “Bu fıkranın (b) bendi uyarınca yapılan vergi incelemesi kapsamında bu kanun yayım tarihini izleyen ayın başından itibaren 12 ay içerisinde bu fiillerin varlığının tespit edilmemesi durumunda, bu durumun tespitine ilişkin rapor veya yazı, aynı bentte ön görülen süre ve şekilde matrah veya vergi artırımında bulunan mükelleflere tebliğ edilir. Matrah ve vergi artırımı sonucu hesaplanan vergileri, tebligatı izleyen aydan başlamak üzere matrah ve vergi artırımı sırasındaki tercihlerine göre ödemeleri ve maddede ön görülen diğer şartları yerine getirmeleri koşuluyla söz konusu mükellefler bu madde hükümlerinden yararlanırlar.” hükmü yer almakta olup, söz konusu hüküm doğrultusunda matrah ve vergi artırımı sonucu hesaplanan vergilerin vergi dairesi tarafından mükellefe tebliğini izleyen aydan itibaren 6 eşit taksitle ödenmesi şartıyla matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümlerden faydalanması mümkündür.

Şu sıralarda ilgili vergi dairelerin tarafından durumları 7440 sayılı Kanun’un 5/9 hükmüne uyarlı mükelleflere matrah artırımlarının kabul veya reddi yönünde yazıların tebliğ edilmiş olduğunu sıklıkla görmekteyiz.

II- SAHTE FATURA DÜZENLEME ŞÜPHESİYLE İNCELEMEYE SEVK EDİLEN MÜKELLEFLERDE VDK TARAFINDAN DÜZENLENEN RAPORLAR TEBLİĞ EDİLMEKTEDİR

Bilindiği gibi 7440 Sayılı Yasa 12.03.2023 gün ve 32130 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yasa hükmüne göre haklarında 2018-2022 yılları için sahte fatura düzenleme bulunan mükellefler matrah artırımı hükümlerinden faydalanamayacaktır (bkz:7440 sayılı Yasa md. 5/9-a).

Yasa hükmü aşağıda olduğu gibidir.

“Matrah ve vergi artırımıyla ilgili aşağıdaki hükümler de uygulanır

a) Aşağıda sayılan mükellefler bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkra hükümlerinden yararlanamazlar:

1) 213 sayılı Kanun’un 359. maddesinin (b) fıkrasında yer alan “defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler”,

2) Terör suçundan hüküm giyenler,

3) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla haklarında terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulu’nca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle adli makamlar, genel kolluk kuvvetleri veya Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar kapsamında vergi incelemesi yapılması, terörün finansmanı suçu veya aklama suçu kapsamında inceleme ve araştırma yapılması talep edilenler.

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla haklarında, 213 sayılı Kanun’un 359. maddesinin (b) fıkrasında yer alan defter, kayıt ve belgeleri yok etme veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyma veya hiç yaprak koymama veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleme fiillerinden hareketle yapılan vergi incelemesi devam edenlerin bu maddede belirtilen süre ve öngörülen şekilde matrah veya vergi artırımında bulunmaları durumunda, söz konusu vergi incelemesinin tamamlanmasına kadar bu artırımlara ilişkin olarak tahakkuk işlemleri bekletilir. Şu kadar ki, bu maddede belirtilen süre ve öngörülen şekilde matrah veya vergi artırımında bulunmayanlar madde hükümlerinden faydalandırılmaz.

Yukarıda yer verilen Yasa hükmüne göre haklarında önceden düzenlenmiş sahte fatura düzenleme raporu bulunan mükellefler 7440 sayılı kanun matrah artırımını düzenleyen Kanun 5. madde hükmünden faydalanması mümkün değildir.

Örneğin; 2018 yılı için haklarında sahte fatura düzenleme bulunan bir mükellef 2018 hariç diğer yıllar için matrah artırımı talebinde bulunabilecektir. Öte yandan herhangi bir nedenle matrah artırım talebi red olunan mükellefler vergi yargısında taleplerinin red tarihinden itibaren 30 gün içerisinde  vergi iptal davası açma olanakları mevcuttur. Elektronik ortamda matrah artırımı talebinde bulunan mükelleflere sistem üzerinden ‘7440 sayılı kanun 5.maddesinin 9. fıkrası kapsamında bulunduğunuzdan matrah artırımı hükümlerinden faydalanmanız mümkün değildir.” şeklinde gelen yanıt çıktısı bilgisayardan alınarak buna göre vergi yargısında iptal davası açılması mümkündür. Matrah artımı talebi ile ilgili son müracaatın 30.06.2023 tarihi dikkate alınarak buna göre ayrıca yürütmenin durdurulması talebinde bulunması gerekmektedir. 

III- 7440 SAYILI KANUNUN 5/9 MADDESİ HÜKMÜNE GÖRE MATRAH ARTIRIMI TALEPLERİ KONUSUNDA İNCELEME RAPORLARININ HAZİRAN 2024 SONUNA KADAR TAMAMLANMASI GEREKİYOR

7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun ve 12.03.2023 tarihli ve 32130 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmış ve matrah/vergi artırımına ilişkin hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. Mükellefler açısından da birçok ayrıcalık tanıyan Kanun hükümleri detaylı incelendiğinde vergi incelemesine devam edilen mükelleflerin ilgili kanunun bazı hükümlerinden yararlanabileceği sonucu ortaya çıkmaktadır.

7440 sayılı Kanun'un 5. maddesinin 9 numaralı fıkrasının (b) bendinde; "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla haklarında, 213 sayılı Kanun’un 359. maddesinin (b) fıkrasında yer alan defter, kayıt ve belgeleri yok etme veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyma veya hiç yaprak koymama veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleme fiillerinden hareketle yapılan vergi incelemesi devam edenlerin bu maddede belirtilen süre ve öngörülen şekilde matrah veya vergi artırımında bulunmaları durumunda, söz konusu vergi incelemesinin tamamlanmasına kadar bu artırımlara ilişkin olarak tahakkuk işlemleri bekletilir. Şu kadar ki, bu maddede belirtilen süre ve öngörülen şekilde matrah veya vergi artırımında bulunmayanlar madde hükümlerinden faydalandırılmaz." hükmü ile yine aynı fıkranın (c) bendinde; "Bu fıkranın (b) bendi kapsamında artırımda bulunanlar hakkında, artırımda bulundukları dönem ve vergi türlerine ilişkin olarak bu Kanunun yayımı tarihinden (bu tarih dâhil) önce veya yayımı tarihini izleyen günden itibaren on iki ay içerisinde başlanılan vergi incelemeleri ((b) bendinde belirtilen inceleme dâhil) ile takdir işlemlerinin, bu maddenin birinci fıkrasının (ı) bendi ve üçüncü fıkrasının (e) bendi hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu Kanunun yayımı tarihini izleyen ayın başından itibaren on iki ay içerisinde sonuçlandırılamaması hâlinde, bu işlemlere devam edilmez. Söz konusu vergi incelemelerinden bu süre içerisinde sonuçlandırılanlarla ilgili tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri dikkate alınmaz. İnceleme ve takdir işlemlerinin sonuçlandırılmasından maksat, inceleme raporları ve takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilmesidir." hükmü yer almaktadır. Dolayısıyla vergi incelemesi devam eden mükellefin dikkat etmesi gereken en önemli husus tarihtir.

IV- 7440 SAYILI KANUNUN 5/9 MADDESİ HÜKMÜNE GÖRE MATRAH ARTIRIMI İSTEMLERİ VERGİ DAİRESİ TARAFINDAN RED OLUNAN VE İHTİRAZİ KAYITLA İHTİRAZİ KAYITLA BEYANNAME VERİP DAVA AÇAN MÜKELLEFLERİN İSTEMLERİNİN AKIBETİ

Matrah artırım istemleri sahte fatura düzenleme endişesiyle red olunan mükellefler yasanın 5/9-b hükmüne göre red olunan mükellefler bu konuda ihtirazı kayıtla beyanname vererek, eş zamanlı vergi yargısına dava açıp yürütmenin durdurulmasını talep edenler açısından vergi yargısı yürütmenin durdurulması şeklinde 2021 yılının Ekim ayında yürütmenin durdurulması şeklinde kararlar vermiştir.

Öte yandan, sahte fatura kullanma endişesi ile incelemeye alınan  mükellefler açısından ise matrah artırım istemi kabul edilmiştir. Düzenleyici şüphesiyle 7440 sayılı Kanunun 5/9 hükmü gereği matrah artırım istemleri kabul edilmeyenler vergi yargısına başvurup önce yürütmenin durdurulması talepli dava açarak olayı yargıya aksettirmişlerdir. Vergi yargısı bu gibi mükelleflerin taleplerini kabul edip, yürütmenin durdurulması şeklinde kararlar vermiştir. Daha sonra davanın esasa ilişkin kararları da aynı doğrultuda “Davanın kabulüne ve mükellefin matrah artımından faydalandırılmamasına ilişkin” idarenin işlemini iptal etmiştir([2]). Böylece 7440 sayılı Kanun’un 5/9 mad. hükmüne göre matrah artırım istemleri red olunan mükellefler durumlarını vergi yargısında kabul ettirme olanağına kavuşmuş bulunmaktadır.

V- SONUÇ YERİNE

Sonuç olarak, 7440 sayılı Kanun’un 5. mad. hükmüne göre 2023/Haziran tarihinden itibaren 12 ay içerisinde neticelendirilmesi gerekli olan sahte fatura düzenleme şüphesiyle ilgili vergi inceleme raporlarını Haziran 2024 tarihine kadar mutlaka sonuçlandırması zorunludur. Söz konusu incelemelerin 213 sayılı VUK madde 40/6’ya göre herhangi bir ek uzatma süresi bulunmadığı kanısındayız. Haziran 2024 tarihinden sonra söz konusu raporlara göre mükelleflerin olumlu inceleme raporları kapsamında matrah artırım beyanlarının tahakkuklarının verilerek, mükelleflere tebliğ edilmesi zorunludur([3]).

Sonuç olarak şu günlerde vergi daireleri tarafından mükelleflere tebliğ edilen yazılar kapsamında matrah artırım istemleri askıdan indirilerek inceleme süresinin 12 aylık süre bitimi Haziran 2024 içerisinde tamamlanmış olacaktır. Dolayısıyla matrah artırım istemleri askıya alınmış mükellefler açısından Temmuz 2023 tarihinden başlayarak 12 taksitte ödeme olanağı başlayacaktır. Durumları yukarıdaki hükme uyan mükelleflerin vergi dairesine başvurup “Matrah artırımı ödeme planlarını” alarak, ödemelerini kendilerine tebliğ edilen plan kapsamında peşin veya taksitler halinde yerine getirmeleri halinde vergi incelemesi sonlanmış olacaktır.

Konuyla ilgili ayrıntılı açıklamalar için 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği seri No:1 incelenmelidir. Söz konusu Genel Tebliğ 25.03.2023 günlü Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. İlgili Tebliğde yer alan örnek 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43 ve 44 örneklerin incelenmesinde fayda bulunmaktadır.

Mustafa ALPASLAN*

Elif CANKURT **

E-Yaklaşım / Temmuz 2023 / Sayı: 367

*  Dr., SMMM

** SMMM

[1] 7440 sayılı Kanun  12.03.2023 Tarih ve 32130 sayılı RG’ de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

[2] Bkz: Aydın Vergi Mahkemesi Kararı, 30.03.2022 gün ve E:2021/2711-K:2022/1193 sayılı Kararları. Yine İzmir 3. Vergi Mahkemesi tarafından verilen 06.04.2022 gün ve E:2021/1308 K:2022/511 sayılı Kararları.

[3] Aynı görüş için Bkz: Mesud ALTUNDAĞ “7326 Ayrıcalığı”, Dünya Gazetesi, Serbest Kürsü, 13.04.2022