Ülkemizde mali tatil, ki bildiğim kadarı ile dünyadaki tek mali tatildir, TÜRMOB tarafından verilen büyük mücadele sonrasında 5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun ile düzenlenmiştir. Ancak yeterli yasal güvenceye kavuşturulmadığı için idari yorum ve düzenlemelerle sürekli kapsamı daraltılmıştır. Hatta geçmişte Maliye Bakanlığınca hazırlanan Vergi Usul Kanunu Tasarısı Taslağı ile 5604 sayılı Kanun’un vergi ödevi ile ilgili olan ve yukarıda özetle aktardığımız hükümleri kaldırılarak (sadece sosyal güvenlikle ilgili 2. madde düzenlemesi yürürlükte bırakılmakta) ve söz konusu düzenlemeler Vergi Usul Kanunu’nun içerisine aktarılarak mali tatil düzenlenmek istenilmişti. Tasarı Taslağındaki düzenlemeye kural olarak katılıyorum. Bu şekilde bir düzenleme doğrudur. Vergi ödevine ilişkin süreleri yakından ilgilendiren mali tatil konusunun, ayrı bir kanunda değil de Vergi Usul Kanunu içerisinde düzenlenmesi düşüncesi, bizim de katıldığımız bir düşüncedir. Ancak mali tatili, uygulanmasından kapsamına kadar tamamen yürütme organının siyasi takdirine bırakması açısından bu Taslağa katılmadığımı, daha önce 14.1.2016 günlü köşe yazımda belirtmiştim.
Kanunun 1. maddesinde yer alan “her yıl Temmuz ayının birinden (Haziran ayının son gününün tatil olması halinde Temmuz ayının ilk iş gününü izleyen günden) itibaren ayın yirmisine (yirmisi dahil) kadar mali tatil uygulanır” hükmü uyarınca bu yıl mali tatil 4 Temmuzda başlamış ve 20 Temmuz akşamına kadar sürecektir.
Mali tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun, doğrudan 3568 sayılı Kanun’a göre yetki almış meslek mensuplarını, dolayısıyla da -defter tutmak, beyanda bulunmak vb. sürekli mükellefiyeti bulunan- mükellefleri ilgilendirmektedir. Ancak Kanun, vergi yargılama usulüne ilişkin olarak ve bence İdari Yargılama Usulü Kanununda yer alması gereken bir konuyu da düzenlemiştir.
Kanundaki İdari Yargılama Usulü’nü ilgilendiren düzenleme; “(…) vergiyle ilgili işlemlere ilişkin dava açma süreleri mali tatil süresince işlemez. Belirtilen süreler mali tatilin bitiminden itibaren tekrar işlemeye başlar.” şeklindedir.
Vergi davasının açılmasında ve dava sürecinde taraf sıfatına ve tarafı temsil yeteneğine sahip olmayan bir mesleğe yönelik kanundaki bu düzenlemeyi, bu konuda münhasır yetkili farklı bir meslek bulunması nedeniyle, anlamlandırmak pek mümkün değildir. Bu nedenle düzenlemenin sadece meslek mensupları aleyhine yapılacak vergiyle ilgili işlemlerle sınırlı olarak anlamlandırmak gerekmektedir. Bu görüşümü önceki yazılarımda da savunmuş olmakla birlikte, yargı nezdine itibar görmediğini de belirtmem gerekiyor.
Kanunun, “dava açma süresi”nden bahsetmiş olması dolayısıyla, İdari Yargılama Usulü Kanununda yer alan diğer sürelerin son gününün mali tatil içerisine denk düşmesi halinde, süre mali tatilden etkilenmez, işlemeye devam eder. Örneğin cevap, cevaba cevap süreleri, yürütmeyi durdurma konusunda itiraz süreleri, istinaf süresi veya temyize başvuru süresi veya bu tür başvurulara cevap süreleri, mali tatilden etkilenmez.
Öte yandan Kanunda “vergiyle ilgili işlemlere ilişkin dava açma süreleri”nden söz edilmiş olması da, ifadenin muğlaklığı dolayısıyla bir başka tartışmaya daha yol açmıştır. Usul Kanunlarımızda böyle bir kavram benimsenmemiştir. Usul hukukumuza göre “vergilendirme işlemeleri” ve “tahsilat işlemleri” söz konusudur. Kanaatimce burada yasa koyucu, söz konusu ifadeyi kasıtlı olarak ve vergilendirme işlemleri ile tahsilat işlemlerini kapsayan bir üst kavram olarak kullanmıştır. Bu nedenle, “vergiye ilgili işlemler” ibaresini sadece vergilendirme işlemleri ile sınırlı olarak anlamak ve mali tatilin tahsilat işlemlerine karşı açılacak davalarda dava açma süresini etkilemeyeceğini -uzatmayacağını- ileri sürmek mümkün değildir. Nitekim bildiğim kadarı ile yargı anlayışında da, tahsilat işlemlerine karşı açılacak davalarda da (örneğin ödeme emrine karşı açılacak davalarda) dava açma süresinin hesabında mali tatilin de dikkate alınması gerektiği yönünde oluşmuştur.
Dava açma sürelerini etkileyen bir diğer konu da adli tatildir. 20 Temmuz’da mali tatil bitmekte, duran dava açma süresi işlemeye başlamakta, ancak aynı gün, bu defa adlî tatil başlamaktadır. Adli tatil de yargılama sürelerini etkilemektedir. Peki, ikisi birleştiğinde dava açma süresi ne olur? Bu sorunun cevabını da adli tatil başladığında irdeleyeceğim. Bumin DOĞRUSÖZ
https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/mali-tatilin-dava-surelerine-etkisi/699870
