7440 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (7440 s. Af Kanunu) ile, gelir vergisi ya da kurumlar vergisi matrahlarını, gelir vergisi ya da kurumlar vergisi stopajlarını ve/veya katma değer vergilerini artırarak, yasada belirtilen süre ve şekilde ödeyen mükelleflere, artırımda bulunulan yıllar için gelir vergisi, kurumlar vergisi, katma değer vergisi ile gelir vergisi ya da kurumlar vergisi stopajı incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak bu vergi türleri için daha sonra başka bir tarhiyat yapılmaması kabul edildi.
Bunun anlamı, matrahını artırarak aftan yararlanan mükelleflerin, artırımda bulunulan vergi ve ilgili olduğu yıl/yıllar bakımından incelemeye alınmayacağı ve tarha tabi tutulmayacağı. Ancak, son dönemde bir vergi incelemesi fırtınasının kapıda olduğu dile getiriliyor.
Bunun nedeni, başvuru süresi 03.07.2023 tarihine kadar uzatılan 7440 s. Af Kanunu’na mümkün olduğu kadar fazla sayıda mükellefin mümkün olduğu kadar geniş kapsamda başvurmasını sağlamak için bir baskı mı oluşturmak, yoksa gerçekten Bayram sonrasında gelir vergisi, kurumlar vergisi, katma değer vergisi, gelir vergisi ya da kurumlar vergisi stopajı bakımından yoğun bir vergi incelemesi başlar mı?
Af kapsamındaki vergilendirme dönemleri bakımından
Gelir vergisi ve kurumlar vergisi ile katma değer vergisi, birbiriyle organik bağ içinde olan vergi türleridir. Şöyle ki; örneğin yapılan bir ticari faaliyet çerçevesinde kesilen fatura, sadece gelir vergisi ya da kurumlar vergisi matrahının saptanmasına değil, aynı zamanda katma değer vergisinin de (matrahı dahil) saptanmasına hizmet eder.
Çünkü; satılan bir malın veya hizmetin bedeli, gelir vergisi ya da kurumlar vergisi bakımından gelir/kazançtır ve bu bedel aynı zamanda katma değer vergisinin matrahıdır.
Diyelim ki, 2021 yılı bakımından kurumlar vergisi matrahını artırarak 7440 s. Af Kanunu’ndan yararlanmış olan mükellef, 2021 yılındaki 12 katma değer vergisi dönemi bakımından aftan yararlanmamış ve bu nedenle de vergi incelemesine alınmış olsun.
Tabi ki, gelir/kurumlar vergisiyle doğrudan bağlantı içinde olmayan konuları incelemek ve eleştiri konusu yapmak mümkündür. Ancak, neticede, fatura veya benzeri vesika ile ilgili her konu gelir/kurumlar vergisiyle de ilgilidir.
Aynı belgeye dayalı konunun bir vergi bakımından eleştiri konusuyken diğer vergi bakımından görmezden gelinmesi, bu bir yasaya dayalı olsa dahi, tutarsız ve adaletsizdir. Yargının, burada hukukun birliği ilkesine aykırı davranıldığını görmesi gerekir.
Tabi burada asıl tartışılması gereken konu, 7440 s. Af Kanunu’nun yarattığı şu garabettir: kurumlar vergisinde ya da gelir vergisinde matrah artışı, nasıl oluyor da katma değer vergisinde artışa yol açmıyor? İki vergi sanki birbirinden bağımsızlarmış gibi ele alınarak, farklı hukuki sonuçlar bağlanıyor?
04.07.2023 sonrası dönem bakımından
Gelir vergisinde vergilendirme dönemi 1 Ocak ile başlayıp 31 Aralık ile biten bir takvim yılı; kurumlar vergisinde ise hesap dönemidir (normal hesap dönemi 1 Ocak 31 Aralık arasındaki bir takvim yılına karşılık gelir). 7440 s. Af Kanunu ile 31.12.2022 tarihinden önceki dönemler af kapsamına alındığından, aftan yararlanan mükellefler nezdinde 04.07.2023 tarihinden itibaren gelir vergisi ve kurumlar vergisi bakımından yapılacak incelemeler, dönem içi vergi incelemesi anlamına gelecektir. Teorik olarak, vergi incelemesi vergilendirme dönemi içinde yapılabilir.
Buna bir engel yoktur. Burada, geçici gelir vergisi ve geçici kurumlar vergisi bakımından inceleme söz konusu olabilir. Ancak, bunların fazla verimli olmayacağı açıktır. Çünkü; nihai matrah ancak dönemin bitmesiyle birlikte saptanabilir. Buna karşılık, katma değer vergisinde vergilendirme dönemi, faaliyet gösterilen takvim yılının birer aylık dönemleridir.
Keza, gelir vergisi ve kurumlar vergisi stopajları bakımından vergilendirme dönemi bir ay veya üç ay şeklindedir. Dolayısıyla, katma değer vergisi ile (gelir vergisi ya da kurumlar vergisi) stopaj(ı) bakımından inceleme, biten vergilendirme dönemine ilişkin olabilecektir. Görüşümce, 04.07. sonrası dönem bakımından en makul incelemeler, bunlara ilişkin olacaktır. Prof. Dr. Funda BAŞARAN YAVAŞLAR
https://www.dunya.com/kose-yazisi/vergi-incelemeleri-kapida-mi/697171
