Tahsis talep tarihi itibariyle (emeklilik başvurusunda bulundukları tarihte) kendi sigortalılıklarından kaynaklanan prim borcu bulunmayan Bağkur’lu vatandaşlara tahsis talebinde bulundukları tarihi izleyen ay başından itibaren aylık bağlanmaktadır. Tahsis talep tarihi itibariyle prim borcu bulunan Bağkur’lu vatandaşlara ise aylıkları, bu borçlarını ödedikleri tarihi izleyen ay başından itibaren bağlanmaktadır.
Genel kural bu şekilde belirlenmiş olmakla birlikte gerek cüz’i miktarlardaki borçlar yönünden, gerek tahsis talep tarihi itibariyle borcu olmayıp aylık bağlama işlemleri sırasında ortaya çıkan borçlar yönünden, gerekse tahsis talep tarihi itibariyle vadesi geçmiş borcu olmayıp cari dönem borçlarını tahsis talep tarihinden sonra ödeyen vatandaşlar yönünden, aylık başlangıç tarihleri farklı kurallara tabi tutulmuştur.
Tahsis talep tarihi itibariyle cüz’i tutarda prim borcu bulunan Bağkur’luların aylık başlangıç tarihleri
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 57. maddesine göre Bağkur’lu vatandaşların tahsis talebinde bulundukları tarih itibariyle borçlarının, Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile belirlenen, muhasebe kayıtlarından çıkarılacak tutarlar ve tahsil edilmeyecek alacaklara ilişkin miktarın altında kalması halinde (2023 yılı için 80 sıra nolu Muhasebat Genel Tebliği ile 30 TL olarak belirlenmiştir.), bu borçlar aylık başlangıç tarihini değiştirmemektedir. Tahsis talep tarihi itibariyle 30 TL’yi aşmamak kaydıyla bu borçlar Bağkur’lu vatandaşın ilk aylığından kesilmek suretiyle tahsil edilmektedir.
Dolayısıyla 2023 yılında tahsis talebinde bulunan Bağkur’lu vatandaşların tahsis talep tarihi itibariyle ödeme vadesi geçmiş prim borçlarının 30 TL veya altında olması halinde aylıkları, tahsis talep tarihini izleyen aybaşından itibaren başlatılırken, tahsis talep tarihi itibariyle ödeme vadesi geçmiş prim borçları 30 TL’nin üzerinde olanların aylıkları bu borçlarını ödemeleri kaydıyla, yeni bir talep aranmaksızın borçlarını ödedikleri tarihi izleyen ay başından itibaren başlatılmaktadır.
Tahsis talep tarihi itibariyle prim borcu bulunmamakla birlikte aylık bağlama işlemleri sırasında prim borcu ortaya çıkan Bağkur’luların aylık başlangıç tarihleri
Yönetmeliğin Ek-9. maddesine göre tahsis talep veya ölüm tarihi itibariyle prim borcu olmamakla birlikte, tahsis talep veya ölüm tarihinden önceki sürelere ait asgari ücretin iki katı tutarına kadar prim borcu olduğu aylık bağlama işlemleri sırasında tespit edilenlerin aylık başlangıç tarihlerinde değişiklik yapılmaksızın, aylıkları tahsis talebinde bulundukları tarihi izleyen ay başından itibaren başlatılmakta, iki asgari ücrete kadar olan prim borçları da aylıklarından 1/3 oranında kesilerek tahsil edilmektedir.
İki asgari ücretin hesabında, tahsis talep tarihi itibariyle hizmet dökümünde görünmeyip aylık bağlama işlemleri sırasında ortaya çıkan genel sağlık sigortası prim borçları, 5510/Ek-5 ve Ek-6. Madde kapsamındaki sigortalılık statülerinden kaynaklanan prim borçları ile 506 sayılı Kanunun 85 ve 86. Maddesi kapsamındaki isteğe bağlı ve topluluk sigortasından kaynaklanan prim borçları dikkate alınmaktadır. Ayrıca tahsis talep tarihi itibariyle prim borcu bulunmayıp aylık bağlama işlemleri sırasında vergi kaydı veya ziraat odası kaydı bulunan süreleri ortaya çıkan vatandaşların bu sürelere ilişkin gecikme zammıyla birlikte iki asgari ücreti geçmeyen 4/b prim borçları da iki asgari ücret prim borcunun hesabında dikkate alınmaktadır.
Uygulamada, bazı kesimlerce tahsis talep tarihi itibariyle asgari ücretin 2 katına kadar (10.008 X 2 =20.016 TL) prim borcu olduğu tespit edilen vatandaşların aylıklarının da Yönetmeliğin Ek-9. maddesine göre tahsis talep tarihini izleyen ay başından itibaren başlatılacağı şeklinde bir algı olsa da, tahsis talep tarih itibariyle 30 TL’nin üzerinde borcu bulunduğu tespit edilen Bağkur’lu vatandaşların aylıkları bu borçları ödemeleri kaydıyla borçlarını ödedikleri tarihi izleyen ay başından itibaren başlatılmaktadır.
Haliyle iki asgari asgari ücrete kadar olan prim borcu, tahsis talep tarihinde mevcut olmayıp aylık bağlama işlemleri sırasında tespit edildiği takdirde aylıklar tahsis talep tarihini izleyen ay başından itibaren başlatılmaktadır.
Tahsis talep tarihi itibariyle henüz ödeme vadesi sona ermemiş borcu bulunan Bağkur’luların aylık başlangıç tarihleri
Bağkur’lu vatandaşların cari aylara ilişkin prim borçlarının ödeme süresi ilişkin olduğu ayı takip eden ayın son gününde sona ermektedir.
Örneğin 2023/Mayıs ayı prim borcunun ödeme süresi 30/6/2023 tarihinde, 2023/Haziran ayı prim borcunun ödeme süresi 31/7/2023 tarihinde sona ermektedir.
Bu bağlamda, tahsis talebinde bulundukları tarih itibariyle ödeme vadesi geçmiş prim borcu bulunmayan Bağkur’lu vatandaşların cari döneme ait prim borçlarını tahsis talep tarihinden sonra olmakla birlikte yasal süresi içinde ödemeleri kaydıyla, aylıkları tahsis talebinde bulundukları tarihi izleyen ay başından itibaren başlatılmaktadır.
Cari aylara ilişkin prim borçlarının ödeme süresi geçtikten sonra ödenmesi halinde ise borcun ödendiği tarihte tahsis talebinde bulundukları kabul edilerek, bu vatandaşların ödemenin yapıldığı tarihe kadar tahakkuk eden cari ay Bağkur primlerini de ödemeleri kaydıyla aylıkları, borçlarını ödedikleri tarihi izleyen ay başından başlatılmaktadır. Eyüp Sabri Demirci
