Aslında stopaja tabi borsadaki hisse kazançları ama stopaj oranı ‘sıfır’ olarak belirlendiğinden vergi ödenmiyor. (Menkul Kıymet Yatırım Ortaklığı -MKYO- hisse senetlerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar yüzde 10 oranında stopaja tabi. Bir yıldan daha fazla elde tutulduktan sonra MKYO paylarının satılmasından elde edilen kazançlar stopaja da tabi olmuyor.)
BORSA DIŞI HİSSELER
Borsa dışı anonim şirket (AŞ) hisse senetlerinin vergisiz satışı için en az iki yıl ortak olarak kalma koşulu var. İki yıl ortak olarak kaldıktan sonra hisse senedini devredenler ‘değer artış kazançları’ için vergi ödemiyorlar. Vergisiz olarak şirket ortaklığından çıkmak için iki yıl ortak kalmak yeterli gibi görünüyor ama aslında tek başına bu da yeterli değil. Ortak kalınan iki yıl boyunca, hisse senedinin de ortağa fiziken teslim edilmiş olması gerekiyor. Örneğin; dört yıl boyunca ortak kalınmasına rağmen eğer ilk üç yıllık ortaklık süresi boyunca şirket hisse senetleri edinilmemişse (hisse senetleri bastırılıp ortaklara üçüncü yıldan sonra teslim edilmişse) ortaklar yalnızca bir yıl boyunca hisse senetlerini elde tutmuş olurlar. Bu yüzden de; dört yıl ortak kaldıktan sonra satış yapılmış olunsa bile, (iki yıldan daha az süre hisse senetleri elde tutulduğu için) elde edilen kazanç üzerinden (yüzde 15 ila yüzde 40 oranında) gelir vergisi ödenmesi gerekiyor.
Anonim şirkete ortak olarak giren hissedarlar, şirketin ortaklar pay defterine kaydolur. Yevmiye ve kebir defterlerine de kaydolur. Ve iki yıl boyunca ortak olarak kalındığı bu defterlerden de doğrulanabilir. Ancak vergi avantajı için her durumda şirket ortağının hisse senetlerini de iki yıl boyunca elinde tutması gerekiyor.
MALİYE NASIL AÇIKLIYOR?
Malatya Vergi Dairesi Başkanlığı kısa süre önce bu konuyu açıklamış... Tek ortaklı anonim şirketini 28 Ekim 2019 tarihinde kuran girişimci, 1 Kasım 2019 iktisap tarihli geçici ilmühaber iktisap etmiş. Maliye iki yıllık sürenin hesabının, şirketin kurulduğu (ortak olunduğu) tarihten (28 Ekim) değil, geçici ilmühaberin edinildiği tarihten (1 Kasım) itibaren başlayacağını belirtmiş. (Şirket hissedarının ortak olduğu tarih ile ilmühaberi edindiği tarih arasındaki tarih birkaç gün geçmiş olsa bile...) “Söz konusu ilmühaberin iktisap tarihinden itibaren iki yıl geçmeden satılması durumunda elde edilen kazancın değer artışı kazancı olarak vergilendirileceği tabiidir” şeklinde de ayrıca vurgulanmış. (Malatya Vergi Dairesi Başkanlığı, 28 Mart 2023 tarih ve 7794 sayılı özelge) Dolayısıyla vergisiz olarak hisse senedi satmak isteyen ortaklar, şirket hisse senetlerini fiilen edinmelerinin kritik önemde olduğunu bilerek hareket etmelerinde yarar var. Anonim şirket yönetimlerinin de bu kriteri dikkate alarak ortaklığa giriş ile hisse senedi teslimi arasındaki süreyi çok kısa tutmak için ayrı bir özen göstermeleri gerekir. Malatya Vergi Dairesi Başkanlığı’na başvuran vatandaşa hisse senedi satışında KDV hesaplanmayacağı da şu şekilde belirtilmiş: “Ortaklık payını temsilen elinizde bulundurduğunuz geçici ilmuhaberlerin tarafınızca satışı işlemi ticari kazanç olarak değerlendirilemeyeceğinden KDV’nin konusuna girmemektedir.”
LİMİTED ŞİRKET ORTAKLARI
Anonim şirket ortaklarına iki yıl (hisse senetini) elde tutma süresinden sonra tanınan vergi avantajı limited şirket ortakları için geçerli değil. Limited şirket ortakları; ortaklık paylarını üç yıl ya da beş yıl sonra satmış olsalar da elde ettikleri ‘değer artış kazançları’ üzerinden gelir vergisi ödemekle yükümlüler. Ahmet Karabıyık
