Yaşadığımız deprem afeti dolayısıyla vefat edenlerden yakınlarına intikal eden mal ve haklar dolayısıyla zaten üzgün ve şok içerisindeki mirasçılarından veraset vergisi aranmasının, bürokratik vergi işlemleri ile uğraştırılmalarının hakkaniyetle bağdaşmadığını dikkate alan Kanun Koyucu, 7440 sayılı Kanunun 10. maddesinin 21. Fıkrasının ç bendi ile “Depremlerde veya bu depremlerdeki yaralanmalara bağlı olarak daha sonraki tarihlerde vefat edenlerin mirasçılarına veraset yoluyla intikal eden mallar ile vefat eden hizmet erbabının eş, çocuk, anne ve babasına işverenler tarafından 6/2/2023 ila 31/7/2023 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) yapılan yardımları veraset ve intikal vergisinden” istisna etmiştir. İstisna 6/2/2023 tarihinde Kahramanmaraş İlinde meydana gelen depremler nedeniyle mücbir sebep hali ilan edilen bütün yerleri kapsamaktadır.
Bu istisna kapsamına giren vergiyi doğuran olaylar;
- Depremlerde veya bu depremlerdeki yaralanmalara bağlı olarak daha sonraki tarihlerde vefat edenlerin mirasçılarına veraset yoluyla intikal eden mallar ile
- Depremlerde veya bu depremlerdeki yaralanmalara bağlı olarak daha sonraki tarihlerde vefat eden hizmet erbabının eş, çocuk, anne ve babasına işverenler tarafından 6/2/2023 ila 31/7/2023 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) yapılan yardımlardır.
Bu istisnanın uygulanması bakımından vefat edenin yerleşim yerinin bir önemi yoktur. Örneğin İzmir’de oturan ancak afet bölgesindeki bir banka şubesini denetlemek üzere görevlendirilmiş bir banka müfettişinin depreme bağlı olarak vefatı halinde de bu istisna uygulama alanı bulacaktır. Aynı şekilde vefat eden kişinin mirasçılarının yerleşim yerinin de istisna açısından bir önemi yoktur. Kanunun ifadesinden mal ve hakkın bulunduğu yerin de bir önemi olmadığı anlaşılmaktadır. Verdiğimiz örnekte, görev sırasında deprem bölgesinde bulunarak vefat eden banka müfettişinin eş ve çocuklarına kalan İzmir’deki dairesi ve örneğin Afyon iline kayıtlı otomobili için de veraset vergisi aranmayacaktır.
Mükelleflerin, ölümün depremden kaynaklanan nedenlere bağlı olduğuna dair ilgili kurumlardan alacakları rapor veya tevsik edici bir belge ile birlikte intikal eden malların kendilerine verilmesi/adlarına tescil edilmesi ya da devir ve ferağı talebiyle ilgili kurumlara başvurmaları durumunda veraset ve intikal vergisi aranılmaksızın işlem yapılacaktır. Bu durumda trafik sicili, tapu sicili gibi daireler, veraset vergi dairesinden intikal eden malın beyan edildiğine (ve vergisinin ödendiğine ilişkin) ilişkisiz belgesi aramayacaklardır. 7440 sayılı Kanun’un yayımı (12.3.2023) tarihinden önce bu depremler nedeniyle meydana gelen ölümler için, tutulan resmî kayıtlar esas alınacaktır.
7440 sayılı Kanun’un yayımından önce, depremler nedeniyle veya depreme bağlı olarak sonradan vefat edenlerin mirasçıları tarafından, veraset yoluyla intikal eden mallar dolayısıyla beyanname verilmiş ve bir vergi ödenmiş ise bu vergiler de müracaat halinde ret ve iade edilecektir.
Öte yandan depremlerde veya bu depremlerdeki yaralanmalara bağlı olarak daha sonraki tarihlerde vefat eden hizmet erbabının eş, çocuk, anne ve babasına vefat eden hizmet erbabının işverenleri tarafından yapılan nakdi veya ayni yardımlar, intikal olarak veraset vergisine tâbi olmakla birlikte, 7440 sayılı Kanun’la 6/2/2023 ila 31/7/2023 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) vergiden istisna edilmiştir. Örneğimizdeki banka müfettişinin eş ve çocuklarına çalıştığı banka tarafından bir yıl boyunca her ay için aylığı tutarında bir ödeme yapılmasının kararlaştırılması halinde, 31 Temmuz 2023 tarihine kadar yapılacak ödemeler her hangi bir vergiye tabi olmayacaktır. Ancak 1 Ağustos’tan sonra yapılacak ödemeler için, veraset ve intikal vergisi beyannamesi verilmesi gerekecektir. İstisnanın bu yönü için de vefat eden hizmet erbabının eş, çocuk, anne ve babasının deprem bölgesinde yerleşik olma koşulunun aranması söz konusu değildir. Bumin DOĞRUSÖZ
https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/depremlere-bagli-veraset-vergisi-istisnasi/689286
