Kahramanmaraş merkezli depremde çok sayıda bina yıkıldı ve Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adana, Adıyaman, Osmaniye, Hatay, Kilis, Malatya ve Elazığ illerinde toplam 45 binin üzerinde vatandaşımız hayatını kaybetti. Vefat edenlerin hak sahiplerine SGK tarafından belli şartlarla aylık bağlanıyor. Bunun için ilgili SGK müdürlüklerine başvurulması gerekiyor.
Ölüm sigortasında haklar
SGK tarafından sigortalılara 5510 sayılı Kanun’la getirilen birçok önemli hak bulunmaktadır. Sigortalının vefatı halinde de eş ve çocuklarına bazı şartlar sağlandığında aylık bağlanmaktadır. Ölüm sigortasından sağlanan haklar;
a) Ölüm aylığı bağlanması,
b) Ölüm toptan ödemesi yapılması,
c) Aylık almakta olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi ve
d) Cenaze ödeneği verilmesidir.
5510 sayılı Kanun’a göre yetim çocuklara ölüm sigortası kapsamından ölüm aylığına bağlanabilmesi için iki koşulun sağlamış olması gerekir.
Bu koşulların birincisi vefat eden sigortalının emekli olması veya emekli değilse sağlığında belirli bir süre prim ödemesinin olmasıdır.
İkinci koşul ise yetim çocuğun hak sahibi niteliğini taşımasıdır.
Dul yetim aylığı
Vefat eden sigortalı eğer emekli değilse SGK 'ya ödenmiş en az 1800 gün prim ödemesinin olması gerekir. Ancak Vefat edenin sigorta statüsü 4/a yani eski adıyla SSK ise 1800 gün prim olmasa bile her türlü borçlanma hariç en az 5 yıl sigortalılık süresi içinde 900 gün prim ödemesi varsa yine ölüm aylığı alma hakkı oluşmaktadır.
Sigortalının ölüm tarihi 1.10.2008 öncesi ve sigorta statüsü SSK ise 5 yıl sigorta 900 gün prim borçlanma ile de tamamlanabilir.
Vefat eden sigortalı Bağ-Kur'lu ise ödenmesi gereken prim ölüm tarihine göre farklılık gösterir. Ölüm -04.10.2000 öncesi veya -8.8.2001-1.8.2003 arası ise 1080 gün prim, ölüm -04.10.2000-7.8.2001 arası veya -02.8.2003-30.9.2008 arası ise 1800 gün prim ödenmiş olması gerekir.
Vefat eden sigortalı Emekli Sandığı kapsamında ise en az 3600 gün prim ödenmiş olması şarttır. Ancak 5510 sayılı Kanun’da yapılan bir düzenlemeyle 1800 gün prim ödemesi olan yetim çocuklara da 15.10.2008 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanmaya başlanmıştır.
5510 sayılı Kanun’a göre sigortalının bekâr veya boşanmış ya da dul kalmış veya sonradan bu duruma düşmüş olan, sigortalı çalışması bulunmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir ya da aylık almayan kız çocukları, yaşına bakılmaksızın ölüm aylığı alabilir.
Erkek çocuklar ise 18 yaşına kadar ölüm aylığı almakla birlikte ortaöğrenim görmesi halinde 20, yükseköğrenim görmesi halinde 25 yaşına kadar ölüm aylığı alabilir.
Malul erkek ve kadın çocuklar ise yaşına ve medeni durumuna bakılmaksızın sigortalı çalışması bulunmaması ve kendi sigortalılığı nedeniyle gelir ya da aylık almaması şartıyla ölüm aylığı almaya hak kazanır.
Öğrenim gören çocukların daha önceleri SSK'lı çalışmaları halinde aylığı kesilmekte iken 2018 yılında 7103 sayılı Kanun’la yapılan düzenleme sonrası 2018/Nisan ayından sonra hak sahibi çocuklardan 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların, 5510 sayılı Kanun’un 4 / (a) bendi (SSK) kapsamında sigortalı sayılmaları, bunlara aylık bağlanmasına engel oluşturmaz. Ancak çocuğun Bağ-Kur ya da 4/c sigortalısı olması halinde öğrenim görse dahi ölüm aylığı kesilir.
Vefat eden sigortalı Emekli Sandığı emeklisi iken veya Emekli Sandığı kapsamında çalışmakta iken ölmüş ise kız çocukları yaşına bakılmaksızın memur olmaması ve bekâr veya boşanmış ya da dul kalmış olması şartıyla ölüm aylığı alabilir. Yani Emekli Sandığı emeklisi olanın kız çocuğu, 4/c hariç sigortalı çalışsa da 4/c hariç emekli olsa da yetim aylığı alma hakkına sahiptir.
Emekli Sandığı kapsamından emekli olan veya bu kapsamda sigortalı iken Vefat eden sigortalının erkek çocuğuna 18 yaşına kadar ölüm aylığı ödenir. Ancak erkek çocuklar, ortaöğrenim görmesi halinde 20, yükseköğrenim görmesi halinde 25 yaşına kadar yetim aylığı almak hakkına sahiptir. Erkek çocuk malul ise geçimini sağlayacak geliri bulunmaması halinde yaş şartı aranmaksızın yetim aylığını almayı sürdürür.
Hem anneden hem de babadan aylık hakkı doğuyor ise anne ve baba emekli sandığı kapsamında ise sadece bir aylık ödenir. Anne ve babadan birisi Emekli Sandığı diğeri SSK veya Bağ-Kur kapsamında ise iki yetim aylığı da tam olarak ödenir. Anne ve babanın sigorta statülerinin ikisi de SSK veya ikisi de Bağ-Kur yahut biri SSK diğeri de Bağ-Kur ise bu durumda iki aylıktan yüksek olanı tam düşük olanı ise yarım olarak ödenir.
Sigortalı tarafından evlât edinilmiş, tanınmış veya soy bağı düzeltilmiş veya babalığı hükme bağlanmış çocukları ile sigortalının ölümünden sonra doğan çocukları, bağlanacak aylıktan aynı esaslara göre yararlanır. Hak sahiplerine bağlanacak aylıkların toplamı sigortalıya ait aylığın tutarını geçemez. Bu sınırın aşılmaması için gerekirse hak sahiplerinin aylıklarından orantılı olarak indirimler yapılır.
Depremde hayatını kaybeden tüm vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, ailesi ve yakınlarına başsağlığı ve sabırlar diliyorum. Resul KURT
https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/depremzede-dul-ve-yetimlere-olum-ayligi-baglanmasi/684974
