Öncelikle veraset ilamı (Mirasçılık Belgesi) hakkında Adalet Bakanlığı’nın (Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü) yazısından bahsedelim.
OHAL ilan edilen illerde bulunan veya yaşanan deprem felaketi nedeniyle OHAL ilan edilen illerden ayrılmak zorunda kalanlar, diğer illerdeki sulh hukuk mahkemeleri veya noterliklerden de mirasçılık belgesini alabilecekler. Cumhuriyet Başsavcılıkları ve Türkiye Noterler Birliği Başkanlığı’na dağıtılmak üzere 24 Şubat 2023 tarihli olarak düzenlendi bu yazı.
Afette yakınını kaybeden vatandaşlarımızdan; Veraset ve İntikal Vergisi (VİV) istenmemesi için Meclis’te yasal düzenleme yapılması da bekleniyor. Ayrıca; deprem bölgesinde yer alan çalışanlara, işverenlerinin yapacağı 50 bin liraya kadar tutardaki nakdi yardımlar için yasal düzenleme ile vergi istisnası tanınması da bekleniyor.
MART AYINDA KİMLER BEYANNAME VERECEK?
Şahsen gelir elde eden milyonlarca vergi mükellefi mart ayında (yıllık) gelir vergisi beyannamesi vermekle yükümlü. Gelir türlerine göre beyanname verme kriterlerine aşağıda yer verdik. Beyanname verilirken; verginin hesaplanması sırasında vatandaşın ödeyeceği vergiye etki edecek istisna, gider ve indirimler gibi diğer kritik noktaları da yine gelir türlerine göre mart ayı içerisinde ayrıntılarıyla ele alacağız.
- KİRA GELİRİ ELDE EDENLER
2022’de elde edilen konut kira gelirleri için beyan sınırı yıllık 9 bin 500 lira. Bu istisna tutarını aşan konut kira gelirlerinin martta yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekiyor. 2022 yılı işyeri kira gelirleri için beyan sınırı yıllık brüt (stopaj dahil) 70 bin lira.
- ÇALIŞANLAR
2022 yılı boyunca; 880 bin lirayı aşan ücret geliri elde eden çalışanlar (tek işverenden bu gelirlerini elde etmiş olsalar da) mart ayında beyanname vermek zorunda.
Birden fazla işverenden ücret alıp, 2022 yılı içinde elde ettiği toplam ücret tutarı 880 bin lirayı geçenler de beyanname vermek zorunda. 2022 yılı içinde birden fazla işverenden ücret almış çalışanlar; herhangi bir ücreti seçerek (hariç tutarak) diğer ücretlerinin toplamının 70 bin lirayı aşıp aşmadığını kontrol edecek. Eğer aştığını görürse, hariç tutulan ücret de dâhil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamının yine beyan edilmesi gerekiyor.
- GAYRİMENKUL SATIŞ KAZANÇLARI
Arsa, işyeri, konut vb. gayrimenkulünü; alım tarihinin üzerinden 5 yıl geçtikten sonra satanlar için gelir vergisi ödenmesi gerekmiyor. 5 yıl içinde satış yapılıp kazanç elde edildiyse; istisna (25 bin lira) ve enflasyon farkı da dikkate alındıktan sonra oluşan kazanç için vergi hesaplaması yapılıyor.
- FENOMENLERİN SOSYAL MEDYA GELİRLERİ
Youtube, Facebook, Instagram ve Twitter üzerinden reklam ve benzeri gelir elde edenlerin 880 bin liraya kadar gelirleri vergiden istisna. Fenomenler; banka hesaplarına gelen paralardan kesilen yüzde 15 oranındaki stopaj dışında vergi ödememiş oluyorlar. 880 bin liranın üzerinde gelir elde edenler ise mart ayında beyanname vermek zorunda. Beyanname üzerinde hesaplanan vergiden, bankanın kestiği vergiler düşülebilecek.
- HİSSE SATIŞ KAZANÇLARI
Borsa İstanbul’da hisse alım satımından kazanç elde edenler için beyanname verme-vergi ödeme yükümlülüğü bulunmuyor. Borsa dışı anonim şirketler içinse hisse senetlerinin iki yıl elde bulunup bulunmadığına bakılacak. Eğer hisse seneti ediniminden sonra iki yıl geçmiş ve sonrasında hisse satışından kazanç elde edilmişse beyanname verme-vergi ödeme yükümlülüğü bulunmuyor. İki yıl veya daha fazla süre ile ortak olarak kaldıkları limited şirket paylarını satan hissedarların ise elde ettikleri kazanç üzerinden vergi ödemeleri gerekiyor.
- ŞİRKET HİSSEDARLARI
Geçen yıl hissedarı olduğu şirketten elde ettiği brüt kar paylarının yarısı 70 bin lirayı geçen ortakların beyanname vermesi gerekiyor. Şirketler ortaklarına kâr dağıtırken yüzde 10 oranında da Maliye’ye stopaj-vergi ödüyorlar. Şirketlerin geçen yıl dağıttıkları kar üzerinden ödedikleri vergiyi, şirket hissedarları bu yıl beyannamelerinde mahsup edebilecekler. Eğer şirketin ödediği stopaj tutarı, beyannamedeki hesaplanan vergiden daha yüksek çıkıyorsa aradaki fark hissedara vergi iadesi olarak ödenecek.
- FAİZ GELİRLERİ
Yurtiçi bankalardaki mevduat hesaplarından, repo hesaplarından elde edilen faiz gelirleri için ne kadar faiz geliri elde edilmiş olursa olsun beyanname verilmesi gerekmiyor. Yurtdışı faiz gelirlerinde stopaj olmadığından 3 bin 800 lirayı aşan faiz gelirlerinin beyan edilmesi gerekiyor. Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirlerinin de beyanı şart.Eurobondlardan elde edilen faiz gelirlerinin beyanı için güncel sınır (2022 gelirleri için) 70 bin lira. Ahmet Karabıyık
