31 Aralık 2019 tarihli ve 5. Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 2019-32/56 sayılı Tebliğ ile yeni bir düzenleme yapılarak, gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedellerin en az %80’inin bir bankaya satılmasına ilişkin zorunluluk kaldırılmıştır. Ancak bedellerin yurda getirilme süresi ile ilgili zorunluluk devam etmektedir.

Anılan düzenlemelere göre;
- Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedeller, ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilecek veya getirilecektir. Bedellerin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemeyecektir. Ancak, 2019-32/56 sayılı Tebliğin yürürlüğe girdiği 31.12.2019 tarihinden itibaren, söz konusu bedellerin en az %80’inin bir bankaya satılması zorunluluğu kaldırılmıştır. Keza, anılan tebliğin geçici 1. maddesindeki düzenleme uyarınca; 31.12.2019 tarihi itibariyle açık bulunan ihracat hesapları için, bu tebliğin ihracatçı lehine olan hükümleri uygulanacağından, anılan ihracat bedellerinin de en az %80’inin bir bankaya satılması zorunluluğu yoktur.

- İhracat işlemlerine ait sözleşmelerde bedellerin tahsili için fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günden fazla vade öngörülmesi durumunda, bedellerin vade bitiminden itibaren 90 gün içinde yurda getirilmesi zorunludur. (Öngörülen vadenin tespiti için ihracatçının yazılı beyanıyla birlikte vade içeren sözleşmenin ya da vadeyi tevsik niteliğini haiz proforma fatura veya poliçenin aracı bankaya ibrazı zorunludur.)

- İhracat işlemlerine ilişkin bedeller aşağıdaki ödeme şekillerinden birine göre yurda getirilebilir:

a) Akreditifli Ödeme,
b) Vesaik Mukabili Ödeme,
c) Mal Mukabili Ödeme,
d) Kabul Kredili Akreditifli Ödeme,
e) Kabul Kredili Vesaik Mukabili Ödeme,
f) Kabul Kredili Mal Mukabili Ödeme,
g) Peşin Ödeme.
h) Banka Ödeme Yükümlülüğü (BPO)

- İhracat bedellerinin beyan edilen Türk parası veya döviz üzerinden yurda getirilmesi esastır. Ancak, döviz üzerinden yapılacağı beyan edilen ihracat karşılığında farklı bir döviz cinsinin veya Türk parası üzerinden yapılacağı beyan edilen ihracat karşılığında döviz getirilmesi mümkündür.

- İhracat bedelinin yolcu beraberinde efektif olarak yurda getirilmesi halinde gümrük idarelerine beyan edilmesi zorunludur.

- Serbest bölgelere yapılan ihracat işlemleri de bu düzenlemeler kapsamındadır.

- İran ve Suriye’ye yapılan ihracat işlemleriyle ilgili olarak 2018-32/48 sayılı Tebliğin 3 üncü maddesinin birinci fıkrası uygulanmaz. Dolayısıyla, anılan ülkelere yapılan ihracat işlemlerine ilişkin bedellerin fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde yurda getirilmesi zorunluğu yoktur.

- Hizmet ihracatı, transit ticaret, Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan satış, Türkiye’de ikamet etmeyenlere KDV hesaplanarak yapılan satış ve mikro ihracat(Mikro İhracat; posta yolu ve hızlı kargo taşımacılığı kapsamında gönderilen bazı mallara ilişkin ihracatlardır) işlemlerinde bedellerin tamamının tasarrufu serbesttir.

Anılan düzenlemelerde yer alan diğer hususlar da şöyledir:

Özelliği olan ihracat

1) Yurt dışına müteahhit firmalarca yapılacak ihracatın bedelinin 365 gün içinde yurda getirilmesi zorunludur.
2) Konsinye yoluyla yapılacak ihracatta bedellerin kesin satışı müteakip; uluslararası fuar, sergi ve haftalara bedelli olarak satılmak üzere gönderilen malların bedellerinin ise gönderildikleri fuar, sergi veya haftanın bitimini müteakip 180 gün içinde yurda getirilmesi zorunludur.
3) İlgili mevzuat hükümlerine göre yurt dışına geçici ihracı yapılan malların verilen süre veya ek süre içinde yurda getirilmemesi veya bu süreler içerisinde satılması halinde satış bedelinin süre bitiminden veya kesin satış tarihinden itibaren 90 gün içinde yurda getirilmesi zorunludur.
4) Yürürlükteki İhracat Rejimi ve Finansal Kiralama (leasing) Mevzuatı çerçevesinde kredili veya kiralama yoluyla yapılan ihracatta, ihracat bedelinin kredili satış veya kiralama sözleşmesinde belirlenen vade tarihlerini izleyen 90 gün içinde yurda getirilmesi zorunludur.

Yukarıda sayılan “özelliği olan ihracatlar”da da 31.12.2019 tarihinden itibaren, söz konusu bedellerin en az % 80’inin bir bankaya satılması zorunluluğu kaldırılmıştır. Keza, anılan Tebliğin geçici 1. maddesindeki düzenleme uyarınca; 31.12.2019 tarihi itibariyle açık bulunan ihracat hesapları için, bu Tebliğin ihracatçı lehine olan hükümleri uygulanacağından, anılan ihracat bedellerinin de en az % 80’inin bir bankaya satılması zorunluluğu yoktur.

Peşin döviz

1) Peşin döviz karşılığında ihracatın 24 ay içinde gerçekleştirilmesi zorunludur. Dâhilde İşleme İzin Belgesi ve Vergi, Resim ve Harç İstisna Belgesi kapsamında ihracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerle ilgili olarak sağlanan peşin dövizlerin kullanım süresi belge süresi (ek süreler dahil) kadardır.

2) Tamamı tek seferde iade edilmeyen veya süresi içinde ihracatı gerçekleştirilemeyen peşin dövizler prefinansman hükümlerine tabi olur. Prefinansman hükümlerine tabi hale gelen peşin dövizlerin, ihracat taahhüt sürelerinin ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde uzatılması halinde, alıcının muvafakat etmesi kaydıyla kullanım süreleri de verilen ek süre kadar uzatılmış sayılır. Akif Akarca/Dr. Mehmet Şafak

https://www.dunya.com/kose-yazisi/ihracat-doviz-bedellerinin-bozdurulma-zorunlulugu-kalkti/460161