I.GİRİŞ

20.02.2019 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 24 Seri No.lu KDV Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile KDV İadesi Ön Kontrol Raporuna Dayalı İade Uygulaması hayata geçirilmiştir.

Uygulama ile KDV İade sürecinin tamamının sonuçlanması beklenmeden, YMM KDV İadesi Tasdik Raporunun Vergi Dairesine ibrazından sonra oluşturulan KDV İadesi Ön Kontrol Raporuna göre, iade talebinin olumsuzluk tespit edilmeyen kısmının %50'si Ön Kontrol Raporunun oluşturulmasından itibaren on iş günü içinde mükellefe iade edilmektedir. Yazımızda KDV İadesi Ön Kontrol Raporuna Dayalı İade Uygulamasının şartları, işleyişi, uygulama kapsamında oluşan Kontrol Raporu segmentleri ve uygulamadan yararlanacak mükelleflerin dikkat etmesi gereken hususlara yer verilecektir.

II. KDV İADESİ ÖN KONTROL RAPORU UYGULAMA KAPSAMI VE İŞLEYİŞİ

A-KDV İadesi Ön Kontrol Raporu Uygulama Kapsamı:

Uygulama, iade hakkı doğuran işlem için Maliye Bakanlığınca belirlenen asgari sınırı aşan ve Yeminli Mali Müşavir Raporuyla talep edilebilen nakden iadelerde geçerli olmaktadır.

Uygulamadan faydalanacak mükelleflerin aşağıda sayılan şartları sağlaması gerekmektedir.

-En az 24 dönem (vergilendirme dönemi 3 aylık olanlar için en az 8 dönem) KDV beyannamesi vermiş olması,
-Daha önce en az üç döneme ilişkin iade talebinin sonuçlanmış olması,
-Kendisi, ortakları, ortaklıkları ve kanuni temsilcilerinin;
-Özel esaslara tabi olmaması,
-Hazine ve Maliye Bakanlığının ilgili birimlerince yapılan değerlendirme ve analizler sonucunda bireysel olarak veya organize bir şekilde sahte belge düzenleme tespiti nedeniyle incelemeye sevk edilmemiş olması,
-Hazine ve Maliye Bakanlığının ilgili birimlerince iade taleplerinin riskli iade kapsamında incelemeye sevk edilmemiş olması,
-KDVGUT IV/A-6. bölümünün birinci paragrafının (iv) ayrımı ve üçüncü paragrafı kapsamında iade taleplerinin incelemeye sevk edilmemiş olması (Teminat veya YMM raporu karşılığı iade talep edilmesine karşın vergi dairelerinin yapacakları kontrollerde tespit edilen eksiklik veya olumsuzlukların mevzuata uygun şekilde düzeltilmemesi halinde incelemeye sevki).

Uygulama ile, YMM KDV İadesi Tasdik Raporunun Vergi Dairesine ibrazından sonra KDV İade sürecinin tamamının sonuçlanması beklenmeden KDV İadesi Ön Kontrol Raporuna göre iade talebinin olumsuzluk tespit edilmeyen kısmının %50'si KDV İadesi Ön Kontrol Raporunun oluşturulmasından itibaren on iş günü içinde mükellefe iade edilmektedir.

Kapsama 01.01.2019 tarihinden itibaren yapılan işlemler girmektedir. 2018 yılında gerçekleşen ve mevzuat gereği 2019 yılı beyannamesi ile iade talebi yapılan yıllık indirimli orana tabi işlemler (beyanname kodu: 439), yatırım teşvik belgesi kapsamındaki asgari 500 milyon TL tutarında sabit yatırım öngörülen büyük yatırımlara ilişkin inşaat işleri (beyanname kodu: 440), imalat sanayiine yönelik yatırım teşvik belgesi kapsamındaki inşaat işleri (beyanname kodu: 442) uygulama kapsamına girmemektedir.

HİS ve İTUS sahibi mükelleflerin bu uygulamadan yararlanması mümkündür. Ancak bu uygulamadan faydalanmak için başvuran mükelleflerin KDV İadesi Ön Kontrol Raporuna göre iade edilecek/edilen tutardan sonra kalan iade tutarına ilişkin olarak HİS, İTUS, ATU ve teminat karşılığı iade uygulamalarından faydalanmaları mümkün değildir. HİS, İTUS, ATU ve teminat karşılığı iade talep ettikten sonra bu iade taleplerinden vazgeçilerek aynı iade talebi için bu uygulamadan faydalanılması da mümkün değildir.

B-KDV İadesi Ön Kontrol Raporu Uygulama İşleyişi:

Bir önceki bölümde belirtilen şartları sağlayan mükelleflerin iade talepleri, standart iade talep dilekçesi ve YMM KDV İadesi Tasdik Raporu ile KDV Genel Uygulama Tebliğinin ilgili bölümlerinde iade taleplerine ilişkin aranan belgelerin tamamının Vergi Dairesine ibraz edilmesi kaydıyla KDVİRA sistemi tarafından sorgulanır. Sorgulama sonucunda üretilen KDV İadesi Ön Kontrol Raporuna göre iade talebinin olumsuzluk tespit edilmeyen kısmının %50'si, KDV İadesi Ön Kontrol Raporunun oluşturulmasından itibaren on iş günü içinde mükellefe iade edilir.

KDV İadesi Ön Kontrol Raporuna göre olumsuzluk tespit edilen durumların, iade talep listelerinin pasife çekilerek veri girişi düzeltilmesi veya düzeltme beyannamesi verilmesi gibi durumlarda, ön kontrol raporu tekrar çalıştırılarak bloke tutulacak kısım tekrar belirlenebilmektedir. Ön kontrol raporunda bulunan olumsuzluklar için mükellefler tarafından mevzuata uygun izahat verilmesi durumunda da Vergi Dairesi tarafından sistem üzerinde geri bildirim işlemi yapılarak bloke tutulacak kısmın azaltılması ve iade edilecek tutarın tekrar hesaplanması söz konusu olmaktadır.

KDV İadesi Ön Kontrol Raporuna göre iade yapılmasını müteakip, iade talebinin tamamına yönelik olarak KDVİRA sistemi tarafından üretilen KDV İadesi Kontrol Raporuna ilişkin kontroller, YMM KDV İadesi Tasdik Raporuna ilişkin kontroller ile Vergi Dairesince yapılması gereken diğer kontroller genel usul ve esaslar çerçevesinde yapılır.  Mükellefin kalan iade tutarı bu kontrol ve değerlendirmeler sonucuna göre yerine getirilir.

KDV İadesi Ön Kontrol Raporu Uygulamasının işleyişiyle ilgili örneklere ilerleyen bölümlerde yer verilecektir.

C-KDV İadesi Ön Kontrol Raporu Segmentleri:

KDV İadesi Ön Kontrol Raporu segmentleri 3 ana başlıkta değerlendirilmektedir.

1-Ön Koşul Segmentleri 
2-Tutarlılık Analizi Segmentleri 
3-İade Edilebilecek Tutar Analizi Segmentleri

Aşağıdaki bölümlerde ilgili segmentlerin kapsamı ve bu segmentlerde sorgulanan kriterlerle ilgili açıklamalar yapılacaktır.

1-Ön Koşul Segmentleri:

Ön Koşul Segmentleri ile KDV Genel Uygulama Tebliği IV/A-4.2 KDV İadesi Ön Kontrol Raporuna dayalı iade uygulaması bölümünde yer alan ve uygulamadan yararlanılması için taşınması gereken koşullara yönelik kontroller yapılmaktadır. Bu kontroller sırasında başarısız bir segment ortaya çıkıyorsa mükellefin iade talebi sistem tarafından reddedilmektedir. Başarısız segmentle ilgili durumların ortadan kalkması halinde tekrar iade talep edilmesi gerekmektedir. Ortadan kalkma durumu yoksa diğer iade yöntemleri kullanılabilecektir.

Ön koşul segmentleri için Vergi Dairesi tarafından yapılacak başlıca kontrolleri şöyle sıralayabiliriz.

-İade talebiyle ilgili YMM KDV İade Tasdik Sözleşmesinin yapılmış olması ve YMM KDV İade Tasdik Raporunun Vergi Dairesine ibraz edilmiş olması,

-KDV iadesi Ön Kontrol Raporuna Dayalı İade Uygulamasından faydalanılmak istenilen iade dönemi için daha önce HİS, İTUS, ATU ve teminat karşılığı iade talebinde bulunulmamış olmaması,

-KDV İadesi Ön Kontrol Raporuna Dayalı İade Uygulamasına ilişkin nakden iade talep dilekçesinin verilmesi (Dilekçede Ön Kontrol Raporuna Dayalı İade Uygulamasından faydalanılmak istendiğinin işaretlenmiş olması gerekir),

-İade dönemi (dahil) öncesindeki dönemler için en az 24 dönem (vergilendirme dönemi 3 aylık olanlar için en az 8 dönem) 1 No.lu KDV beyannamesinin verilmiş olması (Bu koşulda dönem, en son mükellefiyet tesisi tarihinden itibaren hesaplanmaktadır. Mükellefiyetin aralıksız en az 24 aydır devam ediyor olması ve beyannamelerinin de eksiksiz verilmiş olması gerekmektedir. Mükellefin başka bir vergi dairesine nakil gitmesi veya nevi değişikliği bu sürenin hesabında dikkate alınmaktadır).

-Zamanaşımı süresi içinde, en az üç vergilendirme dönemine ilişkin iade talebinin tamamlanmış olması (Bu koşulda, beyannamede yer alan iade tutarı değil mükellefin dilekçede bildirdiği tutar esas alınmaktadır. Dilekçede talep edilen tutarın (tenzil/bloke tutarı hariç) mahsuben/nakden iade işleminin gerçekleştirilmiş (muhasebe işlem fişinin onaylanması) olması gerekmektedir).

-Kendisi, ortakları, ortaklıkları ve kanuni temsilcilerinin;
Özel esaslara tabi olmaması, Hazine ve Maliye Bakanlığının ilgili birimlerince yapılan değerlendirme ve analizler sonucunda bireysel olarak veya organize bir şekilde sahte belge düzenleme tespiti nedeniyle incelemeye sevk edilmemiş olması, Hazine ve Maliye Bakanlığının ilgili birimlerince iade taleplerinin riskli iade kapsamında incelemeye sevk edilmemiş olması gerekmektedir.

2-Tutarlılık Analizi Segmentleri:

Tutarlılık analizi segmentleri ile İnternet Vergi Dairesine yüklenen iade talep listelerinin mükellefin KDV1 beyannamesiyle uyumlu olup olmadığı ve iade talep eden mükellefin herhangi bir incelemeye sevk durumunun olup olmadığı kontrol edilmektedir.

Bu aşamadaki segmentlerde olumsuzluk tespit edilirse KDV İadesi Ön Kontrol Raporunun üçüncü bölümü olan İade Edilebilecek Tutar Analizi Segmentleri çalışmamaktadır. Bu segmentlerde ortaya çıkan olumsuzlukların düzeltilerek  (listelerin pasife çekilip düzeltilmesi,  düzeltme beyannamesi verilmesi vs) iade talebinin yeniden analize tutulması veya olumsuzluk bulunan segmentlere mükellefin mevzuata uygun bir açıklaması bulunması hallerinde Vergi Dairesi tarafından geri bildirim yapılarak analiz işlemleri tamamlanabilmektedir.

Tutarlılık analizi segmentleri için Vergi Dairesi tarafından yapılacak başlıca kontrolleri şöyle sıralayabiliriz.

-Tutarlılık Analizi 1:  KDV Beyannamesi ile Satış Fatura Listesi Tutar Kontrolü
-Tutarlılık Analizi 2: İndirilecek KDV Listesi ile Beyannamedeki Yurt İçi Alımlara İlişkin, İthalde Ödenen ve Sorumlu Sıfatıyla Beyan Edilen KDV toplamının Kontrolü
-Tutarlılık Analizi 3: KDV Beyannamesi ile GÇB Tutar Kontrolü
-Tutarlılık Analizi 4: İhraç Kayıtlı Satış Faturası Listesi ile KDV Beyannamesindeki İhraç Kaydıyla Teslimlere Ait Hesaplanan KDV Tutarı Kontrolü
-Tutarlılık Analizi 5: İndirimli Orana Tabi İşlemlerde KDV Beyannamesi, Hesaplama Tablosu ve Satış Faturası Listesi Bedellerinin Uyumlu Olup Olmadığının Kontrolü
-Tutarlılık Analizi 6: Geçici 17. Madde Kapsamındaki Teslimlere İlişkin Satış Faturası Listesi ile KDV Beyannamesindeki Dahilde İşleme veya Geçici Kabul Rejimleri Kapsamındaki KDV Tutarı Kontrolü
-Tutarlılık Analizi 7: İade talep eden mükellefin KDVGUT IV/A-6. bölümünün birinci paragrafının (iv) ayrımı ve üçüncü paragrafı kapsamında iade taleplerinin incelemeye sevk edilmemiş olması (Teminat veya YMM raporu karşılığı iade talep edilmesine karşın vergi dairelerinin yapacakları kontrollerde tespit edilen eksiklik veya olumsuzlukların mevzuata uygun şekilde düzeltilmemesi halinde incelemeye sevki)

3-İade Edilebilecek Tutar Analizi Segmentleri:

İade Edilebilecek Tutar Analizi Segmentinde, Ön Kontrol Raporuna Dayalı İade Uygulaması kapsamında mükelleflere iade edilebilecek tutarın hesaplanması ve bu hesaplamaya yönelik kontroller gerçekleştirilmektedir. Bu segment kapsamındaki en önemli husus sadece yüklenilen KDV listesi -bünyeye giren KDV- üzerinden kontrollerin yapılması, indirilecek KDV listesi üzerinden bir kontrol yapılmamasıdır. Başarısız listelenen segmentlere ilişkin bloke edilecek KDV hesaplamasında yüklenilen KDV listesinde bulunan faturaların bünyeye giren KDV tutarları dikkate alınmaktadır.

Ön Kontrol Raporuna göre başarısız olan segmentler için İnternet Vergi Dairesine yüklenen listeler üzerinde bilgi güncellemesi yapılması, beyanname düzeltilmesi ve/veya başarısız listelenen segment için mükellef tarafından mevzuata uygun izahat yapılması sonrasında, başarısız bulunan segmentlere ilişkin hesaplanan KDV tutarları toplanıp, mükellefin iade talep dilekçesi ile talep ettiği iade tutarından düşüldükten sonra kalan tutarın %50'sinin iadesi, Ön Kontrol Raporuna Dayalı İade Uygulaması kapsamında yapılabilecektir.

İade Edilebilecek Tutar Analizi Segmentleri için Vergi Dairesi tarafından yapılacak başlıca kontrolleri şöyle sıralayabiliriz.

-İade Edilebilecek Tutar Analizi 1: Azami İade Edilebilecek Tutar Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 2: Alt Mükelleflerin Fatura Beyan Tutarlılığı Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 3: Alt Mükelleflerin Faturalarının Belge Basım Bilgileri Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 4: Yüklenilen KDV Listesi Mükerrer Fatura Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 5: Yüklenilen KDV Listesi ile İade Edilmesi Gereken KDV Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 6: İhracatçı Mükellefin İade Dönemindeki İhraç Kayıtlı Alımlarının Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 7: E-Fatura Kapsamındaki Mükelleflerin Fatura Bilgileri Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 8: Tam Tasdik Sözleşmesi Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 9: Kısmi Tevkifat Kapsamında Tevkif Edilen KDV Tutarının Beyan Edilip Edilmediği ile Tevkifatlı Satış Faturası Listesinde Bildirilen Tevkif Edilen KDV Toplamı ve KDV Beyanı Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 10: Yüklenilen KDV Listesi ile İndirilecek KDV Listesi Karşılaştırması ve İade Döneminden Sonraki Tarihe Ait Belge Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 11: İhraç Kayıtlı Satış Faturası Listesindeki GÇB/İhracatçı Firma Uyumu ve İhracatın 3 Ay İçinde Gerçekleşme Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 12: İhraç Kayıtlı Satış Faturaları ile Geçici 17. Madde Kapsamındaki Satış Faturalarının İhracatçı Firma ve/veya DİİB sahibi Firmanın Listelerinde Yer Alıp Almadığının Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 13: Mükellefin İndirilecek ve/veya Yüklenilen KDV Listesinde Yer Alan Faturaların İhraç Kayıtlı/ Geçici 17. Madde Kapsamındaki Teslimlerde Bulunan Mükelleflerin Satış Faturası Listelerinde Yer Alıp Almadığının Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 14: İndirimli Orana Tabi İşlemlerde, Düzeltme Beyannamesi ile İade Talebinde Bulunup Bulunmadığı veya iade Tutarını Arttırıp Arttırmadığı Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 15: Geçici 17. Madde Kapsamındaki Teslimlere ilişkin Satış Fatura Listesinde Bildirdiği DİİB'lerin Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 16: Geçici 17. Madde Kapsamındaki Teslimlere İlişkin Satış Faturası Listesindeki GÇB-İhracatçı Firma Uyumu ve İhracatın Gerçekleşme Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 17: KDV Kanunu 11/1-b Maddesi Kapsamında İade Limit Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 18: Doğrudan Mal veya Hizmet Temin Ettikleri Mükelleflerin Sahte Belge Düzenleme Raporu ve Tespiti Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 19: Doğrudan Mal veya Hizmet Temin Ettikleri Mükelleflerin Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenleme Raporu ve Tespiti Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 20: Doğrudan Mal veya Hizmet Temin Ettikleri Mükelleflerin Diğer Olumsuz Tespitleri Kontrolü
-İade Edilebilecek Tutar Analizi 21: Doğrudan Mal veya Hizmet Temin Ettikleri Mükelleflerin Vergi İncelemesine Sevk Edilme Durumu Kontrolü

D-Örnek Uygulama:

KDV İadesi Ön Kontrol Raporuna ilişkin olarak aşağıdaki tabloda 4 farklı örnek başvuruya yer verilmiştir.

III-DEĞERLENDİRME

KDV İadesi Ön Kontrol Raporuna Dayalı İade Uygulaması 01.01.2019’dan sonra yapılan işlemlere uygulanmak üzere yürürlüğe girmiştir. Uygulama ile, YMM KDV İadesi Tasdik Raporunun Vergi Dairesine ibrazından sonra KDV İade sürecinin tamamının sonuçlanması beklenmeden, KDV İadesi Ön Kontrol Raporuna göre iade talebinin olumsuzluk tespit edilmeyen kısmının %50'si, KDV İadesi Ön Kontrol Raporunun oluşturulmasından itibaren on iş günü içinde mükellefe iade edilmektedir. Mükellefin kalan iade tutarı Vergi Dairesince yapılması gereken kontrollerin tamamlanmasının ardından ödenmektedir.

Uygulamanın avantajı, mükelleflerin nakit iade taleplerinde teminat göstermeden ve iade talebine ilişkin tüm kontroller tamamlanmadan iade alacağının bir kısmının mükellefe ödenmesidir.

Genel olarak KDV iadesi süreçlerine baktığımızda; İdare tarafından bu uygulamanın hayata geçirilmesinden önce, teminat kapsamında iade talepleri ile mükelleflerin KDV İadelerinin daha hızlı ve belli şartlar sağlandığında (indirimli teminat uygulama sistemi, artırımlı teminat uygulaması) avantajlı olarak almalarına yönelik düzenlemeler yapılmıştır. Mükellefler teminat karşılığı nakden iadelerini başvuru sırasında Vergi Dairesinin değerlendirmesine istinaden almakta, teminat çözümünü genel olarak YMM KDV İadesi Tasdik Raporuyla yapmaktadırlar. Böylelikle nakit iade almak için KDV İadesi Tasdik Raporunun hazırlanarak Vergi Dairesine teslim edilmesi beklenmemektedir. YMM KDV İadesi Tasdik Raporunun hazırlanması sırasında (denetim, karşıt inceleme) geçen süreler toplam iade sürecinin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Bu açıdan baktığımızda iade alacağı için teminat gösterebilen mükelleflerin KDV İadesi Tasdik Raporunun hazırlanmasını bekleyerek Ön Kontrol Raporuna Dayalı İade Uygulamasını tercih etmeleri pek mümkün gözükmemektedir.
Uygulamanın sadece YMM raporuyla yapılan nakden iade taleplerini kapsaması ve YMM raporu Vergi Dairesine verildikten sonra KDV İadesi Ön Kontrol Raporu sonucuna göre kısmen iade imkanı sağlamasından etki alanının sınırlı olacağını ve iade alacağı için teminat gösteremeyen mükelleflerin uygulamadan daha yaygın olarak faydalanacağını söyleyebiliriz.Ömer Demir  https://www.verginet.net