Yapımı tamamlanan bina inşaatlarında yeterli işçilik bildiriminde bulunulmuş olup olmadığına yönelik yapılan araştırma işleminde Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 111. maddesine göre;
- Başladığı yıl içinde bitirilmiş olan inşaatlarda o yıl için tespit edilen maliyet bedeli,
- Başladığı yıldan sonraki yıllarda bitirilmiş inşaatlarda ise bitirildiği yıldan önceki yıla ait birim maliyet bedeli esas alınmaktadır.
Ancak birim maliyet bedelleri her yıl bir defa belirlenirken 2022 yılında farklı tarihlerde üç ayrı birim maliyet bedeli açıklanmıştır. Haliyle yapımına 2023 yılından önce başlanılıp 2023 yılında tamamlanan bina inşaatlarında esas alınacak maliyet bedeli, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin mevcut hükümlerine göre belirlenememektedir.
Bu bakımdan yapımına 2023 yılından önce başlanılıp 1/1/2023 tarihinden sonra bitirilen bina inşaatları için esas alınacak birim maliyet bedelindeki belirsizlik nedeniyle, inşaatını tamamlayıp ilişiksizlik belgesi başvurusunda bulunan müteahhitlere ilişiksizlik belgesi verilemediğinden, bu müteahhitler SGK tarafından çıkartılacak Yönetmelik değişikliğini beklemektedir.
2022 yılında olduğu gibi 2023 ve sonrasında da yıl içinde birden fazla birim maliyet belirlenebileceği dikkate alınarak bina inşaatlarında esas alınacak birim maliyetlerle ilgili yapılacak Yönetmelik değişikliğinde,
- Başladığı yılda bitirilen inşaatlarda, başlayıp bittiği tarihler arasında geçerli olan birim maliyet bedellerinin ortalaması,
- Başladığı yıldan sonraki yılda bitirilen inşaatlarda, başladığı tarih ile aynı yılın sonuna kadar geçerli olan birim maliyet bedellerinin ortalaması,
- Yapımı birden fazla yıl süren inşaatlarda ise bitirildiği yıldan önceki yılda geçerli olan birim maliyet bedellerinin ortalaması
Esas alınabilir mesela.
Başka bir yöntem de belirlenebilir elbet.
Ancak her ne olursa olsun bina inşaatlarında esas alınacak birim maliyetle ilgili Yönetmelik değişiklikleri yapılırken, asgari işçilik uygulamasının Kurumun önemli bir gelir kaynağı olduğu, bu uygulamanın sigortalıların tamamını kayıt altına alarak SGK bildirimlerini eksiksiz yapan, buna rağmen Kurumca yapılan hesaplama sonrasında fark prim ödemek zorunda bırakıldığını iddia eden işverenlerin öteden beri yakınmalarına neden olduğu ve evvelce asgari işçilik uygulamasının kaldırılması yönünde çok ciddi girişimlerde bulunulduğu da göz önünde bulundurulmalıdır. Dolayısıyla yapımı tanımlanan bina inşaatları için esas alınacak maliyet bedeli konusunda yapılacak Yönetmelik değişikliğinde, yapı müteahhitlerini de zor durumda bırakmayacak, hakkaniyete uygun bir yöntem belirlenmelidir.
Aksi halde 2022 yılındaki uygulamaya benzer şekilde, yapımına başlanılan tarihe hiç bakılmaksızın inşaatın bitirildiği tarihteki birim maliyetlerinin esas alınması gibi bir yöntem değişikliği, sancılı sonuçlara nedenlere olabilecektir, benden söylemesi.
İDARİ PARA CEZASI BORÇLARININ BORCU YOKTUR YAZILARINA VE PRİM TEŞVİKLERİNE ETKİSİ
Sistemde alt işverenlerimizden birinin İPC borcu görünüyor. Bu borç asıl işverenlik olarak borcu yoktur yazısı almamıza veya prim teşviklerinden yararlanmamıza engel olur mu? Berkan Y.
Sosyal güvenlik mevzuatına göre idari para cezaları tebliğle tahakkuk eder ve tebliğ tarihinden itibaren 15 günlük süre içinde ödenir veya aynı süre içinde SGK’ya itiraz edilir. Alt işverenlerin SGK’ya olan prim ve idari para cezası borçlarından dolayı da asıl işverenler müşterek ve müteselsil sorumlu tutulmuşlardır. Haliyle alt işverenlere ait olmakla birlikte tebliğ edilmiş idari para cezası borçları, asıl işverenlerce gerek borcu yoktur yazılarının alınmasına, gerekse sigorta prim teşviklerinden yararlanılmasına engel teşkil edebilmektedir.
Şöyle ki, e-Borcu Yoktur uygulamalarında alt işverenlere veya aslı işverene tebliğ edilmiş idari para cezası borçları ödeme vadesinin geçip geçmediği üzerinde durulmaksızın “Borcu Yoktur” yazılarının alınması sırasında dikkate alınmaktadır. Dolayısıyla alt işverenlerden herhangi birine veya asıl işverene tebliğ edilmiş bir idari para cezası varsa, tebliğ tarihi ilgili memur tarafından sisteme girildikten sonra, ödeme vadesinin geçip geçmediği üzerinde durulmaksızın e-Borcu Yoktur uygulamasından borcu yoktur şeklinde yazı alınması mümkün değildir.
Muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin teşvik kanun numarası seçilerek düzenlenmesi sırasında ise idari para cezasının 15 günlük ödeme vadesi geçip geçmediğine bakılmaktadır. İdari para cezasının, 15 günlük ödeme süresi geçmemiş ise MUHSGK’nın teşvik kanun numarası seçilerek düzenlenmesine izin verilmektedir. İdari para cezalarının 15 günlük ödeme süresinin geçmiş olması halinde ise muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin teşvikli olarak düzenlenebilmesi için tebliğ edilen idari para cezasının ödenmesi gerekiyor.
Buna karşın henüz tebliğ edilmemiş idari para cezası borçları müfredat kartında borç olarak gösterilse de gerek borcu yoktur yazılarının alınması sırasında, gerekse muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin teşvik kanun numarası seçilerek düzenlenmesi sırasında hesaplamaya dahil edilmemektedir. Eyüp Sabri Demirci
