Ticari hayatta mükelleflerin vergi dairelerine mükellefiyet tesis ettirmeden önce çeşitli harcamalar yapmaları, mal, hizmet veya demirbaş satın almaları mümkündür. Bu harcamalar, şirketin kuruluş işlemleri ile ilgili olabileceği gibi, başlanılacak faaliyetle de ilgili olabilir. Ancak vergi mükellefleri için uygulamada sıkça karşılaşılan ve tereddüt edilen konulardan birisi de, işe başlamadan önce satın/devir alınan demirbaşlar ile stok/ticari malların fatura bedellerinin gider olarak kaydedilip kaydedilemeyeceği hususu ile bu nitelikteki faturalarda yer alan katma değer vergilerinin indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususudur.
Vergi Usul Kanunu’nda mükellefiyet tesis ettirilmeden önce başlanılacak faaliyetle ilgili olarak yapılan mal ve hizmet alımlarının ne şekilde işleme tabi tutulacağı, kayıtlara nasıl alınacağı konusunda özel bir düzenleme bulunmamaktadır.
Ancak yazımızın önceki bölümünde açıklandığı üzere, mükellefiyet tesis ettirilmeden önce, ticari faaliyete ilişkin olarak satın alınan emtia ve demirbaş faturaları ile diğer harcama faturalarının, işe başlanılmasını müteakip, Vergi Usul Kanunu’nun 219. maddesinde yer alan süreler içerisinde, yasal defterlere kaydedilmesi halinde, bu tutarların gelir vergisi ve kurumlar vergisi açısından gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması mümkündür. Yine bu nitelikteki harcamalara ilişkin katma değer vergisinin, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 29. maddesi çerçevesinde indirim konusu yapılması mümkündür.
Faaliyet konusuyla ilgili olmak kaydıyla, işe başlamadan önce yapılan harcamaların gider olarak kabul edileceğine ve bu harcamalara ilişkin katma değer vergisinin indirilebileceğine ilişkin değerlendirme ve yaklaşımlar, vergi kanunlarımızın temel mantığıyla da tutarlıdır. Aksi bir düşünce ya da yaklaşım, mükelleflerin işe başlanılmadan önce faaliyet konusuyla ilgili mal ve hizmet satın alamayacakları yönünde bir durum oluşturacaktır. Bu durum ise, ticari yaşam kurallarına ve hayatın olağan akışına aykırı olacaktır.
Mehmet YÜCEL*
E-Yaklaşım / Ocak 2023 / Sayı: 361
