Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) olarak adlandırılan kesimle ilgili yapılacak düzenlemelerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Vedat Bilgin’in açıklamaları sonrasında 8/9/1999 tarihinden önce işe girmiş sigortalılara yönelik yapılmasına bir sürpriz olmazsa artık neredeyse kesin gözüyle bakılıyor.
Buna karşın EYT’lilerle ilgili prim gün sayısı koşulundaki şartların nasıl olacağı, haliyle 2022 yılı rakamlarıyla borçlanma yapmak isteyen vatandaşların ne kadar süreyle borçlanma yapmaları gerektiği yönündeki soruların cevabı ise henüz netleşmemiştir.
Askerlik vazifesini ilk işe giriş tarihinden önce yapmış sigortalıların askerlikte geçen süreleri için veya ilk sigortalılıkları staj kapsamında başlayan kadın sigortalıların staj başlangıç tarihinden sonra yapmış oldukları doğumlar nedeniyle çalışamadıkları iki yıllık süre için borçlanma başvurusunda bulunarak tahakkuk edecek borçlarını tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri halinde, işe giriş tarihleri mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde borçlandıkları süre kadar geriye götürülmektedir.
Bu borçlanmalar dışında, ilk işe giriş tarihinden önceki sürelerde
-Doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirilen doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,
-Avukatlık stajında geçen süreler,
-Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri,
-1416 sayılı Kanuna göre yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait kısmı için yapılacak borçlanmalar da ilk işe giriş tarihini borçlanılan süre kadar geri çekmektedir.
Dolayısıyla yukarıda belirtilen ve işe giriş tarihinden önceki süreler için yapılacak borçlanmalar sonrası ilk işe giriş tarihi 8/9/1999 öncesine gelen vatandaşlar, mevcut yasal düzenlemelere göre EYT’li olabilmektedir.
BORÇLANMALARDA EYT’LİLER İÇİN ŞARTLAR DEĞİŞECEK Mİ?
İlk defa 8/9/1999 sonrasında sigortalı olmasına rağmen borçlanma yapmak suretiyle ilk sigortalılık tarihini 8/9/1999 tarihine çekmek, böylece EYT kapsamına girmek isteyen vatandaşlar, Sayın Bakanın “borçlanmaların sigortalılık başlangıç tarihini öne çekmeyeceği, sadece prim ödeme gün sayılarını tamamlayacağına” yönelik açıklaması sonrası “acaba borçlanma yapsam mı, yapmasam mı” şeklinde ikilem de kalmışlardır.
Sayın Bakanın borçlanmayla ilgili açıklamasının ardından, bu açıklamaların hatalı olduğunu düşünenler kadar, bu yönde yapılacak yasal düzenlemelerle EYT’li olunmasının önüne geçilmek istenildiğini düşünenler de var.
Bana göre ilk işe giriş tarihinden önceki süreler için borçlanma yapılmış ise borçlanma sonrası kişi ister EYT kapsamına giriyor olsun, isterse olmasın borçlandığı süre kadar sigortalılığı geriye götürülmelidir. Yani EYT’lilerle ilgili yapılacak yasal düzenleme sonrasında borçlanma işlemlerinde mevcut uygulamaya aynı şekilde devam edilmelidir.
BORÇLANILACAK SÜRE NE KADAR OLACAK?
EYT yasası borçlanma yapacak süresi bulunan ve borçlanma yaparak emekli olmayı düşünen SSK’lı vatandaşların takıldıkları bir diğer nokta ise eksik sürelerini 5.000 prim gününe tamamlayarak mı borçlanma yapmaları gerektiği, yoksa mevcut yasada yer alan kademeli geçiş tablosundaki 5000 ila 5975 arasında değişen prim gününe tamamlayarak mı?
Esasen doğum borçlanması veya askerlik borçlanması yapmak isteyen vatandaşların e-Devlet üzerinden başvuruda bulunmalarında bir sorun yok. Birkaç dakikada başvurularını yapabilirler. Sorun, yukarıda da izah ettiğim üzere bu vatandaşların ne kadar süreyle borçlanma yapmaları gerektiğini bilmemelerinden kaynaklanıyor. SGK Müdürlüklerine başvurduklarında oradan da bir cevap bulamıyorlar, çünkü sorunun cevabını düzenleyen EYT’lilerle ilgili yasa maddesi henüz ortada olmadığından SGK personeli de cevap veremiyor.
31/12/2022 TARİHİNE KADAR BORÇLANMA BAŞVURUSUNDA BULUNMAKTA FAYDA VAR
EYT ile ilgili yasal düzenlemelerin aralık ayı içinde Meclise sunulacağı belirtiliyor. Haliyle yasal düzenlemeler ortaya çıktıktan sonra vatandaşın borçlanma yapacağı süreyi öğrenip 31/12/2022 tarihine kadar borçlanma başvurusunda bulunması gerekiyor. 1/1/2023 tarihinden sonra da başvuruda bulunabilirler elbet. Ancak borçlanma kapsamında ödenecek tutar başvuru tarihindeki asgari ücrete endeksli olduğundan, 31/12/2022 tarihine kadar borçlanma başvurusunda bulunmak, 1/1/2023 tarihinden sonra başvuruda bulunmaya göre çok daha avantajlı olacaktır.
Bu bakımdan EYT’lilerle ilgili yasanın kabulünün ardından, vatandaşın öncelikle ne kadar süreyle borçlanma yapması gerektiğini 31/12/2022 tarihine kadar SGK Müdürlüklerine başvurup öğrenmesi ve aynı süre içinde başvurusunu yapması gerekiyor.
Yasa tasarısı Meclise gönderildikten sonra bu kapsamdaki vatandaşların borçlanma yapacakları sürelerini öğrenip borçlanma başvurularını 31/12/2022 tarihine kadar yetiştirmeleri mümkün mü derseniz, biraz zor gibi gözüküyor. Bu yüzden SGK Müdürlüklerindeki yaşanacak yoğunluğu hep birlikte yaşayıp göreceğiz. O açıdan tüm bu yaşanacakları dikkate aldığımızda ya yasa tasarısının bir an evvel Meclise gönderilmesi ya da sayın Bakanın EYT şartları ve borçlanmalarla ilgili kamuoyunu aydınlatmasında yarar bulunmaktadır. Eyüp Sabri Demirci
https://www.karar.com/yazarlar/eyup-sabri-demirci/borclanmalarla-eytli-olunur-mu-1594923
