GİRİŞ

05.12.2019 tarihinde TBMM'de kabul edilen ve 07.12.2019 tarihinde Resmî Gazete'de yayınlanan 7194 sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile binek otomobillere ait giderler için belirli kısıtlamalar getirilmiştir.

Mezkûr Kanun'un 13. maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ("GVK")'nun "İndirilecek Giderler" başlıklı 40. maddesinin 1. fıkrasının 1, 5 ve 7 numaralı bentlerine çeşitli hükümler eklenmiştir. Yeni eklenen hükümlerin ise 01.01.2020 tarihinden itibaren yürürlüğe gireceği ifade edilmiş olup GVK'da yapılan bu düzenlemelere ilişkin açıklamalar 311 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile yapılmıştır. Mükelleflerin aktiflerinde yer alan binek otomobiller için amortismana esas bedelden daha fazla tutar üzerinden amortisman ayırmaları halinde, genel hükümlere göre ayrılan amortisman tutarı ile amortismana esas bedel üzerinden ayrılan amortisman tutarı arasındaki fark, kanunen kabul edilmeyen gider sayılarak, o yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi kazancına ilave edilecektir. Söz konusu binek otomobillerinin mükellefler tarafından satışı halinde ise ilgili yıllarda amortisman ayırma aşamasında kanunen kabul edilmeyen gider olarak kazanca ilave olunan tutarların toplamı mükelleflerce vergiye tabi olmayan gelir olarak dikkate alınacak ve bu tutar, gelir veya kurumlar beyannamesinde "Diğer İndirimler" satırında gösterilmek suretiyle kazanç üzerinden indirim konusu yapılabilecektir.

BİNEK OTOMOBİL İKTİSABININ KANUN ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

2021 yılında binek otomobillerinin iktisabında, ÖTV ve KDV toplamının 2021 yılı için en fazla 150.000,00 TL'ye kadarlık kısmı ticari veya mesleki kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. Belirlenen tutarı aşan kısmın ise kanunen kabul edilmeyen gider olarak muhasebe kayıtlarına intikal ettirilmesi gerekmektedir.

ÖTV ve KDV hariç aracın ilk iktisap bedeli 2021 yılı için 170.000,00 TL'yi, söz konusu vergilerin gider yazılmayıp maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde amortismana tabi tutarı 320.000,00 TL'yi aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmının gelir ve kurumlar vergisi açısından safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabileceğini belirtmek isteriz.

07.12.2019 TARİHİNDEN ÖNCE İKTİSAP EDİLEN BİNEK OTOMOBİLLER

Binek otomobillere ilişkin gider olarak dikkate alınabilecek amortismana esas bedelin tespitinde, binek otomobilin iktisap edildiği tarihte yürürlükte olan tutar dikkate alınacaktır. Bu durumda söz konusu binek otomobil için ayrılacak amortisman bedelinde kısıtlama uygulanmayacaktır.

Söz konusu uygulama, 01.01.2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere yürürlüğe girdiği tarih (07.12.2019) itibarıyla dikkate alınacaktır.

07.12.2019 TARİHİNDEN SONRA İKTİSAP EDİLEN BİNEK OTOMOBİLLER

Satın alınan binek otomobil için ÖTV ve KDV toplamının en fazla 150.000,00 TL ye kadar olan kısmı gider olarak yazılabilecektir. Öte yandan söz konusu binek otomobilin ÖTV ve KDV hariç ilk iktisap bedelinin 170.000,00 TL'ye kadar olan kısmı veya ÖTV ve KDV tutarları ilk iktisap bedeline dahil edilerek 320.000,00 TL ye kadar olan kısmının amortisman yoluyla gider yazılabileceğini belirtmek isteriz.

Söz konusu uygulamaya ilişkin aşağıdaki örnekle belirtmek gerekirse;

XX A.Ş., ticari işletmesinde kullanmak üzere 01.01.2021 tarihinde bir adet binek otomobil satın almıştır. Otomobilin safi değeri 400.000 TL, KDV ve ÖTV tutarı 600.000 TL, alış bedeli toplam 1.000.000 TL olup, mükellef tarafından binek otomobilin iktisabı esnasında ödenen vergiler tercihen binek otomobilin maliyetine dâhil edilmiştir.

XX A.Ş., tarafından 2021 yılında iktisap edilen binek otomobil için ayrılan amortismanın en fazla 320.000 TL'ye isabet eden kısmı safi kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir. Buna göre mükellefin yıllar itibarıyla kazancın tespitinde gider olarak dikkate alabileceği amortisman bedelleri aşağıdaki gibidir:

Yıllık amortisman tutarı 200.000,00 TL (1.000.000 TL %20), kanun kapsamında gider olarak dikkate alınacak amortisman gideri 64.000,00 TL (320.000 TL x %20), KKEG olarak dikkate alınacak amortisman tutarı 136.000,00 TL (200.000-64.000) şeklinde muhasebe kayıtlarına intikal ettirilecektir.

Amortisman muhasebe kaydı (Amortismanın yıl sonunda ayrıldığını varsayalım.)

1. Yıl (sonraki yıllar da dönem sonu atılacak kayıt)

BİNEK OTOMOBİL SATIŞINDA DİĞER İNDİRİM HAKKI

Yukarıdaki örnekte beş yıl boyunca amortisman uygulanan aracın itfa olduğunu ve 31.12.2025 tarihinde 800.000 TL'ye satıldığını varsayalım.

Satış kaydı aşağıdaki gibi olacaktır. (Satış kaydında KDV ihmal edilmiştir.)

Yukarıda yer verilen örnekte görüleceği üzere itfa süresi dolan binek aracın satışından kaynaklı olarak 800.000 TL kâr elde edilmektedir.

311 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği'nin "Binek otomobillere ilişkin amortisman giderleri" başlığının 3. bendinde "Mükelleflerin aktiflerinde yer alan binek otomobiller için amortismana esas bedelden daha fazla tutar üzerinden amortisman ayırmaları halinde, genel hükümlere göre ayrılan amortisman tutarı ile amortismana esas bedel üzerinden ayrılan amortisman tutarı arasındaki fark, kanunen kabul edilmeyen gider sayılarak, o yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi kazancına ilave edilecektir. Söz konusu binek otomobillerinin mükellefler tarafından satışı halinde ise ilgili yıllarda amortisman ayırma aşamasında kanunen kabul edilmeyen gider olarak kazanca ilave olunan tutarların toplamı mükelleflerce vergiye tabi olmayan gelir olarak dikkate alınacak ve bu tutar, gelir veya kurumlar beyannamesinde "Diğer İndirimler" satırında gösterilmek suretiyle kazanç üzerinden indirim konusu yapılabilecektir."¹ hükmü yer almaktadır.

Dolayısıyla aracın 31.12.2025 tarihinde satılması durumunda, bu kapsamda kayıtlara alınan kanunen kabul edilmeyen giderlerin toplam tutarı olan 680.000 TL'nin geçici veya kurumlar vergisi beyannamesinin "Kazancın Bulunması Halinde İndirilecek İstisna ve İndirimler" bölümünün "450 Kod Diğer İndirimler" sütununda ayrıca gösterilmek suretiyle kazanç üzerinden indirim konusu yapılabileceğini belirtmek isteriz.

SONUÇ

Yapılan düzenleme öncesi uygulamada işletme aktifine kayıtlı olup kazancın elde edilmesinde kullanılan binek otomobillerin amortisman başta olmak üzere bütün giderleri (motorlu taşıtlar vergisi hariç) kazancın tespitinde gider olarak kabul edilmekteydi. Mükelleflerin 07.12.2019 tarihi itibarıyla iktisap ettiği binek otomobiller için müteakip dönemlerde uygulayacağı gider kısıtlaması ve söz konusu binek otomobilin satışının gerçekleşmesi halinde ilgili dönemde amortisman yoluyla gider olarak dikkate alamadığı tutarları indirim konusu yapılabileceği hüküm altına alınmış oldu.

Bu durumda mükelleflerin iktisap ettiği binek otomobillere ait oluşturacağı muhasebe kayıtlarında kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alacağı amortisman tutarlarını binek otomobile ilişkin alt hesaplarda takip etmesini önermekte olup binek otomobilin olası satışında kanunen kabul edilmeyen gider tutarının kazançtan indirim yapılamasında kolaylık sağlayacağını belirtmek isteriz. 2 Ara 2021

https://www.mondaq.com/turkey/sales-taxes-vat-gst/1138160/binek-otomobil-gider-kisitlamasi-sonrasi-binek-otomobil-sati351inda-vergi-uygulamasi