Uygulamada bazı firmalar, düzenlenmesi zorunlu olan e-fatura yerine sehven e-arşiv fatura düzenledikleri görülmektedir. Böyle bir durumda her iki tarafa da özel usulsüzlük cezası kesilerek tebliğ edildiği görülmektedir. Esasen olayın idare tarafından daha başta e-arşiv fatura düzenlemesi sırasında Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yazılım sistemi veya faturayı düzenleyen firmanın entegratörü tarafından bu duruma müdahale edilmesi teknik olarak daha doğru olacaktır. [1]
E-Fatura mükelleflerine e-Arşiv fatura düzenlemesi yasal bir zorunluluk değil tebliğ ile düzenlenmiştir. Yasal zorunluluk olan uygulama e-Fatura ve e-Arşiv mükelleflerine e-Fatura ve e-Arşiv mükellefi olan birinin Kâğıt fatura düzenlemesidir. Kanunda e Arşiv fatura veya e-Fatura tanımı yerine açıkça elektronik ortamda düzenlenen belgeler kavramına yer verildiğinden, fatura tanımının kanundan bir tane olduğundan özel usulsüzlük cezasının uygulanmasını yasal olarak doğru bulmamaktayız.
Bilindiği üzere 213 sayılı Kanunun mükerrer 242. maddesiyle, e-Fatura kullanımına ilişkin zorunluluk belirleme konusunda bakanlığa usul ve esasları belirlemeye yetkili verilmiştir. Zorunluluğa aykırı davranılması halinde, (elektronik ortamda düzenlenmeyen faturanın hiç düzenlenmemiş varsayılması yönünde) düzenleyici ve ceza öngören işlem tesisine imkân veren bir yetki hususunda hüküm bulunmamaktadır.
E-Fatura uygulamasına dâhil olan mükelleflerin; birbirlerine e-Arşiv fatura düzenlemelerinden bahisle uygulanan Özel Usulsüzlük Cezalarının; Vergi Usul Kanununun 353 üncü maddesinin 1.2. paragraflarında belirtilmeyen, kanun hükmüne uygun olmayan, suç ve cezai hükmün oluşmadığı davranıştan, mükelleflerin cezalandırılmasının hukuki ve adil olmadığını düşünmekteyiz. Önceki bölümlerde yapmış olduğumuz açıklamalar ile vergi ve cezanın yasallık ve adil olması ilkeleri çerçevesinde güncel yargı kararlarını da dikkate alarak mali idarenin de görüşünü gözden geçirerek mükelleflerinin bu konudaki mağduriyetlerinin giderilmesi Türkiye Cumhuriyeti Devleti anayasasının vergi ve cezaların yasallığı ilkesi adına önemli bir kazanım olacaktır.[2]
Sonuç olarak, alıcı firmanın bilgisi haricinde satıcı firma tarafından e-fatura düzenlenmesi gerekmekte iken, bunun yerine sehven e-arşiv fatura düzenleyen satıcı adına bu işlem için söz konusu belgede yazılı meblağın %10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesilmesi yerine sadece standart bir tutar üzerinden ceza kesilmesi hukuka uyarlı olacaktır. Özellikle KDV iade listelerinin vergi dairelerine verilmesi sırasında vergi daireleri tarafından yapılan ön kontrollerde bu gibi durumlar, iade listesi üzerinde tesadüf edilmektedir. Konuyla ilgili kesilen cezalar vergi yargısına intikal etmiştir. Vergi yargısının konuyla ilgili kararları merakla beklenilmektedir.
[1] Bkz: Çakmakçı Ali, 2020/109 “E-fatura Yerine E-arşiv Fatura Düzenlenmesi” This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
[2] Altaş M. Bahadır, “E-fatura yerine E-arşiv Fatura Özel Usulsüzlük Cezası”, www.gaziantepymmmo.org.tr
01.09.2022
Mehmet Faruk Aksu
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
İzmir SMMM Odası E. Disiplin Kurulu Üyesi
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
