Türkiye’de kurulu şirketlerin yurt dışında bulunan şirketlere iştirak etmeleri ve bunun sonunda iştirak ettiği hisselerin satışından doğan kazançlar belli şartları sağlarlarsa istisnadır. Kurumlar vergisi açısından vergi dışı bırakılacaktır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5.maddesinin birinci fıkrasının c bendi hükmü gereğince; Kazancın elde edildiği tarih itibarıyla aralıksız en az bir yıl süreyle nakit varlıklar dışında kalan aktif toplamının % 75 veya daha fazlası, kanunî veya iş merkezi Türkiye’de bulunmayan anonim veya limited şirket niteliğindeki şirketlerin her birinin sermayesine en az % 10 oranında iştirakten oluşan tam mükellefiyete tâbi anonim şirketlerin, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan yurt dışı iştirak hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kurum kazançları.
İştirak satışından doğan kazancın istisna olabilmesi için;
- Yurt dışı iştiraklerinin anonim veya limited şirket niteliğinde olması ve bu iştiraklerin Türkiye’de tam mükellef olmamaları gerekmektedir.
- Yurt dışı iştirak kazancının elde edildiği tarih itibarıyla; aralıksız olarak en az bir yıl süreyle nakit varlıklar dışında kalan aktif toplamının %75 veya daha fazlasının yurt dışı iştirak hisselerinden oluşması ve yurt dışı iştiraklerinin her birinin sermayesine en az %10 oranında iştirak etmesi gerekmektedir.
- Satışa konu iştirak hisselerini, elden çıkarma tarihi itibarıyla en az iki tam yıl (730 gün) süreyle aktifinde tutmuş olması gerekmektedir.
- Dolayısıyla, anonim şirketin nakit varlıklar dışındaki aktif toplamının %75’i veya daha fazlasının, en az bir yıl süreyle yurt dışı iştiraklerinden oluşması gerektiği gibi, anonim şirketin aktifinin %75’ini veya daha fazlasını oluşturan yurt dışı iştiraklerin her birinin sermayesine, en az bir yıl süreyle, en az %10 oranında iştirak edilmesi gerekecektir.
- Nakit ve benzeri varlıklar olarak şirketin kasasında (100) veya bankada (102) bulunan nakit varlıklar, şirket tarafından alınan çekler (101) altın Devlet tahvili Hazine bonosu (112) Toplu Konut İdaresince çıkarılan veya İMKB’de işlem gören hisse senetleri (110) tahvil ve bonoların (111) anlaşılması gerekmektedir.
Örnek:
Türkiye’de tam mükellef olan (A) A.Ş.’nin 13/1/2016 tarihi itibarıyla üç tam yıldır aktifinde bulunan ve aralıksız olarak en az bir yıl süreyle nakit varlıklar dışındaki aktif toplamının %80’i tam mükellef olmayan (B), (C) ve (D) anonim veya limited şirket mahiyetindeki şirketlere iştirakten oluşmaktadır. Söz konusu yurt dışı iştiraklerinin bilançoda görülen kayıtlı değeri 400.000.- TL, nakit varlıklar dışındaki aktif toplamı ise 500.000.- TL’dir. (A) A.Ş.’nin bu şirketlerin sermayesine iştirak payları da aşağıdaki gibidir:
(B) Şirketinin sermayesi 500.000.- TL, (A) A.Ş.’nin sermaye payı 250.000.- TL (%50),
(C) Şirketinin sermayesi 200.000.- TL, (A) A.Ş.’nin sermaye payı 100.000.- TL (%50),
(D) Şirketinin sermayesi 1.000.000.- TL, (A) A.Ş.’nin sermaye payı 50.000.- TL’dir. (%5)
Bu takdirde, (A) A.Ş.’nin (D) Şirketindeki sermaye payı %5 olduğundan ve bu iştirak payı dışındaki iştiraklerin (A) A.Ş.’nin nakit varlıklar dışındaki aktif toplamına oranı [(250.000+100.000) /500.000=] %70 olacağından, bu kurum istisna uygulaması için gereken şartları taşımamaktadır. Bu nedenle, yurt dışı iştirak hisselerinin satışından elde edilecek kazançlar istisnadan yararlanamayacaktır.
Şayet, (A) A.Ş.’nin (D) Şirketi dışında kalan diğer şirketlere iştirak etmesi nedeniyle, nakit varlıklar dışındaki aktif toplamı %75 şartını taşıyor olsaydı, (D) şirketine ait iştirak hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar için de istisnadan yararlanılabilecekti.
Kadir Demirbaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Kaynak:
-5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu
- Kurumlar Vergisi Tebliği
15.08.2022
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
