Bilindiği üzere vergiye gönüllü uyumun arttırılması amacı ile 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 370 inci maddesinde “İzaha davet” uygulaması düzenlenmiştir.
1-Vergiye gönüllü uyum ne demek?
Vergiye gönüllü uyum her ne kadar çok fazla kullanılan bir ifade olsa da toplumda tam ne anlama geldiği noktasında netlik olmadığını düşündüğüm için kısa bir açıklama yapmanın faydalı olacağını düşünüyorum.
Vergiye gönüllü uyum en net ifade ile “vergi borçlularının yükümlülüklerini kendiliğinden yapması ve yaptırım olmaksızın vergilerini zamanında ödemeleri” *anlamına gelmektedir.
Bu arada bence çok önemli değil ama sadeleşme açısından “İzaha davet” yerine “açıklamaya davet” ifadesi kullanılması da özellikle genç arkadaşlar açısından durumun daha net anlaşılabilir hale getirmesi nedeni belki uyumu artırabilir.
2-Vergiye gönüllü uyumu artıracak izaha davet uygulaması nedir?
İzaha davet uygulaması; bilgi, belge, bulgu ve verilerden hareketle yapılan analizler neticesinde tespit edilen konular kapsamında, vergi ziyaına neden olma ihtimalleri bulunan mükellefler hakkında yetkili merciler tarafından yapılmış ön tespitlerle ilgili olarak aynı merciler tarafından mükelleflerden açıklama talep edilmesidir.
Basitleştirirsek; banka hareketleriniz, tapu dairesinde yaptığınız işlemler, kullandığınız krediler, adınıza düzenlenen faturalar vb. bilgi belgelerden hareket ile vergi ödemeniz gerektiği düşünülen bir konuda (eğer ödememiş iseniz) sizden açıklama talep edilmesidir.
Hesabınıza geçen yıl yurt dışından 10.000 USD gelmiş, mahiyeti nedir gibi bir izaha davet yazısı örnek olarak verilebilir.
3-İzaha Davet Uygulamasının Mükelleflere Bir Fayda Sağlıyor mu?
Öncelikle; İzaha davet uygulaması; idarenin bilgisi dahilinde olması nedeniyle pişmanlık yolunun kapandığı durumlar için getirilen mükellef lehine bir düzenlemedir.
İzaha davet uygulaması sayesinde;
- Vergi ziyaına sebebiyet vermediği anlaşılan mükelleflerin konuyla ilgili vergi incelemesine veya takdire sevk edilmesini önlemekte,
- Vergi ziyaına sebebiyet verildiği durumlarda ise belirli şartlar dahilinde indirimli ceza uygulanmak suretiyle mükellefleri daha ağır müeyyidelerden korumaktadır.
4-Hesabıma Para Geldi.Beyan etmedim. İzaha davet uygulamasına kendim başvurabilir miyim?
İzaha davet uygulaması, mükelleflerin talebi ile değil idarenin ön tespitleri ile başlatılan idari bir yoldur.
5-İzaha Davet Yazısı Geldi. Ne Yapacağım? Online Ortamda Cevap Verebilir miyim?
Kendilerine izaha davet yazısı gönderilen mükellefler, yazının tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı olarak veya ilgili komisyona sözlü olarak açıklamalarını yapabilirler.
Mükellefler yapacakları izahı, https://ivd.gib.gov.tr üzerinden giriş yaparak “İşlem Başlat” menüsünde bulunan “Vergi İşlemleri” başlığının altındaki “İzaha Davet İşlemleri” alanından elektronik olarak da yapabilirler.
6-İzaha Davet Yazısına Ne Kadar Süre içinde cevap vermem gerekli?
İzaha davet yazısı tebliğ edilen mükellefler, yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten başlayarak 30 uncu günün sonuna kadar izahta bulunabilirler.
7-İzaha Davet Yazısına Cevap vermedim. Ama Beyanname verdim olur mu?
Evet olur.30 gün içinde izah yerine geçecek beyanname vermek mümkündür.
8-İzaha Davet Yazısına Cevap Verdim. Ne kadar süre içinde bana cevap gelecek?
Süresinde yapılan izah, Ön Tespit ve İzah Değerlendirme Komisyonu tarafından en geç 45 gün içerisinde değerlendirilerek sonuca bağlanır.
9-İzah ettim. Ama açıklamam kabul edilmedi. Şimdi ne olacak?
- Komisyon tarafından izah değerlendirme sonuç yazısının tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 uncu günün sonuna kadar izahı kabul edilmeyen mükelleflerin 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 370 inci maddesinde belirtilen indirimli ceza uygulamasından yararlanabilmeleri için ön tespit konusuyla ilgili olarak izaha davet kapsamında beyanname vererek ödeme yapmaları gerekir.
- Komisyonca yeterli bulunmaması halinde alınan karar mükellefe bildirilerek ön tespit tutanağındaki tutarın beyan edilerek ödenmesi gerektiği belirtilir. Bu bildirim üzerine mükellefin, kararın tebliğ tarihten itibaren 30 gün içerisinde hiç verilmemiş olan beyannamesini vermesi veya eksik ya da hatalı beyanını düzeltmesi gerekmektedir.
- İzahı kabul edilmeyen mükellefler tarafından ön tespitte belirtilen hususlara ilişkin olarak izaha davet kapsamında beyanname verilmesi ve beyan üzerine tahakkuk edecek vergilerin de ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette uygulanacak gecikme zammı oranındaki izah zammıyla aynı sürede ödenmesi şartıyla vergi ziyaı cezası, ziyaa uğratılan vergi üzerinden %20 oranında kesilecektir.
- Yapılan izahın; ziyaa uğramış olabilecek vergi tutarını doğrular nitelikte olması veya yeterli bulunmaması ve mükellef tarafından da ön tespit konusuyla ilgili olarak beyanname verilmemiş olması halinde vergi incelemesine veya takdir komisyonuna sevk işlemleri yapılır
10- 30 Günlük Süreyi Kaçırmamak Neden Önemli?
İzaha davet uygulamasında 30 günlük izahta bulunma ve beyanname verme ve ödeme süreleri çok önemli olup, kendilerine izaha davet yazısı tebliğ edilen mükelleflerin indirimli ceza uygulamasından yararlanabilmeleri için bu süreleri geçirmeden izahta bulunma, beyanname verme ve ödeme yapmaları gerekmektedir.
11-İzaha Davet Kapsamında Verilecek Beyannamelerde Yapılacak İşlemler Nelerdir? Referans Numarası Neden Önemlidir?
İzaha davet edilen mükellefler ön tespit konusunda belirtilen konunun etkilediği tüm vergilere ilişkin olarak asgari ön tespit tutanağında belirtilen matrah veya vergi farkını kapsayacak şekilde beyanname vereceklerdir.
Ön tespit tutanağında referans numarası yer alır.
Bu numara; izaha davet yazısı, yapılan izah, izah değerlendirme sonuç yazısı ve izaha konu beyannameler arasındaki eşgüdümü sağlar.
Bu nedenle izaha davet yazısına konu olan vergiye ilişkin verilecek beyannamelerde referans numarasına yer verilmesi gerekmektedir.
Ön tespit tutanağında yer alan referans numarasının, izaha davet kapsamında, elektronik ortamda verilen beyannamenin ilgili alanına, kâğıt ortamında verilen beyannamenin ise sağ üst köşesine ayrıca yazılması gerekmektedir.
12-İndirimli Kesilen Ceza İçin Mükellefler Cezada İndirim veya Uzlaşma Talep Edebilirler mi?
Evet. 213 sayılı Kanunun 370 inci maddesinin (a) fıkrası kapsamında %20 oranında vergi ziyaı cezası kesilmesi halinde, bu ceza için, mükellefler 213 sayılı Kanunun 376 ncı maddesi kapsamında cezada indirim talep edebilirler veya tarhiyat sonrası uzlaşma başvurusunda bulunabilirler.
Söz konusu Kanunun 370 inci maddesinin (b) fıkrası kapsamında sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanma fiilinden dolayı ön tespite ilişkin yazı tebliğ edilen mükellefler ise, kesilen cezaya ilişkin tarhiyat sonrası uzlaşma başvurusunda bulunamaz ancak 213 sayılı Kanunun 376 ncı maddesi kapsamında cezada indirim talep edebilir.
13-Beyannameyi verdim. Ama 30 gün içinde ödeyemedim. Ne olacak?
213 sayılı Kanunun 370 inci maddesi kapsamında verilen beyanname üzerine tahakkuk eden vergiler ile izah zammının mükelleflerce 30 günlük süre içerisinde ödenmemesi durumunda, %20 oranında kesilmiş olan indirimli ceza, %50 oranı esas alınarak ikmal edilir ve izah zammı gecikme faizine dönüştürülür.
*Kaynak-“Vergiye Gönüllü Uyum” Konusunda Çanakkale İline Yönelik Ampirik Bir Çalışma-Yrd. Doç. Dr. Selçuk İPEK-İlknur KAYNAR
Evren Özmen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilirkişi
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
www.kooperatiflerkanunu.com
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
