"MADDE 50- 5520 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

"GEÇİCİ MADDE 15- (l) Gerçek veya tüzel kişilerce, yurt dışında bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları 31/3/2023 tarihine kadar banka veya aracı kurumlara bildirilir

• Birinci fıkra kapsamına giren varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31/3/2023 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilir. Bu takdirde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye'ye getirilme şartı aranmaksızın bu madde hükümlerinden yararlanılır.
• Bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce Türkiye'ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması hâlinde, söz konusu avansların en geç 31/3/2023 tarihine kadar defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla bu madde hükümlerinden yararlanılır.
• Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye'de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar, 31/3/2023 tarihine kadar vergi dairelerine beyan edilir.

Birinci ve dördüncü fıkra kapsamında bildirilen veya beyan edilen varlıklar 213 sayılı Kanun uyarınca defter tutan mükellefler tarafından bildirim veya beyan tarihi itibarıyla kanuni defterlere kaydedilir. Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, bu madde hükümleri uyarınca kanuni defterlerine kaydettikleri kıymetler için pasifte özel fon hesabı açarlar. Bu fon hesabı bildirim veya beyan tarihinden itibaren iki yıl geçmedikçe işletmeden çekilemez, sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılamaz, işletmenin tasfiye edilmesi halinde ise vergilendirilmez. Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler, söz konusu kıymetleri defterlerinde ayrıca gösterirler. Bu varlıklar dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaz ve bildirim veya beyan tarihinden itibaren iki yıl geçmesi koşuluyla vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilir. Gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar, bu fıkrada yer alan beyan dışındaki diğer şartlar aranmaksızın madde hükümlerinden yararlanabilirler, bunlar tarafından taşınmaz dışındaki varlıkların en geç beyan tarihi itibarıyla banka veya aracı kurumlara yatırılmak suretiyle tevsik edilmesi zorunludur.

• Dördüncü fıkra kapsamında beyan edilerek işletme kayıtlarına alınacak taşınmazların işletmeye devrine ilişkin tapuda yapılacak işlemlerden, 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca harç alınmaz, bu taşınmazların işletmeye devri 193 sayılı Kanunun mükerrer 80 inci maddesi uygulamasında elden çıkarma sayılmaz.
• Banka ve aracı kurumlar, kendilerine bildirilen varlıklara ilişkin olarak bildirim sahibinden bildirilen varlıkların değeri üzerinden 30/9/2022 tarihine kadar yapılan bildirimler için %1, 1/10/2022 tarihi ila 31/12/2022 tarihi (bu tarih dahil) arasında yapılan bildirimler için %2, 31/3/2023 tarihine kadar yapılan bildirimler için %3 oranında peşin olarak tahsil ettikleri vergiyi, bildirimi izleyen ayın onbeşinci günü akşamına kadar vergi sorumlusu sıfatıyla bir beyanname ile bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan eder ve aynı sürede öderler. Şu kadar ki vergi oranı; bildirilen varlıkların, Türkiye'deki banka ya da aracı kurumlarda açılan hesaplara transfer edildiği veya yurt dışından getirilerek bu hesaplara yatırıldığı tarihten itibaren en az bir yıl süreyle tutulması halinde %0 olarak uygulanır. Bu takdirde, banka ve aracı kurumlar tarafından bildirim esnasında tahsil edilerek vergi dairesine ödenen vergi, bildirim sahibinin ilgili vergi dairesine başvurusu üzerine iade edilir.
• Vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değeri üzerinden % 3 oranında vergi tarh edilir ve bu vergi, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenir. Bu fıkraya ve altıncı fıkraya göre ödenen vergi, hiçbir suretle gider yazılamaz ve başka bir vergiden mahsup edilemez.
• Bildirim ve beyana konu edilen varlıklarla ilgili olarak 213 sayılı Kanunun amortismanlara ilişkin hükümleri uygulanmaz. Bu varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak kabul edilmez.
• Bildirilen veya beyan edilen varlıklara isabet eden tutarlara ilişkin hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmaz. Diğer nedenlerle başlayan vergi incelemeleri ile takdir komisyonu kararları sonucu bulunan matrah farkının madde kapsamında bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti ve bildirilen veya beyan edilen varlık tutarının, bulunan matrah farkına eşit ya da fazla olması durumunda matrah farkına ilişkin tarhiyat yapılmaz. Bulunan matrah farkının, bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespitine rağmen söz konusu varlık tutarlarından büyük olması durumunda sadece aradaki fark tutar üzerinden vergi tarhiyatı yapılır. Vergi incelemesi veya takdir komisyonu kararları sonucunda bildirim veya beyana konu edilen varlıklar dışındaki nedenlerle matrah farkı tespit edilmesi durumunda, bu madde kapsamında bildirilen veya beyan edilen tutarlar, bulunan matrah farkından mahsup edilmeksizin tarhiyat yapılır.
• Birinci fıkra uyarınca bildirildiği halde, bildirilen varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye'ye getirilmemesi veya Türkiye'deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmemesi ile bildirilen veya beyan edilen tutarlara ilişkin tarh edilen vergilerin süresinde ödenmemesi ve bu maddede yer alan diğer şartların yerine getirilmemesi hallerinde dokuzuncu fıkra hükmünden yararlanılamaz. Vergi incelemesine başlanılan veya takdir komisyonuna sevk edilen tarihten sonra bu madde kapsamında yapılan bildirim ve beyanlar dolayısıyla söz konusu inceleme veya takdir komisyonu kararları sonucunda yapılacak tarhiyatlar için de dokuzuncu fıkra hükmü uygulanmaz. Tahakkuk eden verginin vadesinde ödenmemesi vergi aslının gecikme zammı ile birlikte 6183 sayılı Kanun uyarınca takip ve tahsiline engel teşkil etmez. Tahsil edilmiş olan vergiler red ve iade edilmez.

(l l) Bildirim ve beyan süresi sona erdikten sonra bildirim veya beyanlara ilişkin düzeltme yapılamaz.

• Hazine ve Maliye Bakanlığı, madde kapsamına giren varlıkların Türkiye'ye getirilmesi ve bildirimi ile işletmeye dâhil edilmelerine ilişkin hususları, bildirim ve beyana esas şekli ile maddenin uygulanmasında kullanılacak bilgi ve belgeler ile iade işlemlerine ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
• Bu maddeyi ihdas eden Kanunla, Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yapılan değişiklik hükmü, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce sermaye artırımı yapan veya ilk defa kurulan şirketler için 2022 yılı hesap dönemi dahil olmak üzere 5 hesap dönemi için uygulanır.”

GEREKÇE- Maddeyle görüşülmekte olan Kanun Teklifinin 50 nci maddesinde değişiklik yapılarak, gerçek ve tüzel kişilerce sahip olunan para, döviz, altın, hisse senedi, tahvil ve diğer menkul kıymetlerin Türkiye'ye getirilmesi suretiyle milli ekonomiye kazandırılması ve sahip olunan söz konusu kıymetlerin banka ve aracı kurumlara bildirilmek ve vergi ödenmek suretiyle kayda alınması öngörülmektedir. Ayrıca düzenleme ile gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin yurt içinde sahip oldukları varlıkları kayıt altına almaları teşvik edilmekte, gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanların ise yurt içinde sahip oldukları varlıkları için madde hükümlerinden yaralanabilmelerine imkân tanınmaktadır.

Yapılan düzenlemede ayrıca, yurt dışında bulunan bazı kurumlardan kullanılan ve kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin maddede sayılan koşullarda kredi kapatılmasında kullanılması durumu ile kanuni defterlerde kayıtlı sermaye avanslarının yurt dışında bulunan çeşitli varlıkların Türkiye'ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması durumlarında da maddeden yararlanabilecekleri hüküm altına alınmaktadır.

İşletmeler adına beyan edilerek aktife kaydedilen taşınmazların tapuda işletme adına tescil edilmesinde harç ödenmemesi ve bu taşınmazların işletmeye devri nedeniyle gerçek kişiler açısından değer artış kazancı yönünden vergilendirme yapılmaması sağlanmaktadır.

Diğer taraftan madde kapsamında uygulama esasları da düzenlenmekte olup, maddede sayılan varlıkların beyanı ve bildirimi, uygulanacak vergi oranları, bu beyanların defter kayıt işlemleri, işletmeden vergilendirilmeksizin çekilebilmeleri ve ödemeye ilişkin hususlar ile diğer yükümlülükler belirlenmektedir. Yurt dışındaki varlıklara ilişkin bildirim süresinin sona ereceği 31/3/2023 tarihi beklenmeksizin, 30/9/2022 tarihine kadar (bu tarih dahil) yapılan bildirimler için vergi oranının %1, 1/10/2022 ila 31/12/2022 tarihleri (bu tarih dahil) arasında yapılan bildirimler için vergi oranının %2 olarak uygulanması öngörülmektedir. Yine, bildirime konu varlıkların banka ve aracı kurumlarda açılacak hesaplarda en az bir yıl süreyle tutulması halinde, bildirim esnasında alınan verginin iadesine imkân tanınmaktadır.

Madde kapsamında bildirim veya beyana konu edilen varlıklara isabet eden tutarlar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmaması öngörülmektedir. Sair nedenlerle (amortisman oranı veya usullerinin yanlış uygulanması, vergiye tabi kazancın hesabında giderlerde hata bulunması, bildirim veya beyanlara konu edilen tutardan daha yüksek tutarda kayıt dışı hasılat elde edildiğine yönelik emarelere rastlanılması gibi) başlayan vergi incelemeleri ile takdir komisyonu kararları sonucu matrah farkı bulunması ve bu farkın madde kapsamında bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti durumunda ise takdir olunan matrah farkı ile bildirim veya beyana konu edilen varlık tutarlarının karşılaştırılması yapılacaktır. Matrah farkının madde kapsamında bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespitini müteakip bildirilen veya beyan edilen varlık tutarının, bulunan matrah farkına eşit ya da fazla olması durumunda, matrah farkına ilişkin tarhiyat yapılmayacaktır. Örne-in (AZ) AŞ, bu madde kapsamında bağlı bulunduğu vergi dairesine 500 bin Türk Lirası beyanda bulunmuştur. Sonraki dönemlerde kurumlar vergisi beyannamelerindeki indirimlerin doğru hesaplanıp hesaplanmadığına yönelik yapılan risk analizi çalışmalarında anılan mükellef hakkında riskli hususlar tespit edilmiş ve mükellef incelemeye sevk edilmiştir. İnceleme sonucunda mükellef hakkında riskli hususa yönelik bulunan matrah farkının yanı sıra 350 bin Türk Lirasının kayıtlara alınmayan satışlardan kaynaklandığı tespit edilmiş ve (AZ) AŞ. bu farkın vergi dairesine beyanda bulunduğu tutara ilişkin olduğunu ifade etmiştir. Buna göre beyan edilen varlık tutarının, bulunan matrah farkından fazla olması nedeniyle kayıtlara alınmayan satışlar nedeniyle anılan mükellef hakkında vergi inceleme raporu tanzim edilmeyecektir. Ancak söz konusu husus, mükellef hakkında kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde hatalı hesapladığı diğer indirimleri nedeniyle tarhiyat yapılmasına engel teşkil etmeyecektir. Maddede yapılan bir diğer düzenlemeyle, bildirim ve beyanda bulunanların madde hükmünden yararlanabilmeleri için maddenin ilgili fıkralarında öngörülen şartları sağlamaları gerektiği belirtilmiştir.

Ayrıca maddenin onikinci fıkrasıyla, madde kapsamına giren varlıkların Türkiye'ye getirilmesi ve bildirimi ile işletmeye dâhil edilmelerine ilişkin hususları, bildirim ve beyana esas değerlerin tespiti, bildirim ve beyanın şekli, içeriği ve ekleri ile yapılacağı yeri, maddenin uygulanmasında kullanılacak bilgi ve belgeler ile iade işlemlerini ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirleme konularında da Hazine ve Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir.

Diğer taraftan Teklifin mevcut 50 nci maddesinde yer alan bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce nakdi sermaye artırımı yapmış olanların yeni düzenlemelerden ne şekilde yararlanacağına ilişkin hüküm son fıkra olarak korunmaktadır.

Tamamı İçin Tıklayınız