Genel sağlık sigortalısı olanlar ile bakmakla yükümlü oldukları kişilerin Sosyal Güvenlik Kurumunca sunulan sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeleri için aranılan şartlardan biri de Türkiye’de ikamet etmeleridir.
Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülkelerle yapılmış sözleşme hükümleri saklı kalmak kaydıyla, genel sağlık sigortalısı olan kişilerin yerleşim yerini ülkemiz dışına taşımaları halinde genel sağlık sigortalılıkları da sona ermektedir.
Haliyle, genel sağlık sigortasından yararlanılabilmesi için kapsama giren kişilerin 5510 sayılı Kanunda aranılan şartları sağlayıp sağlamadıklarının yanı sıra Türkiye’de ikamet edip etmediklerinin de bilinmesi gerekiyor.
Bu amaçla Sosyal Güvenlik Kurumunca yayımlanan 3/3/2022 tarihli duyuruda, genel sağlık sigortalıların Türkiye’de ikamet edip etmediklerinin tespitinin “Adres Kayıt Sistemi’nde (AKS)” yer alan adres bilgileri dikkate alınarak yapılacağı, bu kişilerin sağlık hizmetlerinden yararlanmaları sırasında herhangi bir sorunla karşılaşmamaları adına Adres Kayıt Sistemi’nde yer alan adres bilgilerini kontrol ederek güncellemeleri gerektiği açıklanmıştır.
SGK tarafından yapılacak uygulama değişikliği sonrasında genel sağlık sigortalılarının Türkiye’de ikamet edip etmediklerinin tespiti sırasında Adres Kayıt Sistemi’ndeki adres bilgilerine bakılarak provizyon verilecektir. Bu noktada özellikle sistemdeki adres bilgisi boş olan vatandaşların sağlık hizmetlerinden yararlanmaları sırasında sorun yaşamamaları için adres bilgilerini bir an evvel sisteme girmeleri gerekiyor.
Bu kişilerin dışında gerek ikametlerini yurt dışından Türkiye’ye taşımış olan vatandaşların genel sağlık sigortasından yararlanabilmeleri için, gerekse ikametlerini yurt dışına taşımış kişilerin yersiz genel sağlık sigortası primi ödememeleri veya Türkiye’de bulunan bakmakla yükümlü oldukları kişilerin genel sağlık sigortasından yararlanabilmeleri için güncel adres bilgilerini Adres Kayıt Sistemine girmeyi ihmal etmemeleri yerinde olacaktır.
Adres Kayıt Sistemine e-Devlet uygulaması üzerinden erişim sağlanmakta, sonrasında adres bilgisinin kayıtlı olup olmadığı veya adres bilgisinin doğru olup olmadığı sistem üzerinden kontrol edilerek, adres bilgisi değişikliği/girişi yapılabilmektedir.
Uygulamaya yapılan giriş sonrası arama bölümüne “Adres Değişikliği Bildirimi” yazıldığında iki farklı uygulama olduğu görülecektir.
1-Adres Değişikliği Bildirimi (Boş Konuta):
Bu uygulama ile hali hazırda herhangi bir kişinin ikamet etmediği boş konutlar için bildirim yapılabilmektedir. Ancak, söz konusu adreste ikamet etmekte iken başka bir adrese taşınan kişilerin ikamet adreslerini yeni taşındıkları konuta aldırmamış olmaları durumunda, bu boş konuta taşınan kişilerce uygulama üzerinden bildirim yapılamamaktadır. Bu durumdaki vatandaşların nüfus müdürlüklerine bizzat başvurmaları gerekecektir.
Vatandaşlarımızın bizzat başvuruları neticesinde ikamet ettiği adresten taşınan, ancak adresini aldırmayan vatandaşlarımızın adres bilgisi silinmekte ve boşa düşmektedir. Adrese Kayıt Sisteminde adres bilgisi bulunmayan vatandaşlar yönünden adres bilgisi bulunmama nedeninin büyük çoğunluğunun bu sebepten kaynaklandığı düşünülmektedir.
2-Adres Değişikliği Bildirimi (Birlikte Oturma İçin/Muvafakatlı):
Bu uygulama ile konutta oturan kişinin yanına taşınan vatandaşlarımız adres bildiriminde bulunabilmektedir. Örneğin başka bir konutta oturmakta iken çocuklarının oturduğu ikamete taşınan anne veya babalar, bahse konu uygulamayı kullanarak bildirim yapabileceklerdir.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILAR, PRİMİNİ ÖDEMEDİKLERİ AYLARDA ZORUNLU GSS KAPSAMINA ALINIR MI?
2017 yılından bu yana isteğe bağlı sigortalıyım. Bazı ayların primini ödeyemedim. Primlerini ödeyemediğim aylar için sonradan zorunlu genel sağlık sigortası borcu çıkartılır mı? Nalan K.
İsteğe bağlı sigortalılar asgari ücret ila asgari ücretin 7,5 katı tutarında beyan edecekleri prime esas kazancın % 20'si oranında malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ile %12'si oranında genel sağlık sigortası primi olmak üzere toplam % 32 oranında sigorta primi ödemekle yükümlüdür.
Ancak, ait olduğu aydan itibaren en geç 12 ay içinde primi ödenmeyen süreler, sigortalılık süresinden sayılmadığı gibi bu sürelerin ödeme hakkı da kaybedilmiş sayılmaktadır.
Örneğin, 2021/Mayıs ayına ait isteğe bağlı sigorta priminin 2022/Nisan ayı sonuna kadar ödenmemesi halinde 2021/Mayıs ayı priminin ödenme imkanı ortadan kalkmaktadır.
İsteğe bağlı sigortalılar tarafından ait olduğu aydan itibaren 12 aylık süre içinde ödenmeyen primlerin ödeme hakkının kaybedildiği durumda, boşta kalınan bu süreler içinde bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında olmayanlar, isteğe bağlı sigortalılıklarının sona ermesinin ardından primlerinin ödenmediği aylarda genel sağlık sigortası kapsamına alınırlar.
Bu nedenle, isteğe bağlı sigorta priminin ödenmediği aylarda bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında olmayanların, isteğe bağlı sigortalılığın sona ermesinin ardından bu aylar için aylık brüt asgari ücretin % 3’ü üzerinden tahakkuk edecek genel sağlık sigortası primlerini gecikme zammıyla birlikte ödemeleri gerekecektir. Eyüp Sabri Demirci
