Gelir Vergisi Kanununda sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden oluşan sermaye dolayısıyla elde edilen kâr payı, faiz, kira ve benzeri iratlar, menkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır.

Bu kapsamda, gerçek kişiler tarafından elde edilen kâr payları menkul sermaye iradı olarak değerlendirilmekte ve beyan sınırını geçen tutar için yıllık beyanname verilmesi gerekmektedir.

Gelir Vergisi Kanunu’na göre, tam mükellef kurumlardan elde edilen kâr payının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutarın 2021 yılı için 53.000 TL’yi aşması halinde mükellef tarafından beyan edilecektir.

Gelir Vergisi Kanununun 75/1, 2 ve 3 numaralı bentlerinde yer alan gelirler, vergi uygulaması bakımından kâr payı olarak adlandırılmakta olup bu kapsamda olan kâr payları şöyledir;

• Her nevi hisse senetlerinin kâr payları (Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları katılma belgelerine ödenen kâr payları da bu kapsamdadır. Söz konusu hisse senetleri daha ziyade Anonim Şirket hisse senetleri olmaktadır.),
• İştirak hisselerinden doğan kazançlar. (Limited şirket ortaklarının, iş ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kâr payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar bu kapsamdadır.),
• Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kâr payları (Yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler ücret sayılmaktadır.).

Herhangi bir kurum, ortaklarına dağıtacağı kâr payları üzerinden GVK'nın 94/1-6-b maddesine göre %10 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılmaktadır.

Tam mükellef kurumlardan elde edilen ve yukarıda sayılan kâr paylarının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyana tabi başka gelirlerin bulunmaması halinde, 2021 yılında vergiye tabi kâr payı tutarı 53.000 TL’yi aşıyor ise Mart/2022’de beyan edilecektir. Beyan edilecek kâr payının hesabında kâr payının brüt tutarı esas alınacaktır. Beyanname verme sınırının altında kalan kâr payları beyan edilmeyecek olup ödeme anında yapılan vergi tevkifatı nihai vergi olarak kalacaktır.

Kâr payının yarısının hesaplanmasında kâr payının brüt tutarı esas alınacaktır. Beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, kurum bünyesinde karın dağıtımı aşamasında yapılan vergi kesintisinin tamamı (istisnaya isabet eden kısım dahil) mahsup edilip, mahsup sonrası kalan tutar genel hükümler çerçevesinde ret ve iade edilecektir.

Örnek 1: Mükellef, 2021 yılında tam mükellef bir kurumdan kesintiye (%10) tabi tutulmuş brüt 80.000 TL kâr payı elde etmiştir. Kâr payının yarısı gelir vergisinden istisna olduğundan, kalan 40.000 TL, 2021 yılı beyan sınırı olan 53.000 TL’yi aşmadığından gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir.

Örnek 2: Mükellef, 2021 yılında tam mükellef bir kurumdan brüt 600.000 TL tutarında kar payı elde etmiştir. Bu mükellefin başka geliri bulunmamaktadır. Elde edilen kâr payı kurum bünyesinde %10 nispetinde vergi kesintisine tabi tutulmuş olup, bu tutar (600.000X%10=) 60.000 TL’dir. Mükellefin elde ettiği kâr payının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan yarısı 300.000 TL’dir. Bu tutar 2021 yılı beyan sınırı olan 53.000 TL’yi aştığı için beyan edilecektir. Kurum bünyesinde yapılmış olan vergi kesintisinin tamamı hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.

Örnekte yıl içinde tevkif suretiyle kesilen vergi kişiye ödenen kâr payının tamamı üzerinden yapıldığından ve yıllık beyannamede ise kâr payının yarısı vergiden istisna olduğundan, hesaplanan vergiden yıl içinde ödenen verginin mahsubu sonrasında 29.690 TL ödenecek vergi çıkmaktadır.

Öte yandan GVK geçici 62. maddesine göre, kurumların 31.12.1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde ettikleri kazançlarını dağıtmaları halinde, gerçek kişilerce elde edilen bu kâr payları, tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir. GVK geçici 62/3. maddesine göre, 01.01.1999-31.12.2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerine ilişkin olup, kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançlar ile GVK’nın geçici 61. maddesi kapsamında vergi kesintine tabi tutulmuş olan yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançların dağıtılması halinde, gerçek kişilerce elde edilen kâr paylarının net tutarına elde edilen kâr payının 1/9’u eklendikten sonra bulunan tutarın yarısı vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyan edilen tutarın 1/5’lik kısmı hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.  

Kaynak, 

- Gelir Vergisi Kanunu,

- İmdat Türkay, 2020’de Elde Edilen Kâr Paylarında Beyanname Verme Esasları, https://vergialgi.net/